Przemieszczenie: powszechny i często niszczący mechanizm obronny

Wiele razy za Twoim gniewem kryje się nieakceptowana i negatywna emocja walencyjna, której używasz przeciwko tym, którzy na to nie zasługują.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Przemieszczenie jest powszechnym rodzajem mechanizmu obronnego. Pojawia się, gdy jest Ci trudno poradzić sobie z pewnymi skomplikowanymi uczuciami lub doznaniami. Zamiast stawić im czoła i próbować je zrozumieć, Twój umysł postanawia przekierować je do innej sfery, wymiaru, zachowania lub osoby.

Jest wiele sytuacji, które narastają w tym psycho-emocjonalnym procesie, które prawdopodobnie brzmią dla Ciebie znajomo. Na przykład, gdy Twój szef sprawia, że czujesz się zestresowany i nieswojo. Jest to sytuacja, z którą nie jest łatwo sobie poradzić, ponieważ trudno jest Ci zarządzać tymi negatywnymi uczuciami wartościowania.

Zamiast tego często wylewasz całą swoją pogardę, ból i niesprawiedliwość na swojego partnera poprzez swój zły nastrój. Twoja frustracja i wewnętrzne cierpienie są przenoszone zewnętrznie przez Twoje niedostosowane reakcje wobec tych, którzy najmniej na nie zasługują. Jest to niezwykle niezdrowy sposób na uwolnienie się od gniewu, ponieważ na krótką metę generuje żal i większy dyskomfort.

Tłumienie lub wypieranie emocji jest bezużyteczne. Nie tylko utrzymuje się Twój niekorzystny lub problematyczny stan emocjonalny, ale także nasila się on z czasem. Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Przemieszczenie

Pojęcie przemieszczenia (w języku niemieckim verschiebung) zostało zapoczątkowane przez Zygmunta Freuda. Jest to nieświadomy mechanizm obronny, który Twój umysł aktywuje, gdy nie może zaakceptować zbyt wrogich emocji. Zamiast tego Twój umysł je przemieszcza, próbując znaleźć dla nich bardziej akceptowalne ujście, uwalniając w ten sposób wszelkie związane z nimi napięcie.

Freud, ojciec psychoanalizy, ustalił, że generalnie ludzie dokonują wielu rodzajów „przemieszczeń”. Na przykład z klasycznym procesem projekcji psychologicznej. W tym procesie, kiedy nie akceptujesz charakterystycznego lub problematycznego wymiaru w sobie, „przesuwasz” go innym. Dlatego widzisz w ludziach wokół siebie wady, które są w rzeczywistości Twoimi własnymi.

Freud wyjaśnił jednak, że nie wszystkie przemieszczenia są negatywne. Na przykład sublimacja polega na przeniesieniu niedopuszczalnych uczuć seksualnych w kreatywne otoczenie. Z drugiej strony sztuka może być postrzegana jako mechanizm wyrażania w nieszkodliwy i oczyszczający sposób niektórych impulsów, których Twój umysł nie może zaakceptować.

Przemieszczenie to zachowanie psychiczne, które często wykonujesz.

Wyparte zaprzeczenie: kiedy nie akceptujesz tego, co czujesz

Przemieszczone emocje przejawiają się na wiele sposobów. Najbardziej powtarzającym się jest zaprzeczanie temu, co czujesz, a nawet temu, czego chcesz. Powiedzmy, że od dawna marzyłeś o awansie w pracy. Jednak zawsze, gdy nadarzy się okazja, nie otrzymujesz propozycji. Zawsze ktoś inny wspina się po drabinie kariery.

W końcu Twój umysł, niezdolny do przetworzenia tak wielu frustracji, złości, niesprawiedliwości i rozczarowań, przekonuje Cię, że tak naprawdę wcale nie chciałeś awansu. Zaprzeczasz tym emocjom, a także swoim ambicjom. Ten mechanizm obronny umieszcza Cię w strefie komfortu, w której życie zdaje się Cię nie ranić. Jednak z kolei Twój potencjał staje się ograniczony.

Przeniesienie: emocje jako agresywna broń

Wszystko, czego nie zaakceptowałeś, nie założyłeś ani nie przetworzyłeś, nadal tam jest. Zaprzeczanie emocji jest jak próba zanurzenia piłki pod wodą. W końcu wyłania się z siłą. Czasami nawet Cię to uderza. To właśnie dzieje się z przemieszczoną emocją, gdy ma miejsce przeniesienie.

Są to sytuacje, w których kumulując tyle frustracji i negatywności, w końcu zrzucasz je na innych. Niemiło odnosisz się do swojego partnera, masz coraz mniej cierpliwości do swoich dzieci i coraz częściej kłócisz się z przyjaciółmi.

Przemieszczone emocje i przeniesienie behawioralne

Przemieszczona emocja szuka odpowiednich kanałów do wyrażenia siebie. Czasami są one patologiczne. Przykładem może być uprawianie sportu fizycznego lub poszukiwanie w sztuce sposobu na wydatkowanie energii emocjonalnej, której nie potrzebujesz, aby radzić sobie w inteligentny sposób. Te zachowania są odpowiednimi i pozytywnymi narzędziami.

Jednak emocja, której nie akceptujesz, może również zostać skierowana przez samookaleczenie. Jest to oczywiście problematyczna odpowiedź, która wymaga profesjonalnej uwagi.

Jak radzić sobie w takich sytuacjach?

Ciekawą pracę na temat mechanizmów obronnych przeprowadził Arthur J. Clark, profesor Uniwersytetu Świętego Wawrzyńca. W swojej książce Mechanizmy obrony w procesie poradnictwa (2012) analizuje, w jaki sposób przemieszczenie jest procesem często spotykanym w terapii psychologicznej.

Clark sugeruje, że kiedy ktoś uśmiecha się, gdy coś idzie nie tak, to dlatego, że pomyślał o kimś, kogo można obwiniać. Co jednak można zrobić w takich okolicznościach? Bez wątpienia najważniejsza jest świadomość. Niemniej jednak niekoniecznie jest to proste, ponieważ ten rodzaj mechanizmu jest automatyczny i nieświadomy.

Pomocne mogą być techniki, takie jak refleksja i kadrowanie. Pierwszy pozwala Ci uświadomić sobie swoje ukryte obawy i zmartwienia, które pośredniczą w Twoim zachowaniu i kontaktach z innymi. Drugi polega na oddaleniu się trochę od własnej rzeczywistości i patrzeniu na rzeczy z szerszej perspektywy, przemyśleniu narracji i odkrywaniu emocji, które zaniedbywałeś.

Zasadniczo zastąpienie tego, co czujesz, znacznie pogarsza twoje życie. Dlatego powinieneś starać się unikać tych złych nawyków. W tym zakresie nie wahaj się prosić o profesjonalną pomoc.