Proksemika: jak komunikować się z przestrzenią

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Roberto Muelas Lobato.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Proksemika to badanie bliskości i odległości między ludźmi i przedmiotami podczas interakcji. Analizuje dystans, jaki ludzie utrzymują gdy wchodzą ze sobą w interakcje, a także obecność lub brak kontaktu fizycznego. Proksemika ustala również odległości emocjonalne, które występują między ludźmi gdy wchodzą w interakcje.

Proksemika uczy nas, że rozmowa z osobą twarzą w twarz może wydawać się normalna, jednak w niektórych kulturach łatwiej jest ustawić się pod kątem 90 stopni w stosunku do drugiej osoby. To samo dzieje się z użyciem pocałunku lub uścisku dłoni jako powitania. Te praktyki, które Latynosi robią codziennie są naprawdę problematyczne w innych kulturach. Na przykład w Japonii, ludzie wolą unikać kontaktu fizycznego i witają się skinieniem głowy.

Proksemika i kontakt fizyczny

Każda kultura ustanawia różne rodzaje kontaktu. Niektóre kultury nie pozwalają na publiczny kontakt, podczas gdy inne uznają to za całkowicie akceptowalne. Te różnice kulturowe doprowadziły do ​​klasyfikacji kultur o dużym i niskim kontakcie. Kultury o dużym kontakcie mają zazwyczaj mniejsze odległości między ludźmi. Natomiast w kulturach o niskim kontakcie występuje więcej przestrzeni między osobami.

Jednakże, te różnice kulturowe przejawiają się nie tylko w sposobie, w jaki ludzie nawiązują kontakt, ale także w tym jak układają się w przestrzeni. Odległość między ludźmi a konfiguracją środowiska wskazuje, którą odległość uznaje się za akceptowalną. Przestrzenie wykorzystywane przez różne kultury można podzielić na trzy podkategorie: ustaloną przestrzeń, częściowo ustaloną przestrzeń oraz osobistą lub nieformalną przestrzeń.

Proksemika i przestrzeń

Ustalone przestrzenie mają nieruchome struktury, które wyznaczają odległości. Granice między krajami reprezentują najłatwiej rozpoznane stałe przestrzenie. Inne przykłady stałych przestrzeni to ściany domu lub budynku, struktura rodziny, układ miasta a nawet drzewa, które możemy znaleźć w mieście. Wszystkie te aspekty częściowo określają odległości, jakie mamy pomiędzy innymi ludźmi.

Częściowo ustalone przestrzenie to te, w których przedmioty nie ograniczają naszego ruchu, ponieważ same mogą się poruszać. Na przykład drzwi można otwierać lub zamykać. Istnieją dwa typy częściowo ustalonych przestrzeni. Pomieszczenia socjalne, takie jak niewygodne krzesła lub układ supermarketu sprawiają, że ludzie się ruszają. Z drugiej strony, przestrzenie socjalne i społeczne wywołują rozmowy lub interakcje, takie jak miejsca używane przez terapeutów lub okrągłe stoły sprzyjające rozmowie.

Na koniec, Twoja osobista lub nieformalna przestrzeń istnieje wokół Twojego ciała. Podczas gdy kultury skandynawskie wydają się być chłodne i z dystansem, kultury śródziemnomorskie i latynoskie wykorzystują więcej kontaktu fizycznego i utrzymują mniejszą odległość między ludźmi.

Proksemika i dystans

Poczucie osobistej przestrzeni powoduje dystans między ludźmi podczas różnych interakcji. Odległość, którą utrzymujemy z innymi ludźmi zależy nie tylko od naszej kultury ale od relacji jaką z nimi mamy. Mając to na uwadze, istnieją cztery typy dystansu:

• Intymny dystans. Ten dystans występuje w bliskich relacjach z partnerami, członkami rodziny i bliskimi przyjaciółmi. Intymny dystans jest inwazją osobistej przestrzeni i dlatego nie wszyscy to akceptują.
• Osobisty dystans. Kontakt występuje z drugą osobą bez naruszania osobistej przestrzeni. Jest używany z ludźmi, z którymi czujemy się blisko i z ludźmi, których dobrze znamy. Chociaż dystans między kulturami jest różny, osobisty dystans jest oddalony o około jedną rękę.
• Społeczny dystans. Jest to odległość, którą utrzymujemy z nieznajomymi. Stosujemy go wobec ludzi, z którymi nie mamy związku i z którymi się nie przyjaźnimy, dlatego nie mamy z nimi emocjonalnej bliskości. Używamy także dystansu społecznego do poznawania nowych ludzi lub do spotkań w pracy.
• Publiczny dystans. Jest to odległość ponad 3,5 metra i stanowi idealną odległość do adresowania przekazu do grupy osób. Ten dystans sprawia, że ​​podnosimy głos i używamy go na konferencjach lub przemówieniach.

Chociaż wiele czynników odgrywa ważną rolę, proksemika często pozostaje spójna w naszych codziennych interakcjach. Odległości, które utrzymujemy i sposób w jaki kontaktujemy się z innymi ludźmi, będą różnicowane przez emocjonalną bliskość jaką z nimi mamy. Mimo to, różne przedmioty i kultury również wpływają na wykorzystanie naszej przestrzeni.