Praktyczna inteligencja emocjonalna: oksytocyna kontra kortyzol

Jakiś czas temu, surfując po sieci, natknąłem się na film o tym, czym jest praktyczna inteligencja emocjonalna. Był to krótki, ale ciekawy wykład Marian Rojas-Estapé. Opowiedziała w nim, że pewnego razu na podziemnym parkingu, wracając do swojego samochodu, bandyta próbował ją obrabować, ale udało jej się uciec. Najciekawsze nie było to, jak udało jej się uniknąć zagrożenia, ale jak udało jej się później uspokoić.

Marian wyznała, że to doświadczenie bardzo ją zdenerwowało. Pojechała do domu bardzo niespokojna. Po drodze rozmawiała z mężem w niespójny sposób, używając krótkich, niezwiązanych ze sobą zwrotów. Wyglądało to tak, jakby jej mózg został przejęty przez kortyzol, produkt stresu.

Kortyzol i oksytocyna – praktyczna inteligencja emocjonalna

Wszyscy doświadczyliśmy tego typu sytuacji. Sytuacji, w których czujesz, że Twoje serce bije tak mocno, że wydaje się, że wyskoczy z Twojego ciała. Są to momenty, w których działasz nieświadomie i praktycznie wszystko powierzasz swojej intuicji. To dlatego, że jest szybsza i lepsza w przetwarzaniu ogromnej ilości informacji, a w takich momentach szczegóły mogą być bardzo ważne.

Marian uniknęła zagrożenia, mówiąc złodziejowi, że zaparkowany obok niej luksusowy samochód należy do kogoś innego. Prawdopodobnie jej komentarz i reakcja zaskoczyły złodzieja, który oczekiwał walki, poddania się lub ucieczki, a nie oświadczenia.

Eksperci twierdzą, że kiedy kortyzol jest wyzwalany w ten sposób, powrót do jego podstawowego poziomu zajmuje wiele godzin. Masz wtedy tendencję do mówienia „Wciąż jestem w szoku”. Nie jest to metafora – naprawdę tak jest. Dzieje się tak, ponieważ Twoje ciało potrzebuje czasu, aby powrócić do swoich podstawowych poziomów aktywacji po tego typu zmianie, z energetycznym zużyciem, które to za sobą pociąga.

Dzięki temu jako gatunek lepiej dostosowujemy się do naszego środowiska. Nasza biologia „nauczyła się”, że aby uciekać przed poważnymi zagrożeniami, potrzebujemy dużo energii, dlatego nasz organizm przygotowuje się do jej wydatkowania. Nasze ciało “wie” również, że w pobliżu jednego poważnego zagrożenia mogą występować inne, więc przygotowuje się do zużywania energii przez stosunkowo długi okres.

Praktyczna inteligencja emocjonalna

Jednak we współczesnym świecie, aby przetrwać te zagrożenia nie trzeba dosłownie uciekać, a raczej wykazać się praktyczną inteligencją emocjonalną. Ponadto, gdy wejdziesz w bezpieczną przestrzeń, zagrożenie zwykle natychmiast znika.

Z drugiej strony, dzisiejszy świat jest tak nadmiernie pobudzony, że Twój system ostrzegania stał się nieco niestabilny. To tak, jakbyś żył w stanie ciągłej hiperczujności.

Załóżmy na przykład, że sprawdzasz telefon na wypadek, gdyby szef wysłał Ci wiadomość. W tej sytuacji Twoje uwarunkowanie awersyjne może być tak potężne, że zanim jeszcze przeczytasz wiadomość, Twoje ciało znajdzie się w takim samym stanie, w jakim byłoby, gdyby obok Ciebie był napastnik.

Podejmij działania, aby odzyskać kontrolę

Co możesz zrobić, aby się uspokoić? W oparciu o swoją praktyczną inteligencję emocjonalną, na jakie zasoby możesz liczyć, aby powrócić do stanu podstawowego?

Marian nie postawiła sobie świadomie żadnego celu. Jednak kiedy wróciła do domu, nakarmiła dziecko piersią i zdała sobie sprawę, że czynność ta wpływa na jej układ nerwowy. Jej poziom oksytocyny wzrósł, a jej ciało zrelaksowało się.

Oczywiście nie jest to sposób, który zadziała u wszystkich. Dlatego pytanie brzmi, co możesz zrobić (praktyczna inteligencja emocjonalna), aby podnieść poziom oksytocyny i osiągnąć ten sam relaksujący i znieczulający efekt? Wiemy, że wysoki poziom oksytocyny zmniejsza intensywność bólu.

• Twój krąg społeczny. Indywidualnie posiadasz wiele zasobów. Jeśli jednak masz wokół siebie ludzi, zasoby te mnożą się. Życie z poczuciem, że są ludzie, którzy w chwilach kłopotów mogą Ci pomóc, sprawia, że wiele potencjalnie groźnych sytuacji przestaje istnieć.
• Kontakt fizyczny. Długie uściski uspokajają. Ramiona drugiej osoby, która Cię obejmuje, działają jak butla z tlenem, pozwalając Ci lepiej oddychać.
• Spokojny powrót do Twojego wnętrza. Zawsze możesz spróbować odzyskać kontrolę nad swoją uwagą i przestać koncentrować się na przyszłości lub przeszłości, jeśli to właśnie z tych źródeł pochodzi Twoje cierpienie.
• Płacz w sensie uwolnienia emocjonalnego. Płacz uwalnia emocje, zmniejszając w ten sposób poziom kortyzolu we krwi (kortyzol to hormon stresu) i zwiększając poziom oksytocyny. Dlatego po epizodzie płaczu zwykle odczuwasz ulgę i spokój.
• Życzliwość i hojność. Oferowanie, dawanie i pożyczanie. Krótko mówiąc, ułatwianie życia innym pomaga również uwalniać oksytocynę.

Emocje mogą być automatyczne. Strach na pewno jest. Aktywacja przywspółczulnego układu nerwowego powoduje wzrost poziomu kortyzolu.

Dobrą wiadomością jest to, że masz naturalne, konstruktywne i budujące więzi możliwości (jest to praktyczna inteligencja emocjonalna). Pomogą Ci one powrócić do stanu podstawowego po tym, jak Twój system przeszedł znaczną aktywację.