Obciążająca manipulacja - forma psychologicznej przemocy

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 31 sierpnia, 2018

Jednym z objawów, które wskazują na to, że kogoś zraniła obciążająca manipulacja jest fakt, że odczuwa ciągłą potrzebę przepraszania za wszystko. Przeprasza zanim się odezwie, przeprasza za to, że się śmieje i czuje, że musi mieć wyjaśnienie za każdym razem gdy o coś pyta. Wszystko to pokazuje, że nad światem tej osoby ciąży bezpodstawne lecz trudne do zniesienia poczucie winy.

Tego rodzaju postawa nie pojawia się znikąd. Zwykle przyczyną jest ktoś, kto stale odrzuca słowa tego człowieka, jego zachowanie nawet samo jego istnienie bądź że postać taka istniała w przeszłości. Tak czy inaczej w grę wchodzi przebiegła forma przemocy psychologicznej jaką jest obciążająca manipulacja.

Osoba, na którą działa obciążająca manipulacja czuje ogólnie rzecz biorąc, że wszystko, co robi jest złe. Bardzo wyraźnie – wręcz brutalnie – daje mu się do zrozumienia, że żadne pomyłki i “niewłaściwe zachowanie” nie są tolerowane. Człowiekowi takiemu bardzo trudno jest określić, co w jego zachowaniu jest dobre a co złe.

Obciążająca manipulacja i jej taktyka

W życiu człowieka, który czuje się winny za wszystko, zawsze istnieje ktoś, kto wszczepił mu lub nadal wszczepia te uczucia. Jednym z narzędzi jest obciążająca manipulacja. Często manipulatorem jest człowiek posiadający pewną przewagę nad swoją ofiarą. Może to być ktoś kochany, podziwiany bądź posiadający władzę nad manipulowanym człowiekiem. Jego sposób postępowania jest subtelny a jednocześnie pełen agresji.

Oto główne taktyki jakie wykorzystuje obciąża manipulacja:

• Gesty odrzucenia typu pasywno – agresywnego. Zachowanie takie jak nie odzywanie się do drugiego człowieka, wyzywające spojrzenia, naśmiewanie się czy okazywanie pełnych dezaprobaty gestów jednocześnie bez bezpośredniego wyrażenia, co konkretnie denerwuje manipulatora w drugiej osobie.
• Zabranianie poruszania pewnych tematów. W tym przypadku gdy porusza się określone tematy, manipulator odpowiada w sposób agresywny i ogólnie rzecz biorąc ucisza swojego rozmówcę. Nigdy jednak nie wyjaśnia dlaczego, po prostu temat jest tabu i kropka.
• Burzenie zaufania. Manipulatorzy wykorzystują intelektualne lub emocjonalne środki mające na celu wmawianie rozmówcy, że nie jest wystarczająco inteligentny, zdolny lub wartościowy aby wykładać kawę na ławę i otwarcie wyjaśniać swoje emocje bądź zajmować się określonymi czynnościami. Nieustannie wspomina się o brakach i niedoborach drugiej osoby.
• Negowanie istnienia problemu. W momencie dążenia do otwartego dialogu, manipulator zrobi wszystko, co w jego mocy aby go uniknąć. Może nawet przejąć inicjatywę w atakowaniu swojego rozmówcy tak, żeby odzyskać kontrolę. Będzie insynuować, że poszkodowana strona chce wyrządzić mu szkodę.

Ogólnie rzecz biorąc, mechanizm jakim posługuje się obciążająca manipulacja polega na psychicznym atakowaniu drugiego człowieka aby nie kwestionować samego manipulatora. Główną bronią jest pomniejszanie znaczenia drugiego człowieka i wywoływanie w nim poczucia niższości.poprzez rozmaite sposoby.

Opuszczenie toksycznego kręgu

Aby opuścić krąg, jaki zaciska wokół Ciebie obciążająca manipulacja, przede wszystkim musisz otwarcie przyznać się do swoich własnych uczuć. Czy często czujesz się winny? Czy wciąż przepraszasz za swoje czyny, które wcale nie wymagają przeprosin? Jeżeli tak jest, musisz przyznać otwarcie, że ktoś Tobą manipuluje. Czasami nie jest to proste, ponieważ tym kimś może być matka, partner lub ktoś kogo kochamy lub bardzo podziwiamy.

Jeżeli uda Ci się dostrzec tę sytuację, postawisz najważniejszy krok. Człowiek ten ogólnie rzecz biorąc okazuje złość Tobie lub całemu światu. W taki czy inny sposób obawiasz się wzbudzić w niej jeszcze większą złość. Aby iść do przodu i się wyrwać, należy przede wszystkim pokonać strach.

Zrozum też, że jeśli jest coś, co zrobiłeś źle, rozwiązanie nie polega na pielęgnowaniu wiecznego poczucia winy w tej kwestii. Wystarczy rozpoznać wyrządzoną krzywdę, przyjąć na siebie odpowiedzialność za nią i zaoferować naprawienie wyrządzonych szkód. Poza tymi krokami nie możesz zrobić już nic.

Staw czoła manipulacji

Gdy już ustalisz, że pojawiła się obciążająca manipulacja, kolejnym krokiem będzie zneutralizowanie jej działania. Wymaga to od Ciebie uważnego obserwowania, zachowania spokoju ale jednocześnie stanowczości.

Oto niektóre kroki, jakie warto podjąć:

• Unikaj ciągłego myślenia na temat wydarzenia. Nie poddawaj się niekończącym się refleksjom na temat tego, co się stało, na temat przyczyn wydarzenia oraz tego, co ze sobą niesie.
• Poproś o dodatkowe wyjaśnienia. Poproś drugą osobę, żeby wyjaśniła Ci dokładnie, dlaczego denerwuje ją to, co mówisz lub robisz. Niech powie Ci dokładnie, które elementy Twojego zachowania uważa za negatywne. Spróbuj pokazać rozmówcy, że to, co robisz nie jest złe i że jego złość jest bezpodstawna. Na początku prawdopodobnie nie przyniesie to dobrych rezultatów, ale czas może zmienić sprawy na lepsze.
• Przyznaj sobie prawo do wyrażania siebie. Przypomnij drugiej osobie, że masz pełne prawo do wyrażania siebie i swoich idei, wierzeń oraz punktu widzenia. Nie musi to nikogo denerwować o ile ich nikomu nie narzucasz.

Nie jest łatwo unieszkodliwić mechanizmy jakimi rządzi się obciążająca manipulacja. Nie jest to jednak niemożliwe. Sekret tkwi w przyjęciu nowego punktu widzenia i w utrzymaniu go. Z czasem dostrzeżesz pozytywne rezultaty.