Narcyzm i przywiązanie unikające w związkach

Narcyzm i przywiązanie unikające mogą prowadzić do podobnych zachowań u partnera. Jednak ich intencje mogą być bardzo różne. Powiemy Ci, jak je odróżnić.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 25 maja, 2023

Czy kiedykolwiek zastanawiałaś się, czy Twój partner jest narcyzem? Jeśli tak, prawdopodobnie zaobserwowałaś dość nietypowe i nieprzyjemne zachowania z jego strony. Mógł na przykład odmówić rozmowy o swoich problemach lub zniknąć, gdy Wasz związek był w trudnej sytuacji. Jednak tego rodzaj zachowania mogą oznaczać zarówno narcyzm, jak i przywiązanie unikające, dlatego ważne jest, aby wiedzieć, jak je rozróżnić.

Warto wspomnieć, że każdy może wykazywać tego typu postawę, co nie zawsze sugeruje obecność zaburzenia. Dlatego nadmierne stosowanie łatek i obwinianie partnera za wszystko, co się dzieje w Waszej relacji, nie jest dobrym pomysłem. Posiadanie odpowiednich informacji może Wam jednak pomóc w podjęciu właściwych decyzji.

Narcyzm

Narcyzm to zaburzenie osobowości charakteryzujące się nadaniem sobie przez jednostkę nadmiernego znaczenia. W dodatku to przewymiarowanie jaźni często łączy się z nadmiernym zapotrzebowaniem na uwagę. Te cechy komplikują ich osobiste relacje, które stają się instrumentalne. Innymi słowy, partnerzy są po prostu środkiem do celu.

Osoba narcystyczna uważa, że jest lepsza od innych i oczekuje preferencyjnego traktowania. Ludzie ci czują, że inni są odpowiedzialni za ich dobre samopoczucie i zaspokojenie ich pragnień. Ponadto mają tendencję do nawiązywania relacji, które nie są szczególnie symetryczne. Są to zazwyczaj ludzie aroganccy, którzy wyolbrzymiają swoje osiągnięcia, są zazdrośni i łatwo się obrażają.

Przede wszystkim nie potrafią dostrzec i wziąć pod uwagę potrzeb i emocji innych. Z tego powodu w związku prawdopodobnie traktują swojego partnera z pewną zawoalowaną pogardą i nie okazują żadnej emocjonalnej odpowiedzialności.

Przywiązanie unikające

Przywiązanie unikające to styl więzi wyuczony od dzieciństwa. Na podstawie relacji z głównymi opiekunami (rodzicami) i wczesnymi doświadczeniami, dzieci rozwijają pewien styl przywiązania.

Przywiązanie unikające charakteryzuje się dystansem i wyraźną niezależnością. Dana osoba często jest podejrzliwa i obawia się (oraz unika) emocjonalnego zaangażowania się w innych. Ma trudności z wyrażaniem swoich emocji, jest wrażliwa i woli, aby jej relacje były powierzchowne.

Ten strach przed intymnością utrudnia relacje, ponieważ osoby te nie są w stanie okazywać innym uczuć. Dlatego też ludzie z przywiązaniem unikającym starają się nie angażować zbytnio w związki.

Podobieństwo między narcyzmem a przywiązaniem unikającym

Jak widać, narcyzm i przywiązanie unikające to dwie skrajnie różne rzeczywistości. Jednak ich codzienne przejawy, zwłaszcza w związkach, mogą być podobne i przez to mylące. Oto niektóre zachowania i postawy, które ludzie z obu kategorii mogą prezentować, gdy są w związku:

• Trudności w wyrażaniu emocji i uczuć partnerowi. Osoba z przywiązaniem unikającym może być zdystansowana, nawet gdy jej partner mówi, że potrzebuje więcej uwagi i miłości.
• Kiedy w związku pojawiają się rozbieżności, nieporozumienia lub różnice zdań, odmawiają rozmowy o nich. Nie będą poruszać tematu uczuć ani związku. Wolą ich unikać lub nawet uciec, jeśli ich partner będzie nalegał na rozmowę.
• W napiętej lub nieprzyjemnej sytuacji mogą całkowicie uniknąć konfrontacji ze swoim partnerem. Jeśli dojdzie do spotkania, nie będą z nimi rozmawiać ani nawet na nich patrzeć.
• Jeśli związek przeżywa trudny okres, partner z przywiązaniem unikającym ucieka. Może to wiązać się z poświęcaniem większej ilości czasu na inne czynności (zamiast przebywania ze swoim partnerem) lub bezpośrednie znikanie na kilka godzin, dni, a nawet na czas nieokreślony.
• Zazwyczaj nie są zbyt zaangażowani w związek i wolą spędzać czas robiąc inne rzeczy. Z tego powodu ich partner może czuć się zaniedbany, jakby nic nie znaczył.

Różnice między narcyzmem a przywiązaniem unikającym

Powyższe sytuacje to te, które mogą wystąpić, gdy spotykasz się z osobą narcystyczną lub wykazującą przywiązanie unikające. Jednak, choć w praktyce ich postawy są podobne, ich intencje i pochodzenie są zupełnie inne.

Osoba z przywiązaniem unikającym nie jest w stanie zarządzać swoimi emocjami. Dzięki swojemu stylowi przywiązania nauczyła się nie wyrażać swoich uczuć ani nie pokazywać bezbronności i rozwinęła nadmierną samowystarczalność. To dlatego, że jej modele z dzieciństwa nie reagowały na jej potrzeby. Dlatego jako dorośli osoby te obawiają się intymności emocjonalnej i mogą czuć się przytłoczone w pewnych sytuacjach.

Jeśli nie są w stanie wyrazić swoich uczuć, uniknąć konfliktu i odmówić rozmowy, a są zdystansowani i skupiają się na innych obszarach swojego życia, dzieje się tak dlatego, że świat emocjonalny onieśmiela ich i przytłacza. Czują się naprawdę nieswojo przy zbyt dużej intymności lub intensywności emocjonalnej. Dlatego, jeśli unikają lub zaniedbują swojego partnera, to po to, by uniknąć tego dyskomfortu. Jeśli jednak zależy im na ich związku, powinni być w stanie wczuć się w partnera, ponieważ nie chcą go skrzywdzić swoimi działaniami.

Narcyzi

Narcyz natomiast myśli tylko o sobie i własnych pragnieniach. Wierzy, że ich partner jest po to, aby go zadowolić, a wszelkie roszczenia lub argumenty z jego strony są nie do przyjęcia, ponieważ powodują problemy. Dlatego narcyz milczy, aby ukarać partnera i zrzucić na niego winę. Co więcej, zaniedbuje partnera i nie bierze pod uwagę jego uczuć. Narcyz nie tylko ucieka i odmawia rozmowy, ale także oskarża partnera o narzekanie, wyolbrzymianie i sprawianie problemów.

Ponadto narcyz może przejawiać sprzeczne postawy. W niektóre dni osoby te są zimne, unikające i zdystansowane, a w inne niezwykle intensywne, uważne i pełne komplementów. Motywuje ich tylko własna wygoda i pragnienia.

Rekomendacje końcowe

Krótko mówiąc, główną różnicą między narcyzmem a przywiązaniem unikającym jest sposób działania empatii. Osoba unikająca może być świadoma swoich trudności i starać się nie skrzywdzić drugiej osoby, nawet szukając pomocy lub podejmując terapię w celu znalezienia rozwiązania. Wręcz przeciwnie, narcyz nigdy nie przyzna się do swoich błędów, problemów lub obraźliwego zachowania. Będzie obwiniać i oskarżać swojego partnera. Nie poprosi o pomoc i nie wyrazi chęci zmiany.

Jeśli Twój partner wykazuje niektóre z powyższych postaw i zachowań, spróbuj dostrzec, co się za tym kryje. Możesz nawet zasięgnąć profesjonalnej porady, jeśli uważasz, że tego potrzebujesz. Pomoże Ci to zrozumieć i podjąć właściwe decyzje, aby zapewnić sobie dobre samopoczucie. Pamiętaj, że żadna etykieta nigdy nie usprawiedliwia krzywdzenia Cię.