Melatonina i medytacja: jaki mają ze sobą związek?

Niektóre badania pokazują, że oprócz zwiększenia poziomu energii i poczucia spokoju regularna medytacja podnosi poziom melatoniny. Ten hormon pomaga nam w regulacji i jakości snu, ponieważ poziom melatoniny we krwi wzrasta podczas snu i poprawia jakość odpoczynku.

Melatonina tworzona jest dzięki aminokwasowi, a mianowicie dzięki tryptofanowi. Hormon ten jest wytwarzany w szyszynce. Gruczoł znany od kilkaset lat jako „siedziba duszy” i w wielu tradycjach orientalnych uważany jest za jeden z punktów, do którego należy kierować przepływ energii podczas medytacji.

Co mówią nam badania zajmujące się związkiem, jaki melatonina ma z medytacją?

Związek między melatoniną a medytacją został dokładnie zbadany przez zespół badawczy z University of Massachusetts w 1995 r. Badanie to dostarczyło bardzo istotnych danych na temat tego związku.

Celem tego badania było udowodnienie związku między regularną praktyką świadomej medytacji a wzrostem fizjologicznych poziomów melatoniny. W tym celu pobrano w nocy próbki moczu od uczestników badania w celu wykrycia 6-sulfatoksymelatoniny.

Ten pierwiastek jest produktem degradacji melatoniny i daje nam dokładne dane na temat poziomu melatoniny we krwi. Poprzednie badania wykazały już, że melatonina jest światłoczuła, ale to badanie sugeruje, że jest ona również wrażliwa na psychikę.

Melatonina i medytacja

Wyniki badania były przytłaczające: u osób, które medytowały wykryto znacznie wyższe poziomy melatoniny, niż u osób, które nie zajmują się tą praktyką.

Inne podobne badanie wykazało, że praktyka medytacji przed snem podnosi poziom melatoniny w nocy, ale już nie podczas kolejnych nocy, jeśli nie medytowaliśmy przed snem. To sugeruje, że medytacja powinna być regularną praktyką, jeśli chcemy podnieść poziomy melatoniny we krwi.

Ocena fizjologicznych korelacji wyższych stanów świadomości podczas snu również dostarczyła cennych informacji: ludzie, którzy medytowali regularnie spędzali więcej czasu w fazie powolnego snu o zwiększonym działaniu teta-alfa i aktywności tła delta. Odkryli również znaczną poprawę jakości snu podczas fazy REM.

Jak to działa?

Medytacja regulują działanie podwzgórza przysadki mózgowej, a w konsekwencji reguluje także poziom kortyzolu i katecholaminy. Wykazano również, że medytacja zwiększa poziom dehydroepiandrosteronu i hormonów przysadki, takich jak hormon wzrostu, stymulator tarczycy, prolaktyna i oczywiście melatonina.

Melatonina wywiera hipnotyczny wpływ na jednostkę dzięki hamowaniu jądra suprachiasmatycznego, a także działa jako przeciwutleniacz i immunomodulator. Oprócz tego, że jest ważnym przeciwutleniaczem wprowadza nas w dobre samopoczucie.

Medytacja to dobra alternatywa dla poprawy koncentracji. Nie tylko ze względu na wpływ jaki wywiera na poziomy melatoniny, ale także na poziomy jej prekursorów, zwłaszcza serotoniny i noradrenaliny. Krótko mówiąc, zmniejsza metabolizm wątroby i zwiększa syntezę szyszynki.

Melatonina i starzenie się

Starzenie się ma duży wpływ na wydzielanie melatoniny, dlatego z wiekiem może zacząć nas niepokoić jakość naszego snu. Kiedy się starzejemy, bardzo ograniczamy nasza współczulną i przywspółczulną aktywność.

Powoduje to autonomiczną aktywację, a w konsekwencji spadek jakości naszego snu. Z kolei dzięki medytacji podczas snu modulowane są funkcje autonomiczne. Aktywność fal theta przedniej linii środkowej pochodzących z przedniej kory obręczy kontroluje aktywność przywspółczulną.

Podsumowanie

Na bazie całej wspomnianej literatury i badań można wywnioskować, że regularna praktyka medytacji, szczególnie medytacja vipasana, prowadzi do ogólnych zmian i przynosi wiele korzyści. Zmiany te są bardzo podobne do regenerujących i samoregulujących funkcji snu.

Jeśli poprzez praktykę medytacji możemy zmodyfikować kilka mechanizmów związanych ze snem nie ma wątpliwości, że mamy do czynienia z elementem, który może znacznie poprawić nasze zdrowie i przywrócić homeostazę ciała i umysłu. Ponadto może dać nam możliwość lepszego zrozumienia mechanizmów snu i świadomości człowieka.