W wielu okresach i dla wielu społeczeństw śmierć stanowi temat tabu. Tak samo jest w naszym społeczeństwie i obecnych czasach. Jednocześnie odczuwamy śmierć zupełnie odmiennie, kiedy pojawia się daleko, niż kiedy pokazuje swoją twarz blisko nas; kiedy jest rzeczywistością, a kiedy jest fikcją. Kawiarnie śmierci są miejscem, gdzie możemy do woli dyskutować o lękach dotyczących śmierci.
Ile jest śmierci w jakimkolwiek hollywoodzkim filmie? W wielu z tych filmów ludzie umierają jeden po drugim, a główny bohater może nawet się z tego powodu chwalić. Tymczasem, jeśli odczuwasz ból lub chcesz rozmawiać o śmierci w prawdziwym życiu, wielu ludzi odpowie głęboką ciszą. Kawiarnie śmierci wychodzą temu tematowi naprzeciw.
Niedawno pewien argentyński psychiatra zamieścił komentarz na forum internetowym na ten temat. Powiedział, że przychodzi do niego coraz więcej pacjentów, którzy nie potrafią pokonać bólu po śmierci ukochanej osoby.
Ten zawodowiec był zaskoczony. Dawniej pomagały nam rodziny i najbliższe otoczenie. W dzisiejszych czasach znacznie więcej ludzi musi zarejestrować się do lekarza, ponieważ nie są w stanie znaleźć kogoś, kto by ich wysłuchał, gdy będą chcieli rozmawiać o stracie.
„Śpij z myślą o śmierci i budź się myślą o tym, jak krótkie jest życie”
-Przysłowie-
Choć może wydawać się to niekomfortowe, najwyraźniej nie ma miejsca ani chęci mówienia o czymś równie realnym jak śmierć. Wielu ludzi nie ma innego wyjścia, jak przeżyć swój ból w samotności. Jeśli próbują okazać swój ból, ludzie mówią im, żeby o tym nie myśleli. Lub próbują znaleźć sposób, aby „odwrócić ich uwagę”, aby pomóc im przejść przez ten ogromny ból emocjonalny.
Mimo, że każdego dnia żyjemy obok śmierci, temat ten stał się odległy, jak przerażająca strona w książce, której nie chcemy czytać i którą natychmiast obracamy. Dlatego, gdy śmierć pojawia się blisko, odczuwamy to jako absurdalną i dziwną niespodziankę. I właśnie dlatego nie potrafimy właściwie przetworzyć bólu z powodu ostatecznej straty. Wszystko to zainspirowało twórców projektu znanego jako kawiarnie śmierci.
Kawiarnie śmierci – idea, która ma sens
Wszystko zaczęło się od pomysłu szwajcarskiego socjologa Bernarda Crettaza, profesora na Uniwersytecie w Genewie w 1989 roku. Crettaz zorganizował wystawę „Mortal Relief”, która spotkała się z bardzo entuzjastyczną odpowiedzią. Główny wniosek był taki, że wielu młodych ludzi chce rozmawiać o śmierci, ale nie może albo nie potrafi tego robić.
Dlatego w 2004 roku sam Crettaz zorganizował pierwsze spotkanie, które nazwał „Café Mortel”. Celem było zorganizowanie przestrzeni na rozmowę o śmierci. W spotkaniu uczestniczyło 250 osób.
Zjedli powitalną przystawkę, a następnie rozmawiali o śmierci przez ponad dwie godziny. Potem nastąpiła wymiana pomysłów. Jedynymi zasadami miały być szczerość i szacunek wobec opinii innych ludzi.
Pomysł okazał się tak interesujący i udany, że inne miejsca natychmiast zaczęły organizować go u siebie. Kawiarnie śmierci zaczęły pojawiać się w różnych częściach świata. Obecnie w sumie istnieje 4 403 takich kawiarni w 48 krajach na wszystkich kontynentach.
Dlaczego musimy rozmawiać o śmierci?
Wiele osób uważa, że mówienie o śmierci oznacza bezcelowe poruszenie gorzkiego tematu. Ten argument, zamiast przedstawiać rzeczywistą motywację, wyraża strach i niepokój, który skłania do ucieczki przed konfrontacją. Zamiast tego ludzie wolą schować temat śmierci pod dywan.
W naszym życiu nie ma nic bardziej realnego niż śmierć. I nic tak nieuniknionego. Każda istota ludzka przejdzie przez to i wszyscy zobaczymy, jak bliscy bledną w ciemności. Kawiarnie śmierci mogą nam pomóc rozwiązać problemy z rozmawianiem o śmierci.
Mówienie o śmierci może początkowo wywołać pewien lęk. To dlatego, że używamy słów, by podejść do nieznanego terytorium.
Ale jeśli otworzysz swój umysł na temat i przeciwstawisz się lękowi, z czasem stanie się on bardziej naturalny. Dla każdego, kto żyje z chorobą lub kto jest bliski komuś ciężko choremu, bezpośredni kontakt z tematem śmierci jest bardzo kojący. Pomaga w budowaniu spokoju i siły w obliczu rzeczywistości.
Dla zdrowych ludzi, którzy postrzegają śmierć jako odległą rzecz, ten rodzaj rozmowy może być bardzo pomocny. Śmierć może być tematem tabu. Kawiarnie śmierci pomagają zaakceptować śmierć bez strachu. Staje się to bardzo cennym narzędziem, gdy nasze życie lub życie ukochanej osoby osiąga końcowy etap. Mówienie o tym nie powoduje większego bólu, lecz mu zapobiega. Nadaje także większe znaczenie i wartość życiu.
Emma Kenny, znana brytyjska psycholog, podsumowuje: „Spędzamy dużo czasu, stawiając śmierć daleko od nas i myśląc, że to jest coś, co dotyka innych ludzi. Jedną z rzeczy, z którymi ludzie mają największe trudności to zrozumienie, jak kruche jest życie”. Paradoks polega na tym, że rozpoznając tę kruchość możemy zdobyć wzbogacający światopogląd, który pomoże nam dostrzec wiele piękna zawartego w samym życiu. Tymczasem kiedy symbolicznie odsuwamy się od śmierci, tracimy ją z oczu.
