Jak poradzić sobie z trudnym uczniem? Poznaj kilka porad!

Jeśli chciałbyś dowiedzieć się, jak możesz skutecznie poradzić sobie z trudnym uczniem, to wystarczy, że poświęcisz kilka minut na lekturę naszego dzisiejszego artykułu!

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Sergio De Dios González.

Napisany przez Raquel Lemos Rodríguez

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Jak poradzić sobie z trudnym uczniem, który z premedytacją kwestionuje Twój autorytet? Jeśli się znajdziesz w takiej sytuacji po raz pierwszy, możesz nie wiedzieć nawet, jak poprawnie zareagować.

Możesz też stracić kontrolę nad całą sytuacją i zacząć wykonywać w rezultacie tego nieodpowiednie gesty, które mogą wywołać albo efekt zastraszenia u innych uczniów, albo wręcz przeciwnie – kpiny z ich strony. Niezależnie od tego, brak wiedzy na temat postępowania w takich sytuacjach może Ci skutecznie uniemożliwić rozproszenie napięcia w Twojej klasie.

Jeśli zatem chciałbyś dowiedzieć się, jak możesz skutecznie poradzić sobie z trudnym uczniem, to wystarczy, że poświęcisz kilka minut na lekturę naszego dzisiejszego artykułu! Zaprezentujemy Ci w nim garść naprawdę przydatnych porad i trików.

Wyniki przeprowadzonego przez hiszpańskich naukowców nad tym zagadnieniem badania pod tytułem „Uczniowie: trudni przeciwnicy w walce o przywództwo nad klasą. Relacje nauczycieli.” (oryg. Los alumnos: adversarios en las relaciones de poder dentro del aula. Testimonios de profesores) wskazują jednoznacznie na to, że uczniowie są postrzegani przez nauczycieli jako przeciwnicy.

Jednak taki sposób myślenia może sprawić, że postąpisz niewłaściwie w sytuacji konfliktowej. Na przykład ukarzesz nadmiernie surowo trudnego w Twoim mniemaniu ucznia. Być może też po prostu zignorujesz go, nie rozmawiając z nim. Albo w jakiś inny sposób nadużyjesz swojej pozycji i władzy.

Niemniej jednak najbardziej interesującą częścią tego badania, z której można się naprawdę wiele nauczyć na temat tego, jak poradzić sobie z trudnym uczniem, są relacje nauczycieli. Mogą one pomóc Ci dowiedzieć się, co powinieneś zrobić, a także czego za wszelką cenę powinieneś unikać w klasie. W ten sposób będziesz w stanie bez większego wysiłku zmienić każdą trudną sytuację na swoją korzyść.

Jak poradzić sobie z trudnym uczniem? Pamiętaj, że siła tkwi przede wszystkim w liczebności

Gdy danego trudnego ucznia w klasie otacza liczne grono przyjaciół i zwolenników, może mieć on silną, dodatkową motywację do robienia pewnych rzeczy lub przejawiania zachowań, których nie miałby będąc osamotnionym w grupie.

A to oznacza, że aby poradzić sobie z trudnym uczniem lub ich grupą, musisz na początek określić lidera lub liderów tej grupy. Następnie spróbuj zdobyć ich zaufanie lub ich sobie podporządkować. Aby to zrobić w skuteczny sposób, musisz doprowadzić do sytuacji jeden na jednego w przypadku każdego z liderów danej grupy. Dokładnie tak jak zrobił to nauczyciel, którego słowa przytaczamy poniżej:

Walka o przywództwo, czyli jak poradzić sobie z trudnym uczniem

Jak poradzić sobie z trudnym uczniem, który może Cię chcieć zastraszyć tak, abyś odkrył przed nim swoje słabości? Na początku zastraszanie takie może mieć naprawdę bardzo intensywną formę.

Jeśli Twoi uczniowie pozwalają sobie na takie zachowanie, spróbuj najpierw ustalić jego powody. Może próbują Cię ośmieszyć lub zdenerwować? A może z drugiej strony, starają się zdobyć Twój szacunek takimi metodami, jakie tylko znają?

W takich sytuacjach musisz na początek nauczyć się zarządzać swoimi emocjami. Nie możesz się kłócić z całą grupą, pojedynczym uczniem ani też zniżać się do ich poziomu. Musisz znać swoje miejsce w klasie. To Ty właśnie musisz zmusić swoich uczniów, by Cię szanowali.

Nie możesz także pozwolić im na stosowanie mobbingu, czy to wobec Ciebie, czy też kogokolwiek innego w klasie. Nawet jeśli trudny uczeń stanowi dla Ciebie wyzwanie, musisz wiedzieć, kiedy możesz go zignorować i jak odpowiednio zareagować w tej sytuacji.

Oto kilka przykładów najbardziej typowych postaw prezentowanych przez trudnych uczniów:

Uczeń, który nagminnie podważa to, co mówi przy tablicy nauczyciel

W wielu wypadkach trudni uczniowie myślą, że to oni mają zawsze rację, a nie Ty. Nie przyjmują od Ciebie żadnych wyjaśnień i argumentów. Nie możesz jednak nigdy stracić kontroli nad sobą, jeśli masz do czynienia z tego rodzaju uczniami. Popraw siłę swojego przekonywania za pomocą bardziej rozbudowanych dowodów i rozstrzygającej argumentacji.

Jeśli jednak zachowanie takiego ucznia stanie się nie do zniesienia, będziesz musiał pozwolić mu, aby sam zdał sobie sprawę ze swoich błędów. Możesz na przykład nakazać uczniowi, któremu wystawiłeś negatywną ocenę, aby spróbował ponownie podejść do omawianego zagadnienia.

Jeśli zobaczy on, że jego koledzy z klasy rozwiązali swoje zadania poprawnie, presja grupy rówieśniczej sprawi, że ten trudny uczeń przestanie się nie zgadzać z Tobą tylko ze względu na swoje przekonania.

Uczeń, który nie toleruje żadnych niedociągnięć i błędów popełnionych przez nauczyciela

To kolejny rodzaj trudnego ucznia. Nie potrafi on znieść sytuacji, w której Ty popełnisz jakiś błąd, na przykład przy tablicy. Albo na przykład klasa nie potrafi jeszcze rozwiązać zadania w mgnieniu oka lub zdaniem takiego ucznia zbyt długo zastanawia się nad znalezieniem poprawnego rozwiązania.

Tacy uczniowie działają nauczycielom na nerwy poprzez nieustanne przeskakiwanie do następnego problemu, podczas gdy Ty wciąż masz do czynienia z poprzednim zadaniem.

Musisz popracować w takim przypadku nad technikami rozwiązywania problemów przez uczniów. Jako nauczyciel musisz być im pomocny, pomagać w pokonywaniu trudności, z jakimi mogą mieć do czynienia podczas lekcji.

I chociaż postawy wielu trudnych uczniów są odzwierciedleniem ich własnych problemów w domu, musisz zachować kontrolę nad każdą sytuacją, w której się znajdujesz. Komunikacja jest bardzo ważną częścią procesu edukacji. Wynika to z tego, że jeśli nie będzie komunikacji w Twojej klasie, ścieżka postępów podczas roku szkolnego okaże się być o wiele trudniejsza i bardziej stroma.