Zanurzanie się w sobie, poruszanie się po podziemnych światach naszych myśli lub pogrążanie się w swojej zawsze spokojnej introspekcji. To cechy, które definiują tę zdolność określoną przez Howarda Gardnera jako inteligencja intrapersonalna. Te umiejętności autorefleksji i metapoznania pozwolą nam ostatecznie żyć w harmonii z samym sobą.
Posiadanie dokładnego, ścisłego i prawdziwego obrazu samego siebie nie jest łatwym zadaniem. Wymaga przede wszystkim pełnej świadomości własnych nastrojów, łączenia poczucia własnej wartości z dyscypliną i motywacją do działania.
To także równoważenie produktu tych trzech elementów z umiejętnością rozwiązywania problemów dostosowując się do naszego wewnętrznego świata. W te wszystkie umiejętności wyposaża nas inteligencja intrapersonalna.
„Nie ma bariery, zamka ani rygla, które można narzucić na wolność mojego umysłu”
-Virginia Woolf-
Rewolucyjna teoria inteligencji wielorakich i Howard Gardner
Z drugiej strony należy pamiętać, że inteligencja intrapersonalna jest częścią tej rewolucyjnej teorii inteligencji wielorakich. Przedstawił ją nam Howard Gardner w latach 80-tych w swojej książce „Frames of Mind: Theory of Multiple Intelligences”.
Jego podejście, jak już wiemy, wzbudziło – i wzbudza – wielkie pasje i krytyczne opinie. Polemiki toczą się zarówno w środowisku akademickim, jak i wśród pedagogów, pedagogów, profesorów i nauczycieli.
Koncepcja Gardnera miała służyć jako przeciwwaga dla paradygmatu unikalnej inteligencji i ograniczonych standaryzowanych testów. Miała również stanowić alternatywę dla wspomnianego redukcjonizmu, otwierając znacznie bardziej wachlarz możliwości tego, czym może być inteligencja.
Jak mówi Gardner, życie ludzi wymaga innych rodzajów umiejętności. I powinny być one znacznie bardziej dostosowane do tego, jak się uczymy, wchodzimy w interakcje i przeprowadzamy procesy myślowe.
Z drugiej strony prawdą jest, że wielu psychologów naukowych, takich jak Robert J. Sternberg, ostrzega, że podejście Gardnera nie ma potwierdzenia naukowego. I rzeczywiście, to, co definiuje jako inteligencje, to w rzeczywistości „uzdolnienia” lub „zdolności”.
Nie możemy jednak ignorować tak pozytywnego wpływu jego teorii w dziedzinie poprawy naszego ludzkiego potencjału. Postrzega on bowiem proces uczenia się jako choreografię wymiarów, w których możemy pracować dzień po dniu.
Inteligencja intrapersonalna jest siódmą z dziewięciu inteligencji wyodrębnionych przez Gardnera. Niewątpliwie jest też jedną z najcenniejszych…
Inteligencja intrapersonalna lub zdolność patrzenia do wewnątrz
Moglibyśmy podać wiele przykładów osobowości, które wykazały niezwykły potencjał w tym wymiarze, który Gardner zdefiniował jako inteligencję intrapersonalną. Na przykład Virgina Woolf daje nam wybitny przykład w swoim eseju „Szkic przeszłości”.
Mamy tu próbkę zanurzenia się we własnym bycie, w którym próbuje się wyjaśnić myśli a także przedstawić doznania związane z własną przeszłością.
Innym przykładem niemal surowej introspekcji jest dzieło Kafki „Metamorfoza”, w którym wędrowny sprzedawca Gregor Samsa budzi się i odkrywa, że został przemieniony w owada. Również sam Albert Einstein pracował niestrudzenie nad swoją inteligencją intrapersonalną, prawie o tym nie wiedząc.
Był wielkim fanem długich spacerów, podczas których mógł eksplorować swoje myśli. W ten sposób mógł połączyć się ze sobą w związku ze swoimi teoriami matematycznymi a także z kosmosem i sposobem, w jaki działa wszechświat.
Patrząc na te przykłady, możemy dojść do wniosku, że inteligencja intrapersonalna to prawie unikalna umiejętność. Rodzaj magicznego rzemiosła umysłowego, która jest wrodzoną zdolnością pisarzy, poetów czy naukowców.
Jeśli tak rzeczywiście jest, to z szeregu bardzo prostych powodów, które wielu z nas może zidentyfikować również u siebie samych. I wcale nie musimy być przy tym poetami czy inżynierami. Chodzi po prostu o fakt bycia niezależnym człowiekiem, który cieszy się swoją samotnością.
Chodzi również o kreatywność i wykazywanie niezwykłej autonomii osobistej. Zobaczmy poniżej, jakie podstawowe cechy definiują ten typ umiejętności.
Czym charakteryzuje się osoba z inteligencją intrapersonalną?
Rozważmy to na prostym przykładzie. Marek ma 17 lat i właśnie wrócił do domu z liceum. To nie był dobry dzień.
Nie wita się z nikim i zamyka się w swoim pokoju głośno trzaskając drzwiami. Po chwili zaczyna bawić się swoim XBoxem, a później zaczyna publikować agresywne frazy w swoich sieciach społecznościowych, takie jak to, że tak bardzo nienawidzi świata i ludzi, którzy w nim żyją.
Ten nastolatek niewątpliwie potrzebuje odpowiednich narzędzi, dzięki którym zacznie budować adekwatną i wydajną inteligencję intrapersonalną, dzięki której będzie mógł zarządzać swoimi emocjami, samoregulować się, a nawet wykształtować odpowiednie sumienie etyczne.
Jako odpowiedź na te potrzeby, moglibyśmy podsumować umiejętności, jakie inteligencja intrapersonalna daje w obszarach wyszczególnionych poniżej. Zobaczmy czym się charakteryzuje osoba, która posiadła te zdolność:
- Jest biegła w samoregulacji i metapoznaniu.
- Istotną jej cechą jest introspekcja, świadomy akt spojrzenia do wewnątrz, aby lepiej zrozumieć naturę swoich myśli lub uczuć.
- Jest dobra w zarządzaniu emocjami.
- To również osoba, która lubi chwile samotności, które wykorzystuje, by połączyć się ze sobą.
- Jest ponadto asertywna, potrafią głośno wyrażać swoje emocje i potrzeby, jednocześnie szanując innych.
- Wykazuje dobrą samodyscyplinę i samokontrolę.
- Ma dobrą samoocenę.
- Ma także odpowiednią świadomość własnych ograniczeń i wiedzy.
- Analizuje swoje działania, ocenia ich wpływ i uczy się na swoich błędach.
- Poza tym, jest połączona z teraźniejszością, żyje tu i teraz.