Edgar Allan Poe - geniusz czy szaleniec?
Edgar Allan Poe jest jednym z największych geniuszy w historii literatury. Miał niezwykły dar opowiadania i posiadał nieskończone pokłady kreatywności. Wokół jego życia powstało jednak wiele legend, które sprawiły, że jego talent literacki schodzi czasem na drugi plan.
Uważa się, że Edgar Allan Poe jest ojcem powieści detektywistycznych. Jego twórczość rzeczywiście na zawsze zmieniła charakter horrorów i powieści kryminalnych. Poe wykorzystał w swojej twórczości elementy literatury gotyckiej i wplatał w nią elementy psychologiczne.
“Nie wierzę, żeby człowiek mógł osiągnąć doskonałość. Myślę, że ludzki wysiłek nie przyniesie ludzkości żadnej znaczącej poprawy.”
-Edgar Allan Poe-
Poe doświadczył w swoim życiu wielu trudnych i tragicznych sytuacji. Niektórzy próbowali go potem przedstawić jako osobę zagubioną, zdeprawowaną i chaotyczną. Do pewnego stopnia im się to powiodło. Jednak mimo że Poe nie stanowił wzoru cnót, to nie był też potworem, na jakiego kreowali go zagorzali krytycy.
Edgar Allan Poe i jego trudne dzieciństwo
Edgar Allan Poe urodził się 19 stycznia 1809 r. w Bostonie, w stanie Massachusetts. Jego rodzice byli członkami wędrownej trupy teatralnej. Niestety zmarli, kiedy Poe miał zaledwie dwa latka, więc zarówno on, jak i dwójka jego rodzeństwa byli wychowywani przez rodziny adopcyjne.
Poe został zaadoptowany przez rodzinę Johna Allana, bogatego biznesmena, który traktował adopcję jak czyn charytatywny. Rodzina mieszkała w Anglii i Szkocji, co zapewne wpłynęło na zamiłowanie Edgara do kultury gotyckiej. W późniejszej twórczości Poe często wplata wątek śmierci jego adopcyjnej matki i trudnej relacji z przybranym ojcem. Edgar wraz z ojcem wrócił do Stanów Zjednoczonych, gdzie uczęszczał do najlepszych szkół.
Burzliwy okres młodości
Edgar Allan Poe napisał swoje pierwsze dzieło w wieku 14 lat. Przeżywał wówczas nieodwzajemnioną miłość do matki swojego przyjaciela. Nie mógł się pogodzić z jej nagłą śmiercią i właśnie za pomocą literatury próbował uporządkować swoje uczucia.
Młody Poe uprawiał sport i interesował się astronomią. Postanowił studiować literaturę na Uniwersytecie w Virginii. Wpadł tam w złe towarzystwo, które wciągnęło go w hazard i alkohol, przez co po pewnym czasie wyrzucono go ze studiów. Adopcyjny ojciec zatrudnił Edgara w jednej ze swoich firm, ale układ ten nie przetrwał zbyt długo.
W 1827 r. Edgar Allan Poe potajemnie opublikował książkę “Tamerlane i inne poezje”. Potem zaciągnął się do armii, gdzie służył przez dwa lata. Jego adopcyjny ojciec pomógł mu później znaleźć pracę, ale po krótkim czasie go z niej wyrzucono. W międzyczasie Poe opublikował kolejne dwa zbiory wierszy. W 1832 r. Poe wrócił do Baltimore i poślubił swoją trzynastoletnią kuzynkę.
Klątwa wisząca nad pisarzem
Adopcyjny ojciec Edgara w końcu go wydziedziczył. Aby przetrwać, Poe pracował w kilku gazetach jako krytyk i reporter. Wsławił się swoim eleganckim i ciętym stylem. Jednocześnie publikował kolejne książki. Słynny Kruk oraz nowela kryminalna Złoty żuk przyniosły mu uznanie wśród czytelników i w środowisku literackim.
Młoda żona pisarza zmarła w 1847 r. na zapalenie płuc. Poe szukał ukojenia bólu w alkoholu i narkotykach. Według niektórych źródeł zaczął on wówczas zażywać laudanum, niezwykle silny opioid. Wszystko to wpłynęło negatywnie na jego zdrowie i zaczął się borykać z różnymi chorobami.
Poe desperacko szukał miłości w ramionach kolejnych kobiet i “skakał z kwiatka na kwiatek”. Nie potrafił jednak zagrzać miejsca u boku żadnej ze swoich kochanek. Podobno próbował nawet popełnić samobójstwo zażywając śmiertelną dawkę laudanum.
Ostatnie lata życia
Pod koniec życia Poe odnowił kontakt z niegdysiejszą miłością, Sarą Elmirą Royster. Pobrali się 17 grudnia 1849 r., jednak wkrótce potem Poe zniknął w tajemniczych okolicznościach.
Odnaleziono go 3 października. Siedział na ulicy w cudzym ubraniu i wyglądał na zagubionego. Jeden z jego przyjaciół zabrał go do szpitala, gdzie Poe zmarł po czterech dniach. Nikt nie zdążył się dowiedzieć, gdzie i z kim przebywał w tym czasie Poe. Co więcej, zniknęły wyniki autopsji, więc po dziś dzień nie wiemy, jaka była oficjalna przyczyna jego śmierci.
Burzliwe życie pisarza niewątpliwie rzuciło cień na to, jak jest postrzegany on i jego dzieła. Niewątpliwie jednak wywarł on silny wpływ na pisarzy kolejnych pokoleń i dzięki niepowtarzalnemu, głębokiemu charakterowi literatury jaką tworzył.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Lanero, J. J., CSantoyo, J., & Villoría, S. (1993). 50 años de traductores, críticos e imitadores de Edgar Allan Poe (1857-1913). Livius, 3, 159-184.