Depresja u dziecka: skuteczne sposoby leczenia

Depresja u dziecka to smutna rzeczywistość. W dzisiejszym artykule przedstawimy najważniejsze informacje na temat najbardziej skutecznych terapii psychologicznych.

Depresja u dziecka występuje z taką samą częstotliwością, co depresja u dorosłych. Dlatego też należy wiedzieć, w jaki sposób należy postawić prawidłowe rozpoznanie różnicowe, aby nie pomylić jej z innymi zaburzeniami behawioralnymi, które mogą mieć podobny obraz kliniczny.

W dzieciństwie depresja objawia się częściej w formie poirytowania, a nie smutku. Dzieci w depresji cierpią również na problemy ze snem. Depresja u dzieci pojawia się z taką samą częstotliwością zarówno u chłopców, jak i dziewczynek. Jednak sytuacja zmienia się w okresie nastoletnim, gdy depresja dotyka częściej dziewczynki. To samo dotyczy osób dorosłych.

Depresja u dziecka może pojawić się z wielu różnych powodów. Prawdopodobieństwo jej wystąpienia zwiększa połączenie czynników genetycznych lub dziedzicznych z dysfunkcyjnym środowiskiem.

Jeśli którykolwiek rodziców ma depresję lub cierpiał kiedyś z jej powodu, ryzyko wystąpienia depresji u dziecka w którymś momencie jego życia wzrasta. Kolejne czynniki ryzyka to szkoła, zajęcia pozalekcyjne oraz autorytarne i sprzeczne polecenia.

Depresja u dziecka to poważny problem, dlatego też w dalszej części tego tekstu przedstawiamy najbardziej skuteczne terapie psychologiczne, które pomogą ją wyleczyć. Na szczęście mamy dobrą informację: większość dzieci jest bardziej podatna na terapie psychologiczne niż dorośli.

“Depresja dziecięca występuje częściej w miastach. Wiąże się najczęściej ze znaczącym brakiem kontaktów z rówieśnikami, znęcaniem się, przemocą domową, doświadczeniami i głodem.”

-Robert Winston-

Depresja u dziecka: leczenie

Zgodnie z obecnym stanem wiedzy możemy stwierdzić, że w leczeniu depresji u dorosłych sprawdzają się zarówno terapie farmakologiczne, jak i psychologiczne. Obie są uznawane za rozwiązania alternatywne. Z kolei w przypadku depresji u dzieci i nastolatków jedynie terapia psychologiczna cieszy się wystarczającym poparciem empirycznym.

Tym samym stosowanie leków u dzieci jest o wiele mniej skuteczne niż w przypadku dorosłych i wywołuje więcej skutków ubocznych. Jeśli chodzi o terapie psychologiczne, warto zwrócić uwagę na następujące:

Terapia Stark bazująca na samokontroli

Ta terapia bazuje na modelu Rehma, który zakłada, że depresja pojawia się w wyniku błędów w procesach samoobserwacji, samooceny i samodzielnego radzenia sobie z nieprzewidywalnymi wypadkami.

Ma na celu wybranie i zapisanie przyjemnych aktywności podejmowanych przez dziecko, ocenienie jego nastroju i skoncentrowanie jego uwagi na odroczonych konsekwencjach tego procesu zamiast na bezpośrednich. Należy nauczyć dziecko wzmacniania własnych osiągnięć oraz doceniania ich w realistyczny sposób.

Program modelowania Kahna dla dzieci i młodzieży cierpiących na depresję

Polega na nagraniu filmu przedstawiającego typowe zachowanie każdego dziecka w wieku szkolnym, które cierpi z powodu depresji i znajduje się w okresie odniesienia. Ktoś wybiera zestaw zachowań niekompatybilnych z depresją, które są zwerbalizowane zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio.

Następnie dziecko ćwiczy takie niekompatybilne zachowania i nagrywa film. Dzięki temu może go obejrzeć i zobaczyć, w jaki sposób samo przejawia pozytywne zachowania.

Trening poprawiający pierwotną i wtórną kontrolę Rothbauma

To terapia poznawczo-behawioralna, bazująca na modelu dwóch procesów kontroli:

• Pierwotnej. Ma ona na celu zmienić obiektywne warunki życia dziecka.
• Wtórnej. Zmienia rzeczy subiektywne, takie jak przekonania. Składają się na nią przyjemne zajęcia, samokontrola, restrukturyzacja poznawcza oraz postępujące odprężenie.

Program Méndeza: Emocje-Działania-Zachowanie

Składa się z trzech głównych części:

• Edukacji emocjonalnej,
• Przyjemnych zajęć,
• Restrukturyzacji poznawczej.

W zależności od wyników analizy funkcjonalnej danego przypadku, można zastosować dodatkowe procedury, takie jak higiena snu lub nauka rozwiązywania problemów. Wszystko dzieje się podczas zabaw w grupie, na przykład “szarad emocjonalnych” lub kart zadań.

W tej metodzie bardzo ważną rolę odgrywa zaangażowanie rodziców. Mogą wchodzić w rolę profesjonalistów lub pomocników terapeuty, jak również w rolę pacjentów. To terapia, która nie bierze pod uwagę używania narkotyków.

Kurs radzenia sobie z depresją Lewinsohna

To terapia stworzona z myślą o nastolatkach. Pierwotny format zakłada stworzenie grupy złożonej z nastolatków, jednak można ją również dopasować do pracy indywidualnej. Jej główny cel to nauka nowych umiejętności, które pozwolą osiągnąć wzmocnienie pozytywne oraz zastąpienie myśli destrukcyjnych myślami konstruktywnymi.

Stawia nacisk na samokontrolę, umiejętności społeczne, przyjemne zajęcia, relaksację, restrukturyzację poznawczą, rozwiązywanie konfliktów, komunikację, postrzeganie własnych osiągnięć oraz zaangażowanie rodziców.

Terapia poznawczo-behawioralna dla nastolatków Brenta

To terapia poznawczo-behawioralna w stylu Becka. Poza tym dzieci wchodzące w wiek dojrzewania uczą się umiejętności społecznych i komunikacyjnych. Bardzo ważną rolę odgrywa także komunikacja emocjonalna, podczas której wykorzystuje się specjalny “termometr uczuć”. Oprócz tego terapia stawia również na naukę rozwiązywania problemów.

Podsumowanie

Bardzo dużą rolę odgrywa zapobieganie depresji dziecięcej. Aby zwiększyć skuteczność działań prewencyjnych, należy przede wszystkim szkolić rodziców oraz podkreślać konieczność ustalania stanowczych i bezpiecznych granic dla dzieci.

Kolejna kwestia, która pomaga chronić dzieci przed depresją, to środowisko pełne pozytywnych wzmocnień. Aby je zbudować, rodzice muszą zrozumieć, jak ważną rolę odgrywa znacząca ilość wolnego czasu,w którym dziecko może się swobodnie bawić, zarówno samodzielnie, jaki i z innymi dziećmi.

Środki wychowawcze muszą zawsze być dopasowane do zachowania oraz nie mogą wiązać się z odwetem za czyny dziecka. To oczywiste, że nie należy stosować kar cielesnych pod żadną postacią, nawet jeśli miałyby być bardzo mało dotkliwe.

Jeśli dziecko zaczęło już przejawiać objawy depresji, pierwszym wyborem powinna być terapia poznawczo-behawioralna.

W przypadku nastolatków można zastosować zarówno terapię poznawczo-behawioralną, jak i terapię interpersonalną. W obu przypadkach istnieją przynajmniej dwa eksperymentalne badania międzygrupowe, które potwierdzają, że takie rodzaje terapii są statystycznie lepsze od braku interwencji lub placebo.