Każdy z nas na jakimś etapie życia odczuwa zazdrość. Tak naprawdę jest to absolutnie normalna reakcja na uczucie zagrożenia dla naszej relacji uczuciowej z drugą osobą.
Zdrowa zazdrość, utrzymywana w rozsądnych granicach jest nawet dość pożądanym uczuciem, gdyż mówi członkom naszej rodziny, partnerom i przyjaciołom: “Jesteś dla mnie ważną osobą i nie chcę, aby kiedykolwiek coś się stało z naszym związkiem”.
Jednak tak samo, jak zwyczajna i zdrowa zazdrość jest dość normalnym zjawiskiem, to zdarza się, że występuje także nadmierna lub wręcz obsesyjna postać tego uczucia. To zaburzenie nazywa się fachowo zazdrością patologiczną.
“Zazdrość jest najbardziej skrajnym wyrazem naszej własnej niepewności”.
–Autor anonimowy–
Skąd możemy wiedzieć, czy dręczy nas patologiczna zazdrość?
Przeważająca większość przypadków patologicznej zazdrości występuje pomiędzy mężem a żoną lub też partnerami w związku nieformalnym. Osoba patologicznie zazdrosna tkwi w całkowicie z reguły nieuzasadnionym przekonaniu, że jej partner (lub partnerka) nie dochowuje jej wierności, gdy tylko rozstają się choćby na chwilę.
Nie ma przy tym znaczenia, czy istnieją jakiekolwiek argumenty na poparcie tej tezy. Oczywiście, jeśli taka osoba ma choćby drobne poszlaki, cała sytuacja znacznie się pogłębia.
Chory cierpiący na patologiczną zazdrość uważa po prostu, że jest panem i władcą swojego partnera. Ma on obsesję na punkcie obserwowania, śledzenia i próbowania “złapania” swojego partnera na gorącym uczynku.
Takie myśli wypełniają w zasadzie jego umysł w każdej chwili dnia i stanowią impuls nadrzędny wobec wszystkiego innego.
Patologiczna zazdrość może się pojawić zarówno u mężczyzn, jak i kobiet. Wyniki licznie przeprowadzonych badań naukowych wykazały, że jest ona jednak bardziej powszechna i niebezpieczna w przypadku mężczyzn.
W przeciwieństwie do normalnego uczucia, zazdrość patologiczna może także trwać całymi latami.
Patologicznie zazdrosne osoby często skupiają się na nieistotnych zdarzeniach, na podstawie których oskarżają swojego partnera o niewierność. Nie są przy tym skłonne zmienić swojego punktu widzenia nawet w obliczu niepodważalnych dowodów na to, że byli w błędzie.
W najbardziej przewlekłych przypadkach patologicznie zazdrosny partner zmierza podświadomie do konfrontacji z partnerem lub jego/jej domniemanym kochankiem.
Często też patologicznie zazdrosne osoby starają się szkodzić zarówno sobie, jak i partnerowi, na wiele różnych sposobów. Zwykle zazdrość taka występuje u osób o osobowościach paranoicznych.
Może także czasami towarzyszyć innym rodzajom psychozy lub chorób o podłożu psychicznym, na przykład zaburzeniom obsesyjno-kompulsywnym.
Przyczyny i leczenie
Psycholog z wieloletnim doświadczeniem, Tom Valeo, w swoim artykule pod tytułem “Gdy lek powoduje podejrzenia o zdradę” (When a Drug Leads to Suspicions of Infidelity) opublikowanym w jednym z czasopism branżowych stwierdził, że widział przypadki patologicznej zazdrości u różnych pacjentów cierpiących na chorobę Parkinsona.
Chociaż nie jest to bardzo częsta sytuacja, to jednak patologiczna zazdrość została zaobserwowana jako efekt uboczny spowodowany przez stosowany w leczeniu tej choroby lek.
Mechanizm wywoływania zazdrości wiąże się z tym, że u pacjentów z tą chorobą leki pobudzają produkcję dopaminy. A hormon ten jest jednym z elementów kontrolujących zazdrość.
Kokaina, metaamfetamina lub inne leki powodujące nagły wzrost dopaminy mogą powodować podobny efekt w organizmie, a także i w umyśle.
W takich przypadkach leczenie tego sztucznie wywołanego uczucia, jakim jest zazdrość patologiczna, polega na zmniejszeniu dawki leku lub przezwyciężeniu uzależnienia. I co więcej, takie rozwiązanie okazuje się być niezwykle skuteczne.
Niestety jednak, większość przypadków, w których objawia się patologiczna zazdrość nie jest tak prosta. Zazdrość taka towarzyszy w większości przypadków schizofrenii, neurozy, choroby afektywnej dwubiegunowej oraz u pacjentów z uszkodzeniem prawego płatu czołowego.
Jest to również powszechne zjawisko u alkoholików i osób cierpiących na dysfunkcję seksualną.
Krótko mówiąc, zazdrość rozwija się wtedy, gdy człowiek czuje się niepewnie. Gdy nie czuje się kochany i pożądany, jego uczucia przekształcają się wtedy w silne pragnienie kontrolowania partnera.
Aby uzyskać pomoc, gdy odkryjesz u siebie patologiczną zazdrość, musisz skontaktować się z psychologiem, psychiatrą, a w niektórych przypadkach nawet i seksuologiem.
W niektórych przypadkach terapia, która obejmuje obie osoby w związku, może przynieść wiele korzyści. Wykwalifikowany specjalista będzie w stanie przeprowadzić pełną diagnozę w celu ustalenia przyczyn tego niepożądanego zjawiska i wskazać jednocześnie najlepszą metodę leczenia.
Zamieszczona grafika pochodzi ze zbiorów Mike’a Hoffa, została zamieszczona za zgodą jej autora.