Wytrzymałość psychiczna: jesteś z plastiku, szkła czy stali?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Jak myślisz o sobie: jesteś z plastiku, szkła czy ze stali? Sposób, w jaki stajemy przed codziennymi trudnościami, determinuje materiał, z którego jesteśmy „wykonani”. Jednak ten surowiec zawsze można poddać odpowiedniej obróbce, by nasza wytrzymałość psychiczna na problemy była większa.

W ten sposób możemy plastik, szkło czy nawet stal przemienić w bardziej optymalny materiał, który jest czymś pomiędzy bambusem a grafenem.

Nasza wytrzymałość psychiczna to decydujący aspekt, jeśli chodzi o dobre samopoczucie psychiczne i emocjonalne. Jeśli się zastanowimy, zrozumiemy, jakiego mechanizmu używamy, aby stawić czoła życiowym przeszkodom. Trzy najpowszechniejsze mechanizmy to unikanie, bezruch lub „brak odporności”.

Czas skończyć z obwinianiem siebie za to, że nie wiedzieliśmy, jak wymyślić alternatywne rozwiązanie, gdy cierpimy z powodu stresu. Albo kiedy jesteśmy przytłoczeni przez strony trzecie, lub gdy widzimy siebie w tunelu bez wyjścia. Czas zwrócić uwagę na odpowiedni aspekt, czyli na to, co jest najistotniejsze w tym przypadku: wytrzymałość psychiczna.

Potrzeba ucieczki lub pozostania w bezruchu to zaprogramowane reakcje w naszym mózgu. Są to „ustawienia fabryczne”, domyślne mechanizmy obronne, których jeszcze nie zaktualizowaliśmy. Są to łagodnie zaprojektowane opory, które pomagają nam przetrwać. Jednak rzadko przyczyniają się bezpośrednio do naszego szczęścia.

W tym sensie wytrzymałość psychiczna jest bezpośrednio związana z naszym dobrym samopoczuciem. Oznacza to, że jej zrozumienie i poprawienie może nam bardzo pomóc.

Umysł bardziej i mniej odporny na stres

Większość z nas czasem zadaje sobie pytanie, dlaczego ludzie są w stanie stawić czoła przeciwnościom w tak efektywny sposób? Podziwiamy innych za ich umiarkowanie, optymizm i wizję, która pozwala dostrzec przejście tam, gdzie inni widzą jedynie ściany i mury.

Czy przygotowali się wcześniej? Czy kształcili te umiejętności, mają wrodzoną mądrość, a może ich umysł ma w sobie coś wyjątkowego?

Cóż, klucz tkwi w tym ostatnim aspekcie: w mózgu. Mogłoby się wydawać, że niektórzy ludzie mają znacznie bardziej odporny na stres mózg. Niektóre osoby zdają się mieć większe zasoby emocjonalne, by uspokoić lęk i uniknąć irracjonalnych myśli w sytuacjach ekstremalnych.

Weill Cornell Medical College w Nowym Jorku przeprowadziło interesujące badanie, w którym badacze określili bezpośredni związek między wychowaniem opartym na zdrowym przywiązaniu a bardziej umiejętną reakcją na stres i lęk.

Brak odpowiedniej uwagi i wychowanie, w którym występują niedobory emocjonalne, znacznie wpływają na rozwój mózgu dziecka. W takiej sytuacji najbardziej dotkniętą strukturą jest ciało migdałowate, neurologiczne centrum kontrolne, które odpowiada za regulowanie strachu i naszych emocji.

Dlatego dziecko, w którego dzieciństwie wystąpiły jakiekolwiek braki, może mieć większe trudności z zarządzaniem emocjami.

Jesteś z plastiku, szkła czy ze stali – czyli jaka jest Twoja wytrzymałość psychiczna?

Jak wspomnieliśmy wcześniej, nie ma znaczenia, jakiego rodzaju mechanizmu używamy, aby reagować na trudności, stres lub przeciwności. Nie ma znaczenia, czy uciekamy, czy pozostajemy w bezruchu, niczym maszt pośród burzy. Każdy człowiek może opanować nowe strategie radzenia sobie z trudnościami. Dzięki plastyczności mózgu,  wytrzymałość psychiczna może wzrosnąć.

Trening i stymulowanie mózgu do stosowania nowych podejść i odnowionych strategii przekształca go w bardziej odporną, sprytną i inteligentną maszynę. Celem jest, żeby nasz mózg pomógł nam nie tylko przetrwać. Naszym prawdziwym dążeniem jest to, by towarzyszył nam, gdy staramy się być szczęśliwsi.

Istnieją trzy najpopularniejsze typy reakcji na stres, z których zwykle korzystamy.

Reakcja człowieka ze stali

Stres odbija się od ludzi ze stali. Tego rodzaju podejście nie jest zdrowe. W rzeczywistości stwarza wiele zagrożeń. Bycie całkowicie odpornym na stres sprawia, że nie jesteśmy w stanie wyciągać z niego konstruktywnych wniosków i uczyć się na błędach.

Ponadto nikt nie jest całkowicie odporny. Nikt tak naprawdę nie jest ze stali, ponieważ nasza powłoka jest czysto emocjonalna.

W tym przypadku kluczem jest zrozumienie, że nie jesteśmy przeszkodą dla problemów i że nie możemy zmuszać ich do „odbijania się” od nas. Musimy wyposażyć się w odpowiednie umiejętności, aby lepiej nimi zarządzać i przekształcać je…

Jak reaguje człowiek z plastiku

Warto wiedzieć, że większość z nas stosuje tę strategię. Charakteryzuje się ona następującymi cechami:

• Mamy różne wgniecenia, które zadał nam stres i przeciwności losu.
• Jesteśmy elastyczni i odporni jednocześnie. Dlatego wielokrotnie czujemy, że możemy niebawem się zepsuć. To jak życie na linie.

Odpowiedź człowieka ze szkła

Jak możemy się domyślić, reakcja szkła jest daleka od idealnej. W rzeczywistości jest najgorsza. Człowiek ze szkła ma najmniej zasobów. Na ogół pęka po całym wysiłku, jaki włożył w to, aby się dostosować. Jest albo całkowicie zniszczony, albo z ledwością trzyma się w całości.

Jak poprawić wytrzymałość

Kluczem do najzdrowszego stylu wytrzymałości jest znalezienie środka pośredniego między siłą a elastycznością. Trzeba znaleźć przestrzeń dla dojrzałości, w której można zarządzać emocjami, ustalać priorytety i przekształcać problemy w wyzwania.

Jeśli pozwolimy, aby zadziałały nasze wrodzone mechanizmy obronne, wybierzemy linię najmniejszego oporu: szkło.

Z drugiej strony, jeśli wybierzemy linię największego oporu, użyjemy całej naszej energii, aby przeciwstawić się czemuś, podniesiemy mur, aby ochronić się przed życiem. Jest to z pewnością strategia człowieka ze stali.

Jeśli żadna z tych dwóch odpowiedzi nie jest najlepsza, którą z nich należy zastosować? Zdrowa wytrzymałość psychiczna wymaga wzmocnienia naszej pewności siebie i świadomości, że zasługujemy na coś lepszego. Nie możemy pozwalać, aby cokolwiek nas przytłoczyło.

Zmieńmy się w materiał między odpornym plastikiem a bambusem. Elastyczny, ale mocny materiał, który pozwala nam walczyć z trudnościami i uczyć się na nich. Nawet jeśli ten materiał zegnie się, powróci do swojej pierwotnej pozycji. Zacznijmy dzisiaj pracę nad tą ważną strategią, a nasza wytrzymałość psychiczna pomoże nam przetrwać przeciwności!