Teoria bezpieczeństwa emocjonalnego: konflikt małżeński i dzieci

Jak wyglądało Twoje dzieciństwo? Czy Twoi rodzice traktowali się z szacunkiem i miłością? Czy byłeś świadkiem uczuć między nimi? A może zauważyłeś ich brak? Większość z nas pamięta relacje między naszymi rodzicami. Te obrazy nie tylko oferują nam nasze pierwsze modele tego, jak wyglądają ludzkie więzi i interakcje, ale także naznaczają nas na wiele sposobów. Dzisiaj omówimy, czym jest teoria bezpieczeństwa emocjonalnego.

Dorastanie w domu, w którym toczy się ciągła walka dialektyczna, oznacza zanurzenie się od najmłodszych lat w niekorzystnym klimacie emocjonalnym, naładowanym urazami i konfliktami. W konsekwencji ci, którzy dorastają będąc świadkami ciągłych konfrontacji swoich rodziców, rozwijają w sobie zniekształconą wizję miłości. To naprawdę duży problem.

Gdy partnerzy nie są wystarczająco dojrzali lub odważni, aby zakończyć szkodliwy związek, sytuacja pogarsza się do maksimum. Dyskomfort w relacjach staje się tak głęboki, że często zaniedbuje się najważniejszą rzecz: rodzicielstwo. Rodzice, którzy się nie kochają lub nie potrafią być ze sobą w relacji, nie zawsze dają swoim dzieciom to, na co zasługują i czego potrzebują do prawidłowego rozwoju.

Jest wielu rodziców, którzy pomimo tego, że się nie kochają, decydują się pozostać razem dla dobra swoich dzieci. Ten nierozsądny wybór ma naprawdę negatywny wpływ na najmłodszych.

Teoria bezpieczeństwa emocjonalnego (EST)

Teoria bezpieczeństwa emocjonalnego ma swoje korzenie w konstrukcie przywiązania zdefiniowanym przez psychiatrę i psychoanalityka, Johna Bowlby’ego. Zgodnie z tym podejściem konflikty rodzinne wpływają na rozwój psychoemocjonalny dziecka. Maluchy, dalekie od bycia nieświadomymi nieporozumień rodzinnych, oceniają je i tworzą pewne podstawowe schematy mentalne dotyczące relacji międzyludzkich.

Jest jeszcze jeden, bardziej problematyczny aspekt. Chodzi o to, że dzieci konfliktowych partnerów czują się mniej bezpieczne, chronione i mniej otoczone opieką. Dorastają w ciągłym poczuciu zagrożenia. Wierzą, że w każdej chwili te negatywne emocjonalne manifestacje dosięgną również ich. I rzeczywiście, czasami tak się niestety zdarza.

Matka lub ojciec na wojennej ścieżce często szantażuje emocjonalnie swoje dzieci. Czasami manipulują nimi, aby pozycjonowały się na korzyść jednego lub drugiego rodzica. Niestety, mogą również projektować na nich swoją frustrację i nieszczęście. Partnerzy, którzy źle się traktują i popadają w autodestrukcyjną dynamikę, wciągają również własne dzieci w wir cierpienia.

Dzieci dorastające w środowiskach zdominowanych przez konflikty rozwijają mniej umiejętności społecznych i kontroli impulsów oraz są bardziej agresywne.

Następstwa destrukcyjnego konfliktu między rodzicami

Teoria bezpieczeństwa emocjonalnego głosi, że na dzieci wpływa zarówno konstruktywny, jak i destrukcyjny konflikt między rodzicami.

Pierwszy z nich definiuje rodzaje nieporozumień, które są rozwiązywane w skuteczny i dojrzały sposób. Fakt zajęcia się różnicami w pozytywny sposób zapewnia dzieciom wzbogacający model radzenia sobie z wyzwaniami w relacjach.

Problem leży w destrukcyjnych konfliktach między rodzicami, w których tkwią uraza, nienawiść i bolesne słowa. Badanie przeprowadzone przez Uniwersytet w Kioto (Japonia) stwierdza, że tego typu sytuacja ma poważne konsekwencje dla rozwoju dziecka.

W takich przypadkach często obserwuje się dzieci o niższych umiejętnościach społecznych i poważnych problemach z regulacją emocji. Co więcej, nieporozumienia i konfrontacje ich rodziców powodują, że maluchy dorastają, wykazując bardziej agresywne zachowania. Opracowują również niezwykle wadliwe strategie rozwiązywania problemów. Integrują to, na co byli narażeni, w swoich zapisach mentalnych.

Reakcje radzenia sobie w przypadku konfliktowych rodziców

Dane, które dostarcza to badanie, są interesujące. Sugerują, że nie wszystkie dzieci reagują w ten sam sposób na konflikt między rodzicami. Każde dziecko zwykle wykazuje określony typ reaktywności na negatywną dynamikę konfrontacji ze strony opiekunów.

Niektóre dzieci pełnią rolę mediatorów. Wykazują większą dojrzałość niż ich rodzice, próbując rozstrzygnąć nieporozumienia. Niestety często to ci najmłodsi są zmuszeni do przedwczesnego dorastania. W efekcie tracą dzieciństwo, pełniąc rolę regulatorów konfliktu w obliczu niekompetencji rodziców.

Teoria bezpieczeństwa emocjonalnego głosi, że dzieci zmuszane do gwałtownego dojrzewania również dorastają bez zdrowego rodzaju przywiązania, niezbędnego dla ich rozwoju. Dlatego często wkraczają w dorosłość z wieloma brakami, a rola opiekuna wpisana jest w ich DNA.

Z drugiej strony są też dzieci, które zamiast pełnić rolę mediatorów, wycofują się z interakcji. Odsuwają się od stresujących źródeł ze strachu, ponieważ czują się zagrożeni w środowisku wyczerpania, krzyku i niezadowolenia. Ta atmosfera przenika do ich umysłu, czyniąc ich bardziej podatnymi na zaburzenia nastroju.

Bycie świadkiem kłótni i konfrontacji naszych rodziców może spowodować, że w późniejszym życiu doświadczymy większych problemów z przystosowaniem się.

Bycie razem dla dobra dzieci to błąd

Teorię bezpieczeństwa emocjonalnego można zrozumieć za pomocą jednego prostego obrazu. Kiedy dziecko dorasta w emocjonalnie pielęgnującym środowisku, w którym oferuje się mu bezpieczeństwo i szczerą miłość, widzi przed sobą złotą bramę do wielkiego, szerokiego świata. Z drugiej strony ci, którzy dorastają w pełnym konfliktów środowisku rodzicielskim, w którym zaniedbuje się ich wychowanie, widzą jedynie zerwany most prowadzący do ich przyszłości.

Nie oznacza to jednak, że nie mogą stać się ludźmi szczęśliwymi i zdolnymi do osiągania swoich celów. Oznacza to po prostu, że po drodze znajdą więcej dziur, niepewności, trudności i obaw. Mając to na uwadze, możemy śmiało powiedzieć, że żadne dziecko nie zasługuje na dorastanie w środowisku zdominowanym przez złamane serce, agresywność, niechęć i konfrontację.

Dom, w którym rodzice są bardziej skupieni na własnych problemach i nieporozumieniach, prowadzi do zaniedbania dzieci. Emocje o negatywnej wartościowości stają się tlenem, którym najmłodsi codziennie oddychają. Nic dziwnego, że ma to swoje konsekwencje. Dlatego, jeśli miłość i szacunek między rodzicami rozpadną się, powinni się rozejść, dla dobra wszystkich zainteresowanych.

Oczywiście separacja lub rozwód są trudne. Ale jeszcze trudniejsze jest dorastanie w domu, w którym krzyki i wyrzuty są codzienną ścieżką dźwiękową. Dbanie o dobro naszych dzieci zawsze powinno być naszym najwyższym priorytetem. Musimy o tym pamiętać.