Syndrom zaniedbania emocjonalnego: na czym polega?

Jedną z konsekwencji braku miłości i troski w dzieciństwie jest syndrom zaniedbania emocjonalnego. Czy wiesz na czym polega i jak się objawia?

Syndrom zaniedbania emocjonalnego to zestaw względnie stabilnych cech występujący u ludzi, którym w dzieciństwie zabrakło miłości. Dzieciństwo to okres, gdy istota ludzka jest szczególnie wrażliwa. Wydarzenia, które mają wtedy miejsce, zostawiają ślad na psychice do końca życia.

Niedostatek uczuć w dzieciństwie powoduje blokadę rozwoju emocjonalnego. Dziecko potrzebuje pieszczot, słów, troski, ale także ograniczeń. Gdy to nie ma miejsca, powstaje luka, która blokuje ewolucję psychiki w naturalnym rytmie.

Syndrom zaniedbania emocjonalnego charakteryzuje się przede wszystkim głębokim przekonaniem o tym, że nie jest się kochanym. Co więcej, występuje niezadowolenie z samego siebie i strach przed porzuceniem. Cechy te utrzymują się przez całe życie, choć ich manifestacje są różne, zależnie od wieku.

Syndrom zaniedbania emocjonalnego: objawy

Osoby z syndromem zaniedbania emocjonalnego przejawiają pewne konkretne cechy. Chociaż wiele ludzi może mieć doświadczenie niedostatku miłości, różnica pomiędzy nimi a tymi ze wspomnianym syndromem polega na utrzymywaniu się objawów.

Typowe objawy syndromu zaniedbania emocjonalnego są następujące:

• Poczucie braku własnej wartości. Dana osoba nie czuje się wartościowa, ciągle w siebie wątpi, zakłada, że okoliczności przerastają jej siły.
• Poczucie porażki. Częste poczucie, że się przegrało, bez większej przyczyny. Do tego dochodzi nadmierna samokrytyka i wyrzuty wobec siebie samego.
• Brak miłości własnej. Brak sympatii do siebie samego, trudności z odnalezieniem swoich zalet, umniejszanie ich.
• Zamknięcie w sobie. Problemy z wyrażaniem myśli i uczuć związane ze strachem przed odrzuceniem.
• Niezrównoważenie. Niestabilność w relacjach międzyludzkich. Nadmierne przywiązywanie się na zmianę z porzucaniem.

Objawy zależne od wieku

Syndrom zaniedbania emocjonalnego manifestuje się różnie, zależnie od wieku. Są jednak pewne objawy, które występują u wszystkich, choć ich ekspresja może różnić się zależnie od stopnia dojrzałości i otoczenia.

Oto wspomniane objawy podzielone ze względu na wiek:

• Wczesne dzieciństwo. Dzieci dużo płaczą, mało się uśmiechają, są chorowite. Miewają problemy z trawieniem i wolno rosną.
• Wiek przedszkolny. Dzieci wykazują niepokój w relacjach z rówieśnikami, często miewają też problemy z rozwojem mowy.
• Wiek szkolny. Często pojawiają się problemy z nauką i koncentracją oraz nadmierna samokrytyka. Dziecko wątpi w siebie, mówi o sobie źle i czuje się, jakby przeszkadzało innym.
• Okres dojrzewania. Nastolatki bywają impulsywne, nadaktywne i przejęte sobą. Miewają skłonności do złudzeń i łatwo wpadają w uzależnienia.
• Dorosłość. Skłonność do izolacji, brak celu w życiu, poczucie porażki i konformizm. Trudności w stworzeniu zdrowego związku i samoograniczanie zawodowe.

Co można zrobić?

Patrząc realistycznie, syndromu zaniedbania emocjonalnego nie da się całkowicie wyleczyć, co nie oznacza, że nie ma nadziei. Można nauczyć się z nim żyć, a nawet na nim korzystać. Najtrudniej jest zacząć, ale gdy już wykona się ten krok, wszystko staje się prostsze.

W takich przypadkach zaleca się psychoterapię u doświadczonego specjalisty. Terapia psychodynamiczna lub psychoanaliza mogą pomóc. Osoby z syndromem zaniedbania emocjonalnego czasami idealizują psychoterapeutę, więc ten powinien wiedzieć, jak się w takiej sytuacji zachować.

Nie jest łatwo samemu poradzić sobie z syndromem, gdyż mowa tu o złożonym problemie, który bez zewnętrznego wsparcia zamienia się wiecznie żywą ranę. Tak czy inaczej, relacje ze sztuką, literaturą, medytacją i sportem mogą bardzo pomóc.