Syndrom zaniedbania emocjonalnego: na czym polega?

Syndrom zaniedbania emocjonalnego to zestaw względnie stabilnych cech występujący u ludzi, którym w dzieciństwie zabrakło miłości. Dzieciństwo to okres, gdy istota ludzka jest szczególnie wrażliwa. Wydarzenia, które mają wtedy miejsce, zostawiają ślad na psychice do końca życia.

Niedostatek uczuć w dzieciństwie powoduje blokadę rozwoju emocjonalnego. Dziecko potrzebuje pieszczot, słów, troski, ale także ograniczeń. Gdy to nie ma miejsca, powstaje luka, która blokuje ewolucję psychiki w naturalnym rytmie.

Syndrom zaniedbania emocjonalnego charakteryzuje się przede wszystkim głębokim przekonaniem o tym, że nie jest się kochanym. Co więcej, występuje niezadowolenie z samego siebie i strach przed porzuceniem. Cechy te utrzymują się przez całe życie, choć ich manifestacje są różne, zależnie od wieku.

“Wiesz, co jest prawdziwą wolnością? Szczere uczucia. Przyjaźń, braterstwo, miłość wybawiają nas od więzienia. Bez tych uczuć jesteśmy martwi. Gdy się one pojawiają, życie odradza się”.

-Vincent Van Gogh-

Syndrom zaniedbania emocjonalnego: objawy

Osoby z syndromem zaniedbania emocjonalnego przejawiają pewne konkretne cechy. Chociaż wiele ludzi może mieć doświadczenie niedostatku miłości, różnica pomiędzy nimi a tymi ze wspomnianym syndromem polega na utrzymywaniu się objawów.

Typowe objawy syndromu zaniedbania emocjonalnego są następujące:

• Poczucie braku własnej wartości. Dana osoba nie czuje się wartościowa, ciągle w siebie wątpi, zakłada, że okoliczności przerastają jej siły.
• Poczucie porażki. Częste poczucie, że się przegrało, bez większej przyczyny. Do tego dochodzi nadmierna samokrytyka i wyrzuty wobec siebie samego.
• Brak miłości własnej. Brak sympatii do siebie samego, trudności z odnalezieniem swoich zalet, umniejszanie ich.
• Zamknięcie w sobie. Problemy z wyrażaniem myśli i uczuć związane ze strachem przed odrzuceniem.
• Niezrównoważenie. Niestabilność w relacjach międzyludzkich. Nadmierne przywiązywanie się na zmianę z porzucaniem.

Objawy zależne od wieku

Syndrom zaniedbania emocjonalnego manifestuje się różnie, zależnie od wieku. Są jednak pewne objawy, które występują u wszystkich, choć ich ekspresja może różnić się zależnie od stopnia dojrzałości i otoczenia.

Oto wspomniane objawy podzielone ze względu na wiek:

• Wczesne dzieciństwo. Dzieci dużo płaczą, mało się uśmiechają, są chorowite. Miewają problemy z trawieniem i wolno rosną.
• Wiek przedszkolny. Dzieci wykazują niepokój w relacjach z rówieśnikami, często miewają też problemy z rozwojem mowy.
• Wiek szkolny. Często pojawiają się problemy z nauką i koncentracją oraz nadmierna samokrytyka. Dziecko wątpi w siebie, mówi o sobie źle i czuje się, jakby przeszkadzało innym.
• Okres dojrzewania. Nastolatki bywają impulsywne, nadaktywne i przejęte sobą. Miewają skłonności do złudzeń i łatwo wpadają w uzależnienia.
• Dorosłość. Skłonność do izolacji, brak celu w życiu, poczucie porażki i konformizm. Trudności w stworzeniu zdrowego związku i samoograniczanie zawodowe.

Co można zrobić?

Patrząc realistycznie, syndromu zaniedbania emocjonalnego nie da się całkowicie wyleczyć, co nie oznacza, że nie ma nadziei. Można nauczyć się z nim żyć, a nawet na nim korzystać. Najtrudniej jest zacząć, ale gdy już wykona się ten krok, wszystko staje się prostsze.

W takich przypadkach zaleca się psychoterapię u doświadczonego specjalisty. Terapia psychodynamiczna lub psychoanaliza mogą pomóc. Osoby z syndromem zaniedbania emocjonalnego czasami idealizują psychoterapeutę, więc ten powinien wiedzieć, jak się w takiej sytuacji zachować.

Nie jest łatwo samemu poradzić sobie z syndromem, gdyż mowa tu o złożonym problemie, który bez zewnętrznego wsparcia zamienia się wiecznie żywą ranę. Tak czy inaczej, relacje ze sztuką, literaturą, medytacją i sportem mogą bardzo pomóc.