Słuch absolutny, dar muzycznych geniuszy

Tylko 1 na 10 000 osób ma słuch idealny. Innymi słowy, możliwość zidentyfikowania dowolnej nuty muzycznej i natychmiastowego jej odtworzenia bez żadnego odniesienia. W tym artykule porozmawiamy trochę więcej o tej szczególnej umiejętności, która jest uznawana za nieodłączną dla największych muzyków.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 25 maja, 2023

Znany neurolog Oliver Sacks zwrócił uwagę, że wczesne narażanie dzieci na bodźce słuchowe może promować zdolność, którą obecnie znamy jako słuch absolutny. Jednak inni eksperci w dziedzinie muzyki ostrzegają, że ta umiejętność, chociaż można ją wyćwiczyć, jest raczej błogosławieństwem genetycznym. Co więcej, jest to dar, który w momencie urodzin posiadają tylko nieliczni.

Co jednak mamy na myśli, gdy mówimy o tym zjawisku? Słuch absolutny to umiejętność identyfikacji dowolnego dźwięku i skojarzenia go z nutą muzyczną. Ludzie, którzy ją posiadają, mają niezwykłą pamięć muzyczną. Badania sugerują, że ta zdolność występuje u 1 na 10 000 osób.

To umiejętność bardzo ceniona przez muzyków. Trudno się dziwić, ponieważ osoby, które posiadają słuch absolutny, są w stanie perfekcyjnie odtworzyć na instrumencie piosenkę lub jej część po wysłuchaniu jej tylko raz i bez innego rodzaju odniesienia.

Słuch absolutny

Eksperci uważają możliwość natychmiastowego rozpoznawania pojedynczych dźwięków za dar. Oczywiście jest to szczególnie istotne, jeśli dana osoba chce zrobić karierę muzyczną. Kiedy jednak przychodzimy na świat, wydaje się, że nasz zmysł słuchu jest jednym z najsłabiej rozwiniętych zmysłów. Niemowlęta mają bardziej rozwinięty zmysł węchu, który jest niezbędny do karmienia piersią.

McGill University (Kanada) przeprowadził interesujące badania dotyczące słuchu absolutnego. W badaniu tym odkryto, że ludzkie oko nie ma problemu z rozróżnianiem różnych widm kolorów. Wiemy, jak doskonale rozpoznać kolor niebieski, zielony i czerwony. Jednak słuch idealny, umiejętność identyfikowania, rozróżniania i oznaczania tonów bez żadnego punktu odniesienia nie jest tak rozpowszechniona.

Według Levitina i Rogersa (2005), jeśli w wieku 9 lat dziecko nie wykazało żadnych sygnałów posiadania słuchu absolutnego, niezwykle trudno będzie mu go później rozwinąć. W ten sposób można się zastanawiać, czy cudowne dzieci, takie jak Mozart, mają bardziej wyrafinowaną niż przeciętna zdolność słyszenia.

Generalnie możemy wyróżnić około 3000 niuansów dźwiękowych. Zwykle mają one wysokości wahające się od około 20 do 20 000 Hz. Czy to oznacza, że osoby, które mają słuch absolutny, mają wyższy potencjał słyszenia? Odpowiedź brzmi: nie.

Charakterystyka osób o słuchu idealnym

Słuch absolutny przejawia się u dzieci w wieku od 2 do 9 lat. Z tego powodu Oliver Sacks zalecał jak najszybsze wystawianie dzieci na wszelkiego rodzaju bodźce słuchowe. Nie chodzi jednak tylko o rozwój ich umiejętności muzycznych. Wrażliwy mózg o zdolnościach muzycznych to mózg o ogromnym potencjale poznawczym. Wydaje się, że te mózgi są zdolne do rozwijania lepszych umiejętności językowych i matematycznych.

Osoby posiadające słuch absolutny charakteryzują się następującymi zachowaniami:

• Są w stanie szybko zidentyfikować nuty. Mogą też grać na dowolnym instrumencie muzycznym.
• Potrafią zaśpiewać i dostroić nutę do perfekcji. Co więcej, często mogą tylko raz wysłuchać piosenki, aby móc ją zaśpiewać, naśladując każdą nutę.
• Powszechne dźwięki, takie jak klaksony samochodowe czy słuchanie ludzi wchodzących po schodach, wywołują w nich skojarzenia z nutami muzycznymi.

Początki zjawiska

Słuch absolutny to dar pochodzenia kognitywnego, wywodzący się z określonej zdolności. Ta zdolność to pamięć pewnej częstotliwości lub dźwięku. Eksperci uważają również, że dzieci, które wykazują tę kompetencję w młodym wieku, posiadają większe umiejętności komunikacyjne. Wcześniej zaczynają mówić i naśladują każdy ton, tworząc niemal idealną artykulację.

Doktor Jospeh Profita i inni z University of Texas (USA) przeprowadzili badanie dotyczące słuchu doskonałego. Odkryli, że pochodzenie słuchu absolutnego może być genetyczne. Co więcej, częściej występuje u dziewcząt. Innym interesującym faktem, który odkryli naukowcy, było to, że dar ten pojawia się częściej w krajach z językami tonalnymi.

Są to języki takie jak chiński, wietnamski, a także joruba, język Afryki Zachodniej. W tych językach ludzie często mówią różnymi tonami głosu. To właśnie w tych populacjach słuch absolutny jest najbardziej rozpowszechniony. Wydaje się, że jest to czynnik genetyczny związany z pewnymi regionami i powiązany z określonym językiem, który definiuje ludzi o słuchu idealnym.

Czy możesz nauczyć się słuchu absolutnego?

Prawda jest taka, że ludzie od ponad wieku próbują nauczyć się, jak osiągnąć tę umiejętność. Stosowano różne rodzaje interwencji w tej kwestii. Jednak do tej pory nie odniosły one dużego sukcesu. Niemniej jednak eksperci odkryli, że słuch absolutny można zidentyfikować u dziecka z odpowiednim kodem genetycznym, zanim jeszcze zacznie ono demonstrować swój talent.

Uniwersytet w Tokio (Japonia) opracował programy w tym samym kierunku. Właściwie od lat 80- tych zapewniają pewnego rodzaju edukację muzyczną dzieciom w wieku od 2 do 5 lat. Ważne jest, aby maluchy zawsze były w tym przedziale wiekowym. Jest tak, ponieważ uważa się, że jest to krytyczny okres do rozwoju słuchu doskonałego.

Jak dotąd nie zaobserwowano postępu w tej kwestii w wieku dorosłym. Jednak być może za kilka lat dowiemy się, jak zdobyć tę konkretną umiejętność.