W ostatnich dziesięcioleciach wiele badań wykazało, że istnieje szereg skutecznych leków, które pomagają osiągnąć lepsze rezultaty po różnego rodzaju interwencjach poprzez zmniejszenie intensywności lub częstotliwości występowania pewnych objawów. Tak jest w przypadku selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), stosowanych głównie w leczeniu depresji.
Z pewnością słyszałeś o niektórych SSRI. Leki te mają różne nazwy: citalopram, escitalopram, fluoksetyna, paroksetyna, sertralina, itd. Czy znasz któreś z nich?
Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny to grupa leków o wspólnym celu. Zazwyczaj były stosowane jako leki przeciwdepresyjne w leczeniu zaburzeń depresyjnych, lękowych i niektórych zaburzeń osobowości.
Tabletki na depresję
Jednak SSRI nie są jedynymi istniejącymi antydepresantami. Leki przeciwdepresyjne w leczeniu psychiatrycznym zostały wprowadzone w 1957 r. W następnej dekadzie opracowano większość leków przeciwdepresyjnych zwanych lekami trójcyklicznymi (TLDP). Jednocześnie zaczęto również stosować inhibitory monoaminooksydazy (IMAO).
Przede wszystkim należy wiedzieć, że trójcykliczne leki przeciwdepresyjne prowadzą do remisji lub poprawy objawów depresji u ponad 65% pacjentów. Jednak mają wiele skutków ubocznych. Jest to duża wada w porównaniu z innymi środkami antydepresyjnymi.
Co więcej, leki przeciwdepresyjne, w przeciwieństwie do używek (amfetaminy, metylofenidatu…) poprawiają jedynie samopoczucie u osób z depresją. Nie poprawią nastroju osobie bez depresji.
Jakie są rodzaje leków antydepresyjnych?
Główne rodzaje leków przeciwdepresyjnych, które są obecnie stosowane to:
- Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne (TLPD). Ich nazwa pochodzi od ich struktury chemicznej.
- Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Jest to zbiór środków o różnych strukturach chemicznych. Działają na presynaptyczne receptory serotoninowe poprzez selektywne hamowanie ich wychwytu zwrotnego.
- Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Hamują presynaptyczne receptory serotoniny i noradrenaliny w tym samym czasie.
- Odwracalny i nieodwracalny inhibitor monoaminooksydazy (IMAO). Hamują enzym monoaminooksydazy odpowiedzialną za metabolizm amin biogennych.
- Blokujące receptory serotonergiczne i noradrenergiczne (NaSSA). Przyczyniają się do wzrostu noradrenaliny i serotoniny w przestrzeni intersynaptycznej.
- Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny (NRI). Jego działanie ogranicza się głównie do noradrenaliny.
- Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego dopaminy (ISRD). Jego działanie ogranicza się głównie do dopaminy.
W tym artykule skupimy się na selektywnych inhibitorach wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Ale najpierw przyjrzyjmy się serotoninie.
Serotonina, neuroprzekaźnik, który sprawia, że czujemy się dobrze
Serotonina to substancja chemiczna wytwarzana przez ludzkie ciało, która przekazuje sygnały między nerwami i działa jako neuroprzekaźnik. Niektórzy badacze uważają, że jest to substancja chemiczna odpowiedzialna za utrzymywanie dobrego samopoczucia, dlatego też jej deficyt może doprowadzić do depresji.
Serotonina ma ogólny wpływ na nasze zachowanie. Ten neuroprzekaźnik wpływa na większość funkcji mózgu. Można powiedzieć, że serotonina jest “hormonem przyjemności”, jak również “hormonem dobrego humoru”.
Funkcja serotoninergiczna jest zasadniczo hamująca. Wywiera wpływ na sen, a także wiąże się z nastrojami, emocjami i stanami depresyjnymi. Wpływa na funkcjonowanie naczyń krwionośnych oraz częstotliwość bicia serca.
Istnieje bliski związek między depresją a serotoniną. Jednak naukowcy wciąż nie są pewni, czy obniżone poziomy serotoniny przyczyniają się do depresji, czy też odwrotnie, czy to depresja powoduje obniżenie poziomu serotoniny.
Jak działają selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny SSRI?
SSRI blokują reabsorpcję (wychwyt zwrotny) serotoniny. W ten sposób wzrasta poziom serotoniny pomiędzy neuronami w przestrzeni intersynaptycznej, co powoduje obniżenie regulacji receptorów 5HT1A. Po zmniejszeniu liczby receptorów 5HT1A neuron nie jest już hamowany, aby uwolnić więcej serotoniny do przestrzeni synaptycznej.
Ten wzrost poziomu serotoniny w przestrzeni intersynaptycznej (rozszczep synaptyczny) może prowadzić do poprawy nastroju. Ponadto SSRI nazywa się selektywnymi, ponieważ wpływają głównie na serotoninę, a nie na inne przekaźniki nerwowe.
Nie wszystko złoto, co się świeci
Wszystkie selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny działają podobnie. Podobnie jak w przypadku innych leków, tutaj też mogą wystąpić działania niepożądane, co nie oznacza, że koniecznie pojawią się one podczas leczenia.
Tak naprawdę niektóre skutki uboczne mogą zniknąć po pierwszych tygodniach leczenia, podczas gdy inne mogą spowodować, że lekarz zdecyduje o zmianie leczenia. Dlatego jeśli nie tolerujesz SSRI prawdopodobnie inny lek zadziała lepiej, ponieważ ich składy chemiczne są różne.
Ponieważ nie wszystko złoto, co się świeci przedstawiamy poniżej możliwe działania niepożądane leków z grupy SSRI:
- Senność.
- Nudności.
- Suchość w ustach.
- Bezsenność.
- Biegunka.
- Nerwowość, pobudzenie lub niepokój.
- Zawroty głowy.
- Problemy seksualne, takie jak zmniejszenie pożądania seksualnego lub trudności z osiągnięciem orgazmu lub niemożność utrzymania erekcji (zaburzenia erekcji).
- Bóle głowy.
- Zaburzenia widzenia.
Jak mogliśmy zauważyć selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny są lekami specjalnie zaprojektowanymi dla leczenia depresji. Mogą jednak mieć inne użycia (długotrwałe leczenie lęku i zaburzenia obsesyjno-kompulsywne).
Leki te mogą mieć wiele skutków ubocznych, chociaż jest ich mniej niż w przypadku innych antydepresantów, takich jak IMAO lub TLPD. Jeśli uważasz, że możesz potrzebować leków, pierwszą rzeczą, którą powinieneś zrobić to wizyta u lekarza. Przede wszystkim pamiętaj, że samoleczenie może okazać się bardzo niebezpieczne.