Samotność: epidemia XXI wieku

Jesteśmy coraz bardziej połączonym społeczeństwem, a mimo to czujemy się bardziej samotni niż kiedykolwiek. Dlaczego? Dlaczego samotność staje się prawdziwą epidemią, niezależnie od tego, czy jesteśmy dziećmi, dorosłymi czy starszymi?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

„Czuję się taka samotna”. Ile razy mówiłaś to sobie w ciągu swojego życia? Zapewne więcej niż raz, bo to uczucie może pojawić się w każdej chwili, czy to w dzieciństwie, młodości, czy dojrzałości. Uczucie osamotnienia od czasu do czasu jest normalne. Jednak doświadczanie tego przez miesiące lub lata nie jest. Jest to prawdziwa epidemia XXI wieku.

Według danych ONZ na świecie żyje około 7,5 miliarda ludzi. Co więcej, dzięki nowym technologiom jesteśmy ze sobą bardziej połączeni niż kiedyś. Niemniej jednak czujemy się bardziej samotni niż kiedykolwiek wcześniej. Ponadto wydaje się, że w dzisiejszym świecie samotność boli bardziej.

Samotność to cierpienie nie tylko na poziomie emocjonalnym, z objawami takimi jak smutek, rozpacz czy udręka. Samotność ma również poważny wpływ na zdrowie i jest prawdziwą epidemią o wysokiej cenie. Stan ten zabija i robi to na wiele różnych sposobów.

Wydział psychologii Uniwersytetu Chicago przeprowadził badanie, w którym stwierdzono, że samotność zwiększa ryzyko przedwczesnej śmierci. Wynika to z zawałów mięśnia sercowego, otyłości, uzależnień i samobójstw. Wydaje się, że poczucie osamotnienia stopniowo niszczy ludzkie życie, aż stajemy się całkowicie bezbronni.

Jako istoty ludzkie potrzebujemy wysokiej jakości kontaktów społecznych, w których panuje poczucie bezpieczeństwa i zaufania. Powinien to być stały bodziec, w którym mieszają się uczucia, wzajemność i wsparcie. Brak tego ważnego aspektu życia może być druzgocący.

Dlaczego czujesz się samotna?

Artykuł w czasopiśmie Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology wprowadził decydujący aspekt do tematu samotności. Taki, nad którym wszyscy powinniśmy się zastanowić. W badaniu tym stwierdzono, że do niedawna rozumieliśmy ten termin w sposób jednowymiarowy. Innymi słowy, czujesz się samotna, gdy jesteś odizolowana i nie masz sieci społecznościowej, która mogłaby Cię wesprzeć. Jednak takie podejście jest błędem.

Po pierwsze, samotność nie zawsze jest równoznaczna z izolacją. Samotność to nie to samo, co bycie samemu. Innymi słowy, wiele osób ma partnerów, rodzinę i przyjaciół, a mimo to wciąż doświadcza głębokiej i niszczącej samotności.

Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego często czujesz się samotna, mimo że masz wiele osób w swoim najbliższym otoczeniu?

Przyjrzyjmy się przyczynom.

Osobista stagnacja

Są chwile w Twoim życiu, kiedy dosłownie czujesz, że utknęłaś. Nie rozwijasz się, nic, co Cię otacza, nic dla Ciebie nie znaczy, a co gorsza, nie widzisz na horyzoncie poprawy.

Pośród tej stagnacji i duszenia Twój umysł często popada w stan introspekcji i ciągłej refleksji. W tej sytuacji samotność ma tendencję do kiełkowania.

Kiedy Twoje życie przestaje mieć sens, zaczynasz tworzyć wokół siebie warstwę. To tak, jakby stopniowo wszystkie Twoje relacje traciły swoją wartość i znaczenie.

Masz rodzinę i przyjaciół, ale nie są to znaczące relacje

Jednym z powodów, dla których czujesz się samotna, jest to, że ludzie wokół Ciebie nie są dostępni. To znaczy że:

• Nie ufasz swojej rodzinie. Nie czujesz się też przez nich wspierana.
• Przyjaciele, na których liczysz, nadają się tylko do spotkań towarzyskich. Nie możesz podzielić się z nimi swoimi obawami. Twoja relacja z nimi jest powierzchowna.
• Nie masz nikogo, przy kim możesz wyrazić siebie lub podzielić się swoimi hobby, upodobaniami i sekretami.

W dzisiejszych czasach samotność emocjonalna jest bardziej powszechna niż samotność społeczna, w której dana osoba nie ma bliskiej sieci wsparcia.

Robisz wszystko dla innych i czujesz się samotna

To uczucie jest niezwykle powszechne u opiekunów lub osób przyzwyczajonych do obciążania się dużą liczbą obowiązków. Dzieje się tak dlatego, że przez 24 godziny na dobę zwracają uwagę na innych i przychodzi czas, kiedy ich własne potrzeby są na drugim miejscu.

Wtedy, prędzej czy później, pojawia się uczucie samotności. Opiekun dostrzega, że jest odsunięty na bok, że jego otoczenie widzi w nim tylko kogoś, kto jest po to, by dawać, a nie otrzymywać.

Przeciwności, które nie zostały przezwyciężone

Strata, emocjonalne zerwanie, ciężar traumatycznego dzieciństwa… To wydarzenia, na które nikt nie jest przygotowany. Są bolesne i nie zawsze jesteś w stanie je pokonać. Pozostawiają rany, które są niezwykle trudne do wyleczenia. Co więcej, fakt, że jeszcze się z nimi nie skonfrontowałaś, często prowadzi do poczucia ciągłej i niepokojącej samotności.

W takich sytuacjach Twoje relacje emocjonalne nie trwają długo. Każda więź, którą tworzysz, jest niestabilna i żaden przyjaciel ani partner nie wydaje się zaspokajać wszystkich Twoich potrzeb… Te rany z przeszłości są przeszkodą w tworzeniu i utrzymaniu stabilnej i bezpiecznej sieci ludzi, na którą możesz liczyć w przyszłości.

Kiedy samotność zamienia się w nadużycie

Jest jeden rodzaj samotności, który zasługuje na szczególną uwagę. Ma to związek z osobami starszymi. Dziś ta rzeczywistość to prawdziwa epidemi, alarm społeczny, który wymaga świadomości i strategii. Istnieje duża liczba starszych osób (głównie kobiet), które żyją w sytuacji izolacji i samotności.

Czasami mają krewnych, sąsiadów i opiekę społeczną, którzy są zainteresowani ich sytuacją. Jednak nic z tego nie wydaje się wystarczające, ważne ani znaczące dla tych ludzi. Dzieje się tak dlatego, że w domu, w którym panuje tylko cisza, jest zbyt wiele godzin w ciągu dnia. Sytuacje te pozostawiają ślad, który przyspiesza pogorszenie funkcji poznawczych i chorób u osób starszych.

Z tego powodu konieczne jest ustanowienie innych, bardziej aktywnych mechanizmów radzenia sobie z izolacją osób starszych. Nasze społeczeństwo zbliża się do sytuacji, w której średnia długość życia wzrasta, dlatego należy stworzyć nowe strategie interwencji i opieki.

Podsumowując, samotności się nie wybiera i jest jednym z największych wrogów obecnych czasów. Wymaga nie tylko większej wrażliwości, ale także konkretnych działań ratunkowych. Samotność jest równoznaczna z wykluczeniem społecznym i może pojawić się w każdym wieku z poważnymi konsekwencjami.

Podejmij działanie, bądź bardziej wrażliwa i poproś o pomoc, jeśli jej potrzebujesz.