Rupert Sheldrake: eksperymenty i krytyka naukowa

Eksperymenty Ruperta Sheldrake'a są naprawdę fascynujące, mimo że wywołały odrzucenie przez większość społeczności naukowej. W tym artykule wkraczamy w sam środek kontrowersji i omawiamy je.
Rupert Sheldrake: eksperymenty i krytyka naukowa

Napisany przez Edith Sánchez

Ostatnia aktualizacja: 18 października, 2022

Rupert Sheldrake i jego eksperymenty wywołały silne kontrowersje w świecie nauki. Było tak głównie dlatego, że nie zostały one powtórzone, co uniemożliwia udowodnienie prawdziwości jego hipotez. Mimo to jego teorie dały nam wiele do myślenia i są bez wątpienia interesującymi pomysłami dotyczącymi ludzkiego umysłu.

Rupert Sheldrake studiował nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Cambridge w Wielkiej Brytanii. Pod koniec studiów, w 1963 roku otrzymał nagrodę za University Botany. Następnie studiował filozofię i historię nauki na Uniwersytecie Harvarda (USA), a później uzyskał doktorat z biochemii, również w Cambridge.

Sheldrake piastował wiele ważnych stanowisk. Był, między innymi, konsultantem w Międzynarodowym Instytucie Badawczym Plonów dla Półpustynnych Tropików (ICRISAT) w Hyderabadzie w Indiach. Podczas pobytu w Indiach zetknął się z mnichem Bede Griffiths w Tamil Nadu. To spotkanie zmieniło jego podejście do pracy. W 1981 roku Rupert Sheldrake rozpoczął swoje eksperymenty.

Darwin uważał, że zwierzęta i rośliny, a nie gatunki, można uważać za mieszkańców planety”.

-Rupert Sheldrake-

oświecony umysł

Rupert Sheldrake – podstawa jego eksperymentów

Eksperymenty Ruperta Sheldrake’a zdecydowanie nie są łatwe do zaakceptowania przez ortodoksyjne gałęzie nauki. To dlatego, że są bliskie koncepcjom, które zazwyczaj były odrzucane przez najbardziej pozytywistyczne sektory. W jego pracach pojawiają się idee takie jak telepatia, percepcja pozazmysłowa i tym podobne. Mimo to naukowcy, tacy jak fizyk David Bohm, okazali poparcie dla jego pracy.

Wszystkie eksperymenty Ruperta Sheldrake’a opisano szczegółowo w pracy na Uniwersytecie w Granadzie (Hiszpania). Przedstawiono w niej szczegóły badań, w tym biologiczne postulaty, od których się wychodzą, oraz sposób, w jaki kształtują się ich hipotezy.

Podstawy eksperymentów Ruperta Sheldrake’a pojawiły się w latach dwudziestych na Uniwersytecie Harvarda. Naukowcy przeprowadzili serię eksperymentów na grupie szczurów. Nauczyli zwierzęta uciekać z labiryntów w coraz szybszym tempie. Co zaskakujące, kolejne pokolenia szczurów wydawały się dziedziczyć tę zdolność. Od najmłodszych lat uciekały z podobnych labiryntów szybciej niż inne analizowane gryzonie.

To ciekawy temat, ale być może dla wielu nie wnosi nic innowacyjnego. Jednak naprawdę zaskakujące wydarzenie miało miejsce, gdy laboratoria identyczne z tymi na Harvardzie w Australii i Szkocji przeprowadziły podobne eksperymenty. Użyto szczurów, które nie były powiązane z tymi używanymi w Stanach Zjednoczonych.

Naukowcy odkryli, że zwierzęta również nauczyły się pokonywać labirynty tak szybko, jak te we wcześniejszych eksperymentach.

Odkrycia Sheldrake’a

Rupert Sheldrake zaczął eksperymentować ze zwierzętami i osiągnął wyniki, które nie były mile widziane przez ortodoksyjną dziedzinę nauki. Wskazał, że istnieją formy komunikacji telepatycznej między osobnikami tego samego gatunku. To mogłoby wyjaśniać przypadek szczurów z Harvardu. Biolog zwrócił uwagę, że może się to zdarzyć również u ludzi.

Jeden z najsłynniejszych eksperymentów Ruperta Sheldrake’a znany jest jako test telepatii telefonicznej. Polegao na zebraniu razem grupy ludzi i poproszeniu ich o odgadnięcie, kto do nich dzwonił. Rozmówcą może być jedna z czterech osób.

Podczas pierwszej rundy eksperymentu średni wskaźnik sukcesu wyniósł 40 procent. Podczas kolejnych rund okazało się, że domniemana telepatia była bardziej skuteczna, gdy ochotnik czuł się bardziej pewny siebie i miał silną więź emocjonalną z dzwoniącym. W tych warunkach prawidłowe odpowiedzi wzrosły do 85 proc.

Dwie osoby połączone telepatią

Prawda czy szarlataństwo?

Rupert Sheldrake przeprowadził wiele innych eksperymentów. Jeden z nich dotyczył zwierząt, które najwyraźniej potrafiły czytać w myślach swoich właścicieli. Sheldrake jest nadal aktywny na polu nauki i każdy, kto chce wziąć w tym badaniu, może do niego dołączyć za pośrednictwem osobistej strony internetowej naukowca.

Na podstawie wyników swoich eksperymentów Sheldrake wywnioskował, że istnieją pewne rzeczywistości, które nazywa polami morficznymi. Są one obecne i działają we wszystkich materiach, od minerałów po ludzi. Podstawową ideą jest to, że naukę lub zmianę przekazuje się między członkami gatunku za pomocą mechanizmu telepatycznego, bez pośrednictwa woli.

Sheldrake był kwestionowany przez różnych naukowców, którzy w większości określają jego teorię jako pseudonaukę. Jednak Lee Smolin, fizyk kwantowy, zaproponował niedawno pomysł podobny do pomysłu Sheldrake’a. Nazwał to zasadą pierwszeństwa.

Uwaga redaktorów: Eksperymenty, które pojawiają się w tym artykule, zostały bardzo skrytykowane przez środowisko naukowe i poddane intensywnej debacie. Dlatego zachęcamy czytelnika do zbadania i wyciągnięcia własnych wniosków.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Sheldrake, R., Smart, P., & Avraamides, L. (2015). Rupert Sheldrake. Explore: The Journal of Science and Healing, 11(4), 310-319.


Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.