Przebudzenie świadomości w filmie Truman Show
W filmie “Truman Show” (1998), który wszedł na ekrany prawie 20 lat temu, została poruszona taka kwestia jak przebudzenie świadomości. Ta tragikomedia nadal jest pomnikiem filozofii i psychologii. Film wyraźnie przedstawił przebudzenie świadomości bohatera, cały ten złożony proces, za pomocą mediów i znaków.
Sumienie i świadomość są ulepione z tej samej gliny
Aby zrozumieć, co znaczy obudzić sumienie, należy najpierw uświadomić sobie, czym jest sumienie i czym jest świadomość.
Według słownika Webstera, sumienie to zgodność z tym, co uważa się za poprawne, słuszne lub moralnie dobre. Świadomość natomiast jest stanem istnienia, który cechuje się uczuciem, emocją, wolą i myślą.
Dlatego przebudzenie świadomości ma miejsce, gdy dana osoba jest nie tylko świadoma swojej obecności w świecie, ale również zdaje sobie sprawę z tego, że istnieje. Dzieje się to wtedy, gdy ma się coś lub kogoś związanego ze światem.
Możemy również postrzegać ten proces jako moment, w którym uświadamiamy sobie naszą transcendencję. W tej chwili wewnątrz nas zapala się światło, które powoduje wątpliwości, co do tego wszystkiego, co nam powiedziano.
Gdy dotrzemy do tego punktu, będziemy mogli zadecydować, czy żyć z tym, o czym już wiemy, czy pokonać swoje strachy oraz niepewność, by móc opuścić “jaskinię”.
Mit o “jaskini”
Grecki filozof Platon (427-347 p.n.e.) przedstawił alegorię “jaskini”, symbolizującą ludzką wiedzę. Zgodnie z jego teorią, człowiek jest niczym więzień w jaskini, i wszystko, co wie, to tylko cień bądź odbicie rzeczywistości.
Ale prawdziwe życie toczy się poza jaskinią. Ciężko jest to zrozumieć, ponieważ nigdy nie wychodziliśmy poza jaskinię i jesteśmy przyzwyczajeni do naszych cieni. Innymi słowy, nie wiemy, co jest prawdziwe, lub boimy się tego.
Co jest naszą jaskinią? To nic innego, jak nasz rodzinny dom i otoczenie, w których dorastaliśmy. Zwykle, zestaw pewnych wartości zostaje wpojony nam jeszcze w trakcie dzieciństwa. Mogą mieć charakter religijny, polityczny lub jakikolwiek inny.
Wierzymy w tradycje, które rodzą się w konkretnej społeczności i określają naszą tożsamość. Dlatego wielu ludzi nie lubi zmian. Obawiają się, że tym samym utracą swoją tożsamość.
Ludzie zawsze pragną bezpieczeństwa. Stąd pochodzi nasza skłonność do obchodzenia tradycji naszych ukochanych. Jednak ani społeczeństwo, ani rodzina nie uczą nas, jak “wyglądać” (choć możemy być w stanie to zaobserwować).
Nie zachęcają do myślenia krytycznego. Niewiele dzieci ma możliwość dorastania z ludźmi, którzy starają się nauczyć ich jak analizować, porównywać i mieć własną opinię. Nikt nie zachęca ich do ćwiczenia samoświadomości, na podstawie której odbywa się póżniej przebudzenie świadomości.
Przebudzenie świadomości Trumana
Truman, główny bohater filmu, to człowiek, który nigdy osobiście nie podejmował żadnych decyzji. W momencie jego narodzin program telewizyjny zabrał go na głównego bohatera jego własnego programu.
Wszystkie decyzje, które podejmuje (randki, ślub, zakup domu, praca…) nie są tak naprawdę jego decyzjami. Twórca programu telewizyjnego kieruje wszystkimi jego działaniami. Twórca w tym przypadku jest porównywany do Boga.
Truman jest szczęśliwy i zupełnie nieświadomy tego wszystkiego. Mieszka w ogromnej kopule, którą producent programu zbudował dla niego, w mieście, w którym mieszka.
Gdy zaczyna coś podejrzewać lub odczuwa ukłucia wątpliwości, nie może opuścić swego świata, ponieważ jest kontrolowany przez strach. Producenci serialu zaszczepili mu pewne lęki, jak np. jego strach przed oceanem, oraz traumę, której doświadczył ze swoim ojcem.
Ale nadchodzi moment, gdy nie może dłużej ignorować swoich wątpliwości, ponieważ jego świat już nie jest taki, jak kiedyś. Moment, w którym zaczyna się jego przebudzenie świadomości.
Prawda jest taka, że każdy z nas jest w pewnym stopniu Trumanem. Jedyna okazja, by odczuć własną autentyczność, nadchodzi wtedy, gdy odczuwamy tą iskrę, tą świadomość. Nasza wola jest jedyną rzeczą, która może nam pomóc przezwyciężyć strach przed tym, co może czekać na nas po drugiej stronie.
Myślenie jest najczystszym aktem wolności
Gdy zachodzi przebudzenie świadomości, dostajemy energii i determinacji, aby opuścić naszą strefę komfortu i nasze otoczenie. Uczucie, że wszystko się wyjaśni, gdy tylko zdystansujemy się od zwykłości, zachęca nas…
Później zadajemy sobie pytanie: co chcę zrobić z moim życiem? Czy moje przekonania wciąż mnie satysfakcjonują? Komu ufam? W co wierzę? Co jest prawdą?
Odpowiedzi na te pytania powinny być dla Ciebie cenniejsze niż opinie innych osób. To dlatego, że są dla Ciebie idealne. Są dostosowane do Twojej osobowości i do nikogo więcej.
Łatwo jest myśleć, że nie jesteśmy wolni z powodu swoich obowiązków (rodzina, szkoła, praca), ale tak naprawdę myślenie jest najbardziej dostępnym aktem wolności. I jest jedynym miejscem, w którym znajdziesz przebudzenie świadomości.
Możemy swobodnie myśleć i wyobrażać sobie to, czego chcemy. Możemy również podejmować decyzje w oparciu o nasze myśli. A co do Trumana. On też ma możliwość, by dowiedzieć się prawdy.
Trzymając się tego, co znamy i czego nas zawsze uczono, stajemy na drodze własnego rozwoju. Należy zdać sobie sprawy, iż jesteśmy w stanie pokonać nasz strach przed nieznanym i szukać wiedzy.
Właśnie wtedy wyrabiamy własną ścieżkę i ustawiamy własne reguły, wartości i przekonania. Będą zdrowsze, bardziej autentyczne i mniej dysharmonijne.
Pokonanie tych obaw sprawi, że staniesz się wolny. I żeby to zrobić, potrzebne są tylko dwa składniki: przebudzenie świadomości i odwaga.