Prozopagnozja jest zaburzeniem neurologicznym, które powoduje niezdolność do rozpoznawania twarzy innych osób. Jest również znane jako ślepota twarzy lub agnozja twarzy. Na zaburzenie to cierpi między innymi słynny aktor filmowy, Brad Pitt.
„Twarze są dla mnie jak ceglane ściany”.
-Brad Pitt-
Skąd bierze się to dziwne zaburzenie? Podobno najczęstszą przyczyną jest uraz głowy lub infekcja ośrodkowego układu nerwowego.
Nie poznaję Twojej twarzy!
Postawienie się w sytuacji osoby cierpiącej na prozopagnozję jest prawie niemożliwe. Czy możesz sobie na przykład wyobrazić, że Brad Pitt nie rozpoznaje twarzy Angeliny Jolie ani jej dzieci? Wydaje się to prawie niemożliwe, ale się zdarza. Jednak w jaki sposób osoby cierpiące nadrabiają ten brak umiejętności rozpoznawania twarzy?
W przypadku tej choroby, jak to zwykle bywa przy zaburzeniach zmysłów, inne zmysły starają się to nadrobić. Na przykład osoba niesłysząca rozwija umiejętność czytania z ruchu warg, a osoby niewidzące mają wysoko rozwinięty zmysł słuchu i dotyku.
W efekcie każdy zmysł stara się zastąpić ten, który nie działa tak, jak powinien. Dokładnie to samo dzieje się w przypadku osób z prozopagnozją.
Dlatego ludzie tacy jak Brad Pitt opracowują strategie słuchowe, aby poprzez głosy ludzi odróżnić, kim są. W ten sposób udaje im się ich identyfikować.
Ale to nie jedyna rzecz. Jeśli masz na twarzy coś wyjątkowego, na przykład pieprzyk, bliznę, czy jakikolwiek inny charakterystyczny element, który wizualnie przyciąga uwagę, osoba z prozopagnozją może Cię rozpoznać. Chociaż nie rozróżnia ona samej twarzy, może zidentyfikować szczególnie wyróżniającą się cechę.
Chciałbym móc rozpoznać Twoją twarz. Zobaczyć Cię i wiedzieć, że to Ty. Ale będę musiał zadowolić się rozpoznaniem melodii, która wychodzi z Twoich ust w pięknej harmonii.
Prozopagnozja: udręka niemożności rozpoznania twarzy
Jeśli o tym pomyślisz, prawdopodobnie byłbyś raczej zestresowany, jeśli nie byłbyś w stanie rozpoznać twarzy innych osób. Na szczęście można identyfikować ludzi po ich głosie. Czy to jednak to samo?
Istnieją co najmniej trzy rodzaje prozopagnozji. Różnią się “mocą” zaburzenia.
- Prozopagnozja apercepcyjna. Chory ma trudności z rozpoznaniem, że twarz jest twarzą. To najbardziej podstawowy i elementarny poziom prozopagnozji. Może to doprowadzić do tego, że nie rozpozna nawet własnej twarzy w lustrze.
- Prozopagnozja dyskryminacyjna. Osoba chora ma trudności z rozpoznaniem jednej twarzy z różnych pozycji i z różnych perspektyw.
- Identyfikacyjna prozopagnozja. Chory ma trudności z rozpoznaniem, do kogo należy dana twarz. Jeśli jednak do kogoś znajomego, rozpozna on tę osobę.
Nie wiemy, na jaki rodzaj prozopagnozji cierpi Brad Pitt. Być może to typ identyfikujący, który nie jest tak poważny jak dwa pozostałe.
Być może zastanawiasz się, skąd bierze się to zaburzenie. Jak powiedzieliśmy wcześniej, zwykle jest to spowodowane urazem lub infekcją.
„Tak wielu ludzi za mną nie przepada, ponieważ myślą, że ich nie szanuję. Pewnego razu powiedziałem sobie, że w tym roku zamierzam po prostu wziąć się w garść i pytać się innych: „OK, gdzie się poznaliśmy?” Było jeszcze gorzej. Ludzie byli bardziej urażeni…. ale to dla mnie niemożliwe, po prostu nie mogę uchwycić twarzy.”
-Brad Pitt-
Wydaje się, że ludzie często nie mówią o tym stanie, ponieważ źle się z tym czują. W przypadku Brada Pitta ludzie uważali go za próżnego i egocentrycznego, ponieważ nie pamiętał ludzi, których wcześniej poznał.
Postawy innych mogą być zrozumiałe. Zwłaszcza jeśli nigdy nie słyszeli o tym zaburzeniu lub nie wiedzą, że ktoś na nie cierpi. Jest to zaburzenie, które trudno sobie wyobrazić. Jest jednak wiele osób, które doświadczają tej mało znanej choroby neurologicznej. Możemy sobie tylko wyobrazić, jakie problemy niewątpliwie powoduje w ich codziennym życiu.