Nie ma zbyt wielu obaw tak powszechnych jak obawa przed podjęciem decyzji. Naprawdę powinniśmy być ekspertami w tym zakresie, ponieważ dokonujemy wyborów każdego dnia, niemal co minutę. Ale czasami zwyczajnie zatrzymujemy się i nie wiemy, którą opcję wybrać.
Ludzie różnych kultur, zawodów, poziomów edukacyjnych i społeczno-ekonomicznych mają problem z tą samą kwestią. Żyjemy w społeczeństwie pełnym informacji i wiedzy, dającym nam wiele opcji do wyboru.
Na początku możesz pomyśleć, że posiadanie różnych źródeł informacji i możliwości ułatwi Ci podejmowanie decyzji. Ale przez większość czasu tak duża ich liczba sprawia, że wybór jest bardzo trudny.
Obawa przed podjęciem decyzji może bardzo utrudnić życie.
Jednym z najczęstszych powodów blokowania podejmowania decyzji jest strach. Możesz się bać podjąć decyzję, na przykład, jeśli nie jesteś pewien, czy powinieneś pozostać w związku lub zerwać, zmienić zawód lub pracę, mieć dzieci itp.
Jeśli chodzi o wielkie rzeczy w życiu – lub nieodwracalne decyzje – ten strach może być bardzo silny. Może zmusić Cię do odłożenia decyzji. Ale wtedy poczujesz niejasny niepokój. Jako ludzie robimy to jednak bardzo często: jeśli nie wiemy, co zrobić i jaką drogę wybrać, odkładamy decyzję na później.
Możesz to zrobić z nadzieją, że przyswoisz sobie nowe informacje, które ułatwią decyzję. A może upływający czas podejmie decyzję za Ciebie… Jak widać, obawa przed podjęciem decyzji może znacząco wpłynąć na Twoje życie.
Obawa przed podjęciem decyzji – zła decyzja
Jest to prawdopodobnie najczęstsza sytuacja: im ważniejsza decyzja, tym bardziej obawiasz się niewłaściwego wyboru. W rzeczywistości ma bardzo ważną funkcję adaptacyjną: bycie ostrożnym i chronienie siebie oraz innych. Widzimy wysokie urwisko i dokonujemy wyboru.
Obawa przed złym wyborem jest rodzajem lęku, który wiąże się z Twoją odpowiedzialnością. To sprawia, że myślisz o potencjalnych opcjach przed dokonaniem wyboru. Ten strach jest bardzo powszechny, gdy zmiana jest trudna lub niemożliwa do cofnięcia, z dużymi konsekwencjami.
Niektórzy ludzie boją się podjąć decyzję, która może zostać cofnięta, a nawet nie być tak ważna. Czują jeszcze większy niepokój. Zwykle są bardzo racjonalnymi ludźmi, którzy rzadko słuchają swoich instynktów.
Obawa przed podjęciem decyzji – konsekwencje w Twoim życiu
Uczucie strachu z powodu możliwości, że nie wybierzesz właściwej ścieżki, może Cię sparaliżować. To może sprawić, że przez dłuższy czas będziesz niezdecydowany i spowolnią się Twoje reakcje. Może sprawić, że będziesz nieustannie poszukiwać informacji o tym, która decyzja jest najlepsza. Oznacza to, że błędnie uwierzysz, że przemyślenie całej sprawy doprowadzi Cię do bezpiecznego, pewnego wniosku.
Patologiczna wątpliwość charakteryzuje się obsesyjnym poszukiwaniem absolutnej pewności. Poszukiwanie to jest wzmocnione przez przymus psychiczny, który wyraża się przez ciągłe, dręczące poczucie wątpliwości.
Strach przed byciem niewystarczająco dobrym
Ten rodzaj strachu pojawia się, gdy dana osoba jest pewna, którą decyzję wybrać, ale wątpi w swoją zdolność radzenia sobie z jej skutkami. Załóżmy na przykład, że musi zdecydować, czy wykonać prezentację na konferencji. Może skończyć na odrzuceniu zaproszenia właśnie z powodu tego strachu. Boi się, że nie będzie wystarczająco dobra w porównaniu z innymi uczestnikami, że zawiedzie oczekiwania zarówno innych jak i własne.
Obawa przed byciem niewystarczająco dobrym może sprawić, że unikniesz odpowiedzialnych stanowisk, skupisz się na nieważnych decyzjach i pozostawisz najważniejsze decyzje innym ludziom. Zwykle powoduje to niską samoocenę.
Obawa przed niedorównaniem innym może również spowodować, że zmarnujesz cenne szanse. To dlatego, że czujesz, iż nie jesteś przygotowany na to, co ma nadejść. Mówimy o rodzaju lęku, który utrzymuje Cię w twojej strefie komfortu, a tym samym powstrzymuje Cię od rozwoju.
Tak więc jedynym skutecznym sposobem przezwyciężenia lęku przed byciem niewystarczająco dobrym jest praca nad poczuciem własnej wartości.
Strach przed utratą kontroli
Ten strach jest powszechny u ludzi, którzy mają dużą potrzebę kontroli. Jeśli osoba taka dostrzeże, że nie wszystko związane z decyzją pozostaje pod jej kontrolą, zatrzyma proces decyzyjny. Na przykład wielu ludzi odrzuca wykonywanie pracy, która wymaga projektów grupowych, z powodu tego właśnie strachu.
Przetwarzanie potrzeby kontrolowania wszystkiego lub radzenia sobie z osobą przejawiająca w tej dziedzinie obsesję może być naprawdę stresującym wyzwaniem. W końcu jest to bardzo silna potrzeba. Skrajnym przypadkiem jest rodzaj osobowości z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi.
Jak rozpoznać, czy boisz się utraty kontroli?
Widzimy to zarówno w procesie podejmowania decyzji, jak i wtedy, gdy pojawiają się ich konsekwencje. Są to zazwyczaj skutki tego strachu podczas procesu decyzyjnego:
- Osoba taka czuje potrzebę przeglądu wszystkich dostępnych informacji, zanim zdecyduje się na wybór jednej opcji
- Potrzebuje nieokreślonej ilości czasu, aby pomyśleć o wyborze
- Nieustannie analizuje wady i zalety wszystkich potencjalnych opcji
Widzimy tu strach przed utratą kontroli. Oznacza to, że masz kontrolę nad samym wyborem, ale opcja, którą chcesz wybrać, oznacza rezygnację z niej. Jeżeli sprawia to poważną trudność, dobrym pomysłem jest ćwiczyć na pozornie nieistotnych, codziennych sytuacjach.
Strach przed odrzuceniem społecznym
Poczucie bycia kochanym, szanowanym i akceptowanym jest jedną z najbardziej podstawowych ludzkich potrzeb. Obawa przed odrzuceniem społecznym jest bardzo powszechna, gdy wszystkie opcje są, w ten czy w inny sposób, negatywne.
Mówimy o sytuacjach, w których wybór czegoś nieuchronnie będzie zaniedbywał niektóre z naszych potrzeb lub potrzeb innych osób. Pomyśl na przykład, że przypadła Ci rola mediatora w konflikcie i podejmujesz decyzję w imieniu zaangażowanych osób.
Problemy wynikające z obawy przed odrzuceniem społecznym
Obawa przed odrzuceniem społecznym stwarza czasami poważne problemy.
Jednym z nich jest podejmowanie decyzji w oparciu o uzyskanie aprobaty, a nie tego, czego naprawdę potrzebujesz. Nie wybierzesz tego co sprawi, że będziesz szczęśliwy lub, co będzie dla ciebie bardziej korzystne. Zamiast tego, gdy boisz się odrzucenia społecznego, wybierzesz to, czego pragną inni lub sprawia, że zaprezentujesz się w lepszym świetle.
Ludzie, którzy chcą pracować nad swoich strachem przed odrzuceniem społecznym, mogą korzystać z technik Terapii Trzeciej Fali, takich jak Akceptacja i Zaangażowanie. Techniki te nauczą Cię akceptować pewne aspekty Twojego życia i myśli, których nie możesz zmienić. Pomoże Ci to dokonywać wyborów w oparciu o Twoje wartości i potrzeby.
Pamiętaj, że dokonywanie wyborów jest czymś, czego nie możesz zaprzestać ani zrzucić na innych. Są one siłą napędzającą. Decydują o Twojej przyszłości i musisz wziąć za nie odpowiedzialność. Jeśli któryś z opisanych przez nas lęków Cię paraliżuje, pamiętaj, że zawsze możesz uzyskać profesjonalną pomoc.