Narcystyczne rodziny są jak pająki, które więzią swoje dzieci w sieci emocjonalnego cierpienia.
W tego rodzaju dynamice rodziny zawsze znajdzie się jedna osoba, która przedstawia swoje zachcianki nad potrzeby innych członków, uzyskując w ten sposób absolutną moc. Używają jej, aby manipulować resztą rodziny po to, by roztoczyła nad nimi opiekę, wyraziła dla nich uznanie i doceniła na wszystkich możliwych poziomach.
Ludzie, którzy dorastają w środowiskach dysfunkcyjnych, twierdzą, że ich rodzina wygląda doskonale na zewnątrz, ale w środku stanowi piekło. Nie jest łatwo wyjść z takiej sytuacji.
Podczas gdy więzi, które rozwijają się w każdej rodzinie różnią się między sobą, to jednak nadal mają wspólne niektóre cechy.
Najbardziej charakterystyczną cechą jaką przejawiają narcystyczne rodziny jest istnienie bardzo specyficznych, ale niepisanych zasad. Są to zasady, które obracają się wokół jednej osoby. Odbierają jakiekolwiek prawa i uznanie wszystkim pozostałym jej członkom.
Dlatego dzieci często nie mają emocjonalnego związku z rodzicami. Rodzice patrzą na nie z góry i poddają je cichemu, ale trwałemu maltretowaniu.
Prawda o niezdrowej dynamice rodziny jest często wyciszana przez wycinanie gałęzi z drzewa genealogicznego.
W rzeczywistości, w momencie, gdy dziecko staje się dorosłe i może wreszcie uciec od złego dzieciństwa, zostaje naznaczone określeniem “złego dziecka” za zdecydowanie się na porzucenie rodziny, za odwagę do zerwania więzi.
Dzieci żyjące w narcystycznych rodzinach walczą o to, by inni dostrzegli to, że były wykorzystywane, cierpiały z powodu niedostatku emocjonalnego i obrażeń psychicznych. W oczach innych ludzie mają idealną rodzinę.
Narcystyczne rodziny i kozły ofiarne
Sara ma 20 lat i studiuje psychologię. Minął rok, odkąd przestała mieszkać z rodzicami, a teraz chce ponownie rozpocząć życie patrząc na wszystko z dystansu, uzyskać inną perspektywę i pozbierać się po trudnym dzieciństwie, po to by mogła pokonać przeszłość i spróbować iść naprzód.
Jej blizny pochodzą od narcystycznej rodziny, w której dorastała, gdzie obydwoje rodzice prześcigali się o to, kto ma więcej władzy.
Ojciec cierpiał na pewien rodzaj zaburzenia osobowości. Dziewczyna rozumie to teraz dzięki studiom. Ale nikt nigdy nie ośmielił się zasugerować, by spróbował uzyskać fachową pomoc, ponieważ kontekst, w którym żył, umożliwił mu dobre funkcjonowanie nawet przy tego rodzaju zaburzeniu.
Jej matka również przyczyniła się do takiego biegu zdarzeń, ale była również jego ofiarą. Spełniała wszystkie zachcianki męża i nigdy nie była w stanie ustalić granic.
Sara była kozłem ofiarnym. To ona płaciła cenę za jego frustracje, porażki i wybuchy gniewu.
Jednak jej starsza siostra była złotym dzieckiem. Ojciec uformował ją na swój własny obraz. Z jakiegoś powodu uważał, że jest bardziej utalentowana niż Sara. Sytuacja ta dotknęła Sarę tak bardzo, że zaczęła myśleć, że cos jest z nią nie tak, że jest wybrakowana.
Ale chociaż kozioł ofiarny zajmuje zawsze najgorszą pozycję w narcystycznych rodzinach, złote dziecko też nie ma idealnego życia. Zdaje sobie sprawę, że musi sprostać wysokim oczekiwaniom innych i przez to również mocno cierpi.
Ogólna charakterystyka rodzin narcystycznych
Kiedy jesteś częścią tego portretu rodzinnego, nie jest łatwo uciec, ponieważ dorastanie w nim wymaga internalizacji wielu destrukcyjnych nakazów, schematów myślowych i pomysłów, które mają znaczny wpływ na umysł dziecka. Oto kilka typowych cech rodzin narcystycznych:
- Zachowujesz się tak, jakby twoja rodzina była najlepsza i nie mówisz nikomu spoza tego kręgu, co się dzieje. Narcystyczne rodziny bardzo troszczą się o swój wizerunek. W rzeczywistości często mówią “nie mamy żadnych problemów, jesteśmy idealną rodziną”.
- Całkowicie dysfunkcyjni rodzice. Rolą rodzica w normalnej rodzinie jest zapewnienie bezpieczeństwa, miłości, edukacji i emocjonalnego wychowania swoim dzieciom. W narcystycznych rodzinach dziecko ma jeden obowiązek: wychowywać swoich rodziców.
- Brak skutecznej komunikacji. Najczęstszym rodzajem komunikacji w rodzinach narcystycznych jest triangulacja. Innymi słowy, nigdy nie są bezpośredni i prezentują zachowania pasywno-agresywne oparte na napięciu i nieufności. Na przykład w przypadku Sary każde polecenie, życzenie lub komentarz skierowany do niej przez ojca pochodził od matki. Używał jej jako pośrednika, aby Sara była posłuszna.
Jak wydostać się z narcystycznego środowiska
W Huckleberrym Finie, Mark Twain napisał, że nie musimy pozwolić, by rany wyrządzane przez naszą rodzinę nas definiowały. Zawsze istnieje fragment twojego prawdziwego ja, ukrywający się w jakimś kąciku twojego serca, który wciąż się uśmiecha i żyje, i który może popchnąć cię od absolutnej beznadziei w stronę szczęścia.
Aby wyjść z tego jałowego, trującego środowiska, rozważ następujące kwestie:
- Zrozum, że osoby z historią narcystycznego zachowania nie zmieniają się łatwo. Są terapie, których mogą spróbować, ale bardzo niewielu podejmuje ten krok i przyznaje się do błędu. Narcystyczne rodziny to czasem problem bez rozwiązania.
- Staraj się nie czuć winnym tego, co mogą zrobić twoi narcystyczni członkowie rodziny. Posłuż się strategiami ochrony poznawczej, abyś nie doszedł do punktu, w którym była Sara, myśląc, że nie jest nic warta.
- Nie ma sensu rozmawiać o swoich emocjach z narcyzem. Po prostu zrani cię jeszcze bardziej. Ogranicz się do mówienia w stylu “Rozumiem, co mówisz, ale nie pozwolę ci…”, “powinieneś zrozumieć, że nie masz prawa do…” i “Proszę cię abyś od teraz… “Ustalaj limity w asertywny sposób.
- Znajdź sprzymierzeńców w twojej rodzinie lub kręgu znajomych, którzy mogą cię zrozumieć i będą wspierać
- Zbuduj dystans między tobą a narcystycznym członkiem rodziny. Nie znaczy to, że musisz całkowicie zerwać z nimi więzy. Ale upewnij się, że dokładnie wiesz, w jakich sytuacjach możesz sobie poradzić i jak często chcesz tę osobę widywać.
Przebywanie w środowisku, w którym zasady emocjonalne są zniekształcone jest nie tylko niezdrowe, bywa również nie do zniesienia, szczególnie dla dzieci. Kiedy stają się dorosłymi, zazwyczaj nie potrafią powiedzieć “nie” innym ludziom lub nie rozumieją, że mają prawo do wyznaczania granic. Mają także kłopoty z wyrażaniem własnych pragnień i potrzeb i dokonywaniem wyboru jakie zachowania tolerować.