Nie wiedząc o tym, możemy łatwo dać się wciągnąć w sytuację, w której różnego rodzaju manipulatorzy będą starali się za wszelką cenę zmienić nasz sposób myślenia lub zmusić nas do działania mającego na celu tylko ich własne korzyści.
W naszym otoczeniu występują manipulatorzy różnego rodzaju. Jeżeli wywierana przez nich presja jest naprawdę wysoka, eksperci nazywają tego typu zachowania “narcystyczną deprawacją”. I właśnie ten temat stał się myślą przewodnią naszego dzisiejszego artykułu.
Bardzo możliwe, że wielokrotnie już widziałeś w telewizji filmy, czytałeś książki lub słuchałeś opowieści o ludziach, którzy mają zwyczaj manipulować swoimi partnerami, dziećmi, znajomymi itp. Ten typ osobowości istnieje w każdej rodzinie, ale nie zawsze takie osoby zdają sobie sprawę z sytuacji. Co więcej istnieje przy tym spore zagrożenie, że także możemy stać się ofiarami manipulacji, nawet nie zdając sobie z tego sprawy.
Manipulatorzy, określani przez niektórych psychologów jako osobowości narcystyczne to ludzie, którzy nieustannie mówią innym, co mają robić lub jak postępować. Warto tutaj jednak zaznaczyć, że zawsze odbywa się to w sposób mniej lub bardziej widoczny. Do tego osoby takie cechują się przerażającym wręcz poziomem skuteczności w ograniczaniu wolności i swobody drugiej osoby.
Manipulatorzy i ich zachowania
Manipulatorzy często wykazują także inne rodzaje negatywnych zachowań. Najczęściej spotykane przykłady obejmują nadmierne okazywanie emocji, zachowania agresywne, zastraszanie oraz ciągły brak szacunku lub jawne okazywanie pogardy.
Osoba, u której występują takie cechy zachowuje się w ten sposób przez 24 godziny na dobę, bez chwili przerwy. Jej relacja ze swoją ofiarą osadzona jest na bardzo solidnych podstawach i nie ma w niej niczego, co może stanowić punkt zaczepienia pozwalający uwolnić się z takiej więzi. Chyba że sami manipulatorzy zaczynają być poddawani presji przez kogoś innego, silniejszego od nich, tylko wtedy może nastąpić zmiana w ich postępowaniu.
Przede wszystkim w relacjach, w których jedną ze stron są manipulatorzy, może upłynąć sporo wody w Wiśle, zanim ofiara zda sobie sprawę z tego, co się wokół niej dzieje. Manipulatorzy nie chcą słyszeć o tym, czego ktoś inny może pragnąć. Uważają, że wszyscy inni są zawsze w błędzie, a ludzie z ich otoczenia postępują celowo tak, by ich drażnić.
W pewnym momencie, choć nie jest to jeszcze do końca jasne z czego to konkretnie wynika, osoba cierpiąca wskutek zakusów kogoś ze skłonnościami do manipulacji nagle jest w stanie przejrzeć na oczy i ujrzeć to, co się wokół niej dzieje.
Przeczytaj też: Przyjaciele – jak rozpoznać tych fałszywych?
Podobieństwo do pająka i jego ofiary
Pomyśl o tym, co pająk robi ze swoją zdobyczą: zawija ją w sieć, aż będzie gotowa do jedzenia. Coś podobnego dzieje się z manipulatorami żerującymi na pozytywnej energii swoich ofiar. Jednak to nie tylko ofiary zasługują na wyłączną troskę. Warto pamiętać także o tym, że sami manipulatorzy także zazwyczaj będą potrzebować pomocy.
Chociaż ludzie wzajemnie się uzupełniają w swoich związkach, to jednak za manipulację w praktycznie każdym przypadku odpowiedzialna jest ta osoba, która ma więcej do stracenia. Powodem tego jest to, że manipulatorzy muszą się niejako żywić swoją ofiarą, niezależnie od tego, czy to będą jej zdolności intelektualne, uprzejmość, charyzma, chęć udzielania wsparcia, samoocena, przyjaźń, praca, zdrowie, itd.
Zawsze mówimy o cechach, jakimi charakteryzują się typowi manipulatorzy i zazwyczaj zdajemy sobie sprawę z tego, gdy usiłuje wywierać presję na nas samych. Ale czasami nie zdajemy sobie jednak sprawy z tego, że jesteśmy perfidnie manipulowani przez kogoś innego. Zazwyczaj w takim przypadku jesteśmy po prostu przekonani, że dana osoba niewinnie zachowuje się tak, jakby chciała poszukać pomocy.
Nie zamierzamy tutaj powiedzieć wprost, że manipulatorzy nie są odpowiedzialni za swoje postępowanie, jednak musimy spojrzeć na ostatnie problemy lub wydarzenia w ich życiu, które doprowadziły do takiego zachowania lub dotrzeć do ich najgłębszych potrzeb.
Jak można temu się przeciwstawić?
Gdy narcyz napotyka na osobę trudną do kontrolowania, pojawia się u niego wyraźna tendencja do użycia takiej osoby jako pośredniej przyczyny i winowajcy wszystkich swoich trudnych wydarzeń z przeszłości. Manipulatorzy zachowują się natomiast zupełnie inaczej, gdy ich ofiara pozwala im przejąć nad sobą kontrolę. Istnieją nawet przypadki, gdy osoba ze skłonnościami do manipulacji nie zdaje sobie sprawy z tego, co się dzieje oraz jak postępuje.
Manipulatorzy są zazdrośni o to, czym dysponuje druga osoba i będzie korzystać ze wszystkich swoich “narzędzi”, aby osiągnąć swój cel. Ofiara nie jest w stanie dostrzec zakusów mających przejąć nad nią kontrolę. Może być na przykład zaślepiona miłością do osoby zamierzającej nią manipulować i nie będzie w stanie podjąć żadnego negatywnego działania przeciwko niej.
Ale takie postępowanie może mieć wpływ na umysł i emocje ofiary, na podobnej zasadzie co kropla wody uderzająca w skałę w ciągu tysięcy lat może ją skruszyć. Niektórzy ludzie mieli już wcześniej do czynienia z osobami skłonnymi do wywierania presji na innych. W takim przypadku będą oni polegali przede wszystkich na własnych wewnętrznych reakcjach i przekonaniach, aby nie dać się wciągnąć w sieć manipulatora.
Pamiętaj jednak, że nikt nie jest w 100% odporny na tego typu osobowość. Niektórzy ludzie doskonale wiedzą jak można manipulować innymi w sposób niemal niezauważalny, tak długo, aż druga osoba stanie się ich bezwolną „pacynką”.
Bądź bardzo ostrożny i dobrze dobieraj sobie osoby, którym pozwalasz się do siebie zbliżyć. To nie jest kwestia nieustannie zagrożonych lub niszczonych uczuć, lecz poczucia bezpieczeństwa w swoim związku. Nie zapominaj także o introspekcji. Pomoże Ci ona obiektywnie określić, czy masz typ osobowości, który jest podatny na manipulację.