Lęk ekologiczny: na czym polega?

Zmiany klimatyczne to poważny problem, któremu wszyscy musimy stawić czoła. Nic dziwnego, że lęk ekologiczny napawa coraz więcej osób wszechogarniającym niepokojem.

Jeśli nie spędziłaś ostatnich pięciu lat odcięta od świata, z pewnością wiesz kim jest Greta Thunberg. Jeżeli jednak nie masz pojęcia, o kim mówimy, to jest to 17-letnia aktywistka, która pała ogromną pasją do uchronienia planety przed zmianami klimatu.

Słuchając jej wypowiedzi i obserwując jej zachowania można się zastanawiać, czy nie dręczy jej lęk ekologiczny. Czy to możliwe? Cóż, nie mamy na to jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko dlatego, że z naukowego punktu widzenia nie istnieje zaburzenie psychologiczne noszące nazwę lęku ekologicznego.

Jednak w 2019 r. grupa ekspertów z Climate Psychology Alliance ukuła ten termin, aby określać fenomen, który chociaż nie jest schorzeniem może dawać prawdziwe i racjonalne powody do zmartwienia.

Na czym polega lęk ekologiczny?

Spróbujmy jak najbardziej uprościć ten termin. Lęk ekologiczny odnosi się do niepokoju o nasze naturalne otoczenie, w którym żyjemy.

Zaliczamy do niego zniszczenie środowiska, zmiany klimatyczne, zanieczyszczenia oraz wszystkie problemy i katastrofy ekologiczne wywoływane lub pogarszane przez działania człowieka oraz jego aktywność produkcyjną na naszej planecie.

Ludzie, którzy zmagają się z takimi niepokojami, odczuwają niepokój na myśl o własnej śmiertelności oraz o śmiertelności swoich bliskich. Co więcej, myślenie o przyszłości świata sprawia, że czują się niezwykle niezręcznie.

To bardzo ważne, aby nie mylić takiego stanu rzeczy z klinicznymi zaburzeniami lękowymi. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, taki niepokój nie jest uznawany za patologię ani nie ma określonego obrazu klinicznego.

Mimo tego Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (APA) zdefiniowało ten termin w 2017 r. Zgodnie z ich założeniami ten chroniczny lęk przed zniszczeniem środowiska może pogarszać istniejące problemy mentalne lub wywoływać te, które wcześniej nie istniały.

Wyżej wspomniane amerykańskie towarzystwo uważa, że w 2019 r. pojawił się znaczący wzrost przypadków lęku ekologicznego. Doszło do tego z powodu katastrof naturalnych oraz wpływu mediów.

“Żyjemy na tej planecie jakbyśmy mieli jeszcze jedną, na którą moglibyśmy się przenieść.”

-Terri Swearingen-

Klimat i zdrowie psychiczne

Klimat wywiera bezpośredni wpływ na umysł każdego człowieka. Niektóre osoby czują się poruszone tym, co obecnie dzieje się na świecie. Z kolei inni martwią się bardziej o to, co nadejdzie. Niepokoi ich na przykład fakt, że niektóre wyspy mogą za kilka lat zostać całkowicie zalane przez morza i oceany ze względu na zmiany klimatu.

Jednak oba scenariusze mogą wywoływać różne odczucia. Na przykład złość, szok czy przerażenia i tym podobne emocje, odczuwane z większym lub mniejszym natężeniem, mogą prowadzić do rozwoju zespołu stresu pourazowego.

Co więcej, skutki zmian klimatycznych wpływają na działalność gospodarczą i społeczną. Zjawiska naturalne mogą wpływać na takie gałęzie przemysłu jak rolnictwo, hodowla zwierząt i wiele infrastruktur. W konsekwencji mogą wywołać uczucie fatalizmu, bezsilności i różne zaburzenia psychiczne.

Dziennik naukowy Global Environmental Change opublikował badanie, które łączyło depresję i zaburzenia lękowe ze środowiskiem. Okazuje się, że lęk środowiskowy dotyka najczęściej kobiety i osoby o niskich dochodach. Jednak nadal nie ma jednoznacznych danych na ten temat.

Co wiemy o osobach dotkniętych lękiem ekologicznym?

Przede wszystkim istnieją różne rodzaje niepokoju, które można uznać za nieuzasadnione lub wyolbrzymione (w porównaniu z wielkością lub prawdopodobieństwem zagrożenia). Jednak, patrząc na tą kwestię z ekologicznego punktu widzenia, stanowi ona prawdziwy problem.

Co więcej, takie uczucie niebezpieczeństwa staje się naturalną odpowiedzią ze względu na nerwowość, jaką wywołuje. Poza tym, zgodnie z danymi, które potwierdzają istnienie tego problemu, te czynniki są zauważalne zwłaszcza u kobiet.

Dzieje się tak, ponieważ kobiety zazwyczaj o wiele bardziej troszczą się o zanieczyszczenie, globalne ocieplenie, czy zmiany klimatu. Wiele z nich martwi się nawet, że mogą one wpłynąć na ich płodność.

Ponadto lęk ekologiczny wpływa również w znaczącym stopniu na młodych ludzi. Nastolatkowie, młodzi dorośli, a nawet dzieci okazują o wiele większy związek ze środowiskiem i większą troskę o swoją przyszłość.

Mimo tego dorośli w średnim wieku również niepokoją się tą kwestią ze względu na wpływ, który może wywierać na rozwój dzieci.

Czy istnieje recepta na lęk ekologiczny?

Na szczęście nadal mamy czas, aby zmniejszyć ten rodzaj lęku. Można spokojnie powiedzieć, że jeśli sytuacja się nie zmieni, może stać się problemem dla wielu osób. Dlatego też najlepszym rozwiązaniem byłaby zmiana zachowań społecznych i gospodarczych, unikanie kompulsywnej konsumpcji i handlu oraz rozpoczęcie implementacji zielonej energii.

Poza tym należy również rozwijać w sobie odporność, która będzie szła ręka w rękę ze zrównoważoną i przyjazną dla środowiska polityką. Może to wywierać pozytywny wpływ na ludzką psychikę.

Zwrócenie się ku zdrowszym nawykom, takim jak rzadsze korzystanie z samochodów lub spędzanie większych ilości czasu na łonie natury, pomoże Ci zmniejszyć poziom Twojego lęku środowiskowego. Wszystko zależy od Ciebie!