Osoby z niepełnosprawnością intelektualną mają wpływ na całą rodzinę. W miarę dorastania dziecka zasoby i wszelkiego rodzaju wsparcie stają się coraz bardziej potrzebne. Jednak w większości przypadków rodziny nie są przygotowane na wszystko, co wiąże się z posiadaniem dziecka ze specjalnymi potrzebami.
Każdy rodzic osoby z niepełnosprawnością intelektualną zadał sobie następujące pytania: co się stanie, gdy nas już nie będzie? Jak osoby z niepełnosprawnością intelektualną radzą sobie z żalem?
Etapy i rodzaje żałoby u osób z niepełnosprawnością intelektualną
Większość autorów zgadza się, że proces żałoby przebiega w różnych etapach. Tak samo wygląda to u osób z niepełnosprawnością intelektualną. Zaczyna się od początkowego uderzenia i kończy się wyzdrowieniem lub stanem przewlekłym. Możemy podzielić tę sytuację na cztery etapy:
- Początkowe uderzenie: zamieszanie, szok. Pierwsze objawy to zaprzeczenie, niedowierzanie i panika.
- Gniew i obwinianie: pomysły samookaleczenia, wściekłość, próba znalezienia kogoś, kogo można by obwinić, opuszczenie.
- Wywrócenie świata do góry nogami, desperacja, wycofanie. Opór przed powrotem do normalnego życia, uczucie osłabienia i wyraźna tendencja do izolacji.
- Akceptacja i wyzdrowienie: nadzieja powraca. Chociaż są pewne daty, takie jak rocznice, które sprawiają, że czujesz się, jakbyś przechodził od nowa przez wcześniejsze etapy żałoby, jesteś w stanie stawić czoła rzeczywistości dzięki procesowi, przez który już przeszedłeś.
Istnieją dwa podstawowe rodzaje żalu lub sposoby reagowania po stracie: normalne i patologiczne. Tym, co odróżnia te dwa podstawowe typy żalu, jest intensywność i czas trwania objawów oraz to, jak bardzo wpływa to na Twoje codzienne życie.
Normalny smutek kończy się, gdy dojdziesz do ostatniego etapu procesu i zamkniesz go. Kiedy tak się dzieje, jesteś w stanie odzyskać stabilność emocjonalną, która pomaga Ci uporać się z innymi problemami. Z drugiej strony patologiczny żal może objawiać się na dwa sposoby:
- skomplikowany nierozwiązany smutek: to sytuacja, gdy utkniesz na jednym z etapów i odczuwasz stratę bardzo intensywnie lub tak, jakbyś był pod wpływem znieczulenia.
- smutek psychiatryczny: to wtedy, gdy Twój smutek wywołuje pewne objawy zgodne z możliwą diagnozą zaburzenia psychiatrycznego.
Dla osoby z niepełnosprawnością intelektualną żałoba jest procesem, który zaczyna się wraz z początkową stratą i kończy się wyzdrowieniem lub przewlekłym problemem.
Jak radzić sobie ze smutkiem osoby z niepełnosprawnością intelektualną?
Niektóre ogólne wskazówki dotyczące tego, co robić i mówić w obliczu straty, mogą pomóc zorientować się i ukierunkować wszystkie przejawy smutku. Ważne jest jednak, aby być świadomym cech osobowości i stopnia niepełnosprawności intelektualnej danej osoby.
Gdy ktoś umrze, powinieneś być proaktywny i natychmiast przekazać danej osobie tę wiadomość. Oto kilka dodatkowych wskazówek, jak przekazać taką wiadomość.
- Kiedy i jak przekazać tę informację? Jest to bolesne i trudne, ale najlepiej zrobić to w prosty sposób. Mów wyraźnie i upewnij się, że druga osoba Cię rozumie.
- Dobrze jest skłonić tę osobę do rozmowy i zadawania pytań. Okazuj zainteresowanie i troskę o to, co czuje osoba niepełnosprawna. Nie bój się wymieniać imienia zmarłej osoby.
- Warto wyjaśnić, czy jakiekolwiek objawy są związane z żalem, czy też będą stopniowo ustępować.
- Zindywidualizowana uwaga: pamiętaj o cechach danej osoby, reakcji na inne rodzaje strat itp. pamiętaj, co działa, a co nie w podejściu do tematu.
- Możesz zrobić albumy ze zdjęciami i inne pamiątki. Przydatne może być zrobienie albumu lub pudełka pamięci, które pozwoli przeżyć drugiej osobie pewne szczęśliwe chwile raz jeszcze.
- W przypadku śmierci bliskiego członka rodziny lub przyjaciela, nakłoń osobę chorą do jak największego udziału w nabożeństwie żałobnym lub spotkaniu pożegnalnym. Ważne jest, aby osoba ta czuła się zaangażowana i planowała przyszłe wydarzenia.
- Upewnij się, że osoba z niepełnosprawnością intelektualną w jak największym stopniu trzyma się swoich rutynowych czynności i codziennych spraw.
Niepewna przyszłość
jednym z największych zmartwień rodziców dzieci z niepełnosprawnością intelektualną jest to, co się stanie, gdy ich już nie będzie. Kto zaopiekuje się ich dzieckiem? Czy będą je dobrze traktować? Czy zostaną same?
Oczywiście nikt tak naprawdę nie może odpowiedzieć na te pytania, ponieważ przyszłość jest niepewna. Jednak możliwość podejmowania trudnych decyzji z wyprzedzeniem oznacza, że nikt nie będzie musiał tego robić za Ciebie. To może pomóc ukochanej osobie z niepełnosprawnością intelektualną poradzić sobie ze smutkiem w mniej traumatyczny sposób.