Fascynujące fakty dotyczące czytania

Czytanie to wyrafinowana umiejętność, która nie tylko czyni nas mądrzejszymi, ale także czyni nas szczęśliwszymi. Nikt nie jest taki sam, gdy wciągnie go dobra książka.
Fascynujące fakty dotyczące czytania
Gema Sánchez Cuevas

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 19 maja, 2022

Czytanie to niesamowita czynność. Co więcej, jako ludzie, jesteśmy jedynym gatunkiem, który rozwinął tę umiejętność, idącą zresztą w parze z pisaniem. To zdolność, która pokazuje wielką ewolucję naszego mózgu. Dzisiaj przedstawimy pewne fascynujące fakty dotyczące czytania.

Jednym z najbardziej uderzających aspektów czytania jest to, że zmienia ono mózg. Potwierdza to neurobiolog Francisco Mora w swojej książce Neuroeduacion y lectura (Neuroedukacja i czytanie). Twierdzi, że istnieją dowody na to, że czytanie, szczególnie u dzieci, zmienia anatomię i fizjologię mózgu.

Jednak na tym się nie kończy. Zmieniamy się nie tylko z powodu naszych przeżytych doświadczeń, ale także z powodu tego, co przeczytaliśmy. Można powiedzieć, że czytanie jest rodzajem doświadczenia, które czasami pozostawia jeszcze głębsze ślady niż „prawdziwe” przeżycia. Przyjrzyjmy się kilku innym zaskakującym faktom dotyczącym czytania.

„Człowiek, który nie czyta, żyje tylko jednym życiem. Czytelnik żyje 5000 razy. Czytanie jest odwrotną nieśmiertelnością”.

-Umberto Eco-

Ciekawe fakty dotyczące czytania

1. Czytanie to sztuczny proces

Kobieta czytająca w terenie
W poszukiwaniu utraconego czasu Marcela Prousta to najdłuższa książka na świecie.

Jednym z najbardziej zaskakujących faktów dotyczących czytania jest to, że jest to sztuczny proces. Jak to? Już wyjaśniamy. Jako ludzie wszyscy rodzimy się z obwodami mózgowymi języka mówionego. Oznacza to, że mowa rozwija się u każdego naturalnie. Jedynym warunkiem jest to, że mówi się do nas, gdy jesteśmy dziećmi. Poza tym niewiele więcej jest potrzebne.

W przeciwieństwie do tego, czytanie nie jest wrodzone u ludzi. Innymi słowy, ta zdolność nie jest w nas zakodowana genetycznie. Każda osoba musi przejść przez proces jej zdobywania. Wymaga to ciężkiej nauki i pracy z pamięcią, co dla każdego człowieka stanowi różny stopień trudności.

Ponadto należy wziąć pod uwagę, że język mówiony jest tak naprawdę całkiem nowym procesem w ewolucji człowieka. Pojawił się dopiero około dwa lub trzy miliony lat temu. Czytanie ma natomiast dopiero około 6000 lat. Może wydawać się, że to długo, ale patrząc z historycznego kontekstu, to tylko mgnienie oka.

2. Najlepiej nauczyć się czytać w wieku siedmiu lat

Jest wiele dzieci, dla których nauka czytania jest wymagająca. Chociaż każde dziecko jest inne, prawda jest taka, że niektóre obszary mózgu muszą dostatecznie dojrzeć, aby prawidłowo rozwinąć umiejętność czytania.

Według nauki najlepiej byłoby, gdyby dzieci uczyły się czytać w wieku siedmiu lat. To dlatego, że w tym wieku ich mózgi są przygotowane do wykonywania czynności z pewną płynnością. Ponadto dzieci są wystarczająco duże, aby uznać tę aktywność za przyjemną i zabawną.

Jednak możliwe jest i często się zdarza, że dzieci uczą się czytać przed osiągnięciem tego wieku. Niemniej jednak, na tym wczesnym etapie życia, prawdopodobnie okaże się to bardziej przykrym obowiązkiem niż interesującą umiejętnością. Jest też wiele dzieci, które w młodym wieku nie czytają poprawnie. Nie ma w tym nic złego. Muszą tylko trochę poczekać. W Finlandii, jednym z najbardziej rozwiniętych krajów pod względem edukacji, dzieci uczą się czytać dopiero w wieku siedmiu lat.

Należy zauważyć, że czytanie nie jest po prostu dekodowaniem języka pisanego. Zakłada również zdolność rozumienia i rozszyfrowywania znaczeń. Właściwie całe życie spędzamy na próbach wydajniejszego czytania.

3. Internet ogranicza naszą zdolność czytania

Kobieta czytająca na komputerze
Teksty czytane cyfrowo są gorzej utrwalane w pamięci niż te czytane na papierze.

Internet zmienił wiele rzeczy. Wśród nich jest nasz sposób czytania. W wirtualnym świecie istnieje ogromna ilość tekstów, a spora część działań prowadzonych w tej przestrzeni wymaga umiejętności czytania i pisania. To powiedziawszy, nie czytamy i nie piszemy w Internecie tak, jak w środowisku “na żywo”.

Jedną z największych różnic, jeśli chodzi o czytanie, jest nasz proces uwagi. W świecie fizycznym czytanie wiąże się z wykorzystaniem uwagi znanej jako „wykonawcza”. To spokojny i trwały rodzaj uwagi. Nie odbywa się w wielkim pośpiechu i jest intensywanie przekładana na strony książki. Z drugiej strony, czytanie w Internecie ma charakter bardziej przekrojowy. Chcemy przeczytać tylko główne idee i nagłówki, a nie cały tekst.

To tylko trzy interesujące fakty na temat czytania, czynności, która ostatecznie czyni nas mądrzejszymi i sprawniejszymi. To, co czytamy, zmienia nas. W wielu przypadkach godzi nas również z człowieczeństwem i naszymi procesami komunikacyjnymi.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Herrera, V. (2018). Bases neurológicas del lenguaje hablado y signado. Revista Chilena De Fonoaudiología7(2), 59–71. https://doi.org/10.5354/0719-4692.2006.48355
  • Román, M. (2006). El Desafio de aprender a leer, comprender y razonar en escuelas vulnerables. Pensamiento Educativo, Revista De Investigación Latinoamericana (PEL)39(2), 69–86. Recuperado a partir de http://www.cuadernos.info/index.php/pel/article/view/23855
  • Zuleta, E. (1991). La lectura. Sociología: Revista de la Facultad de Sociología de Unaula, 7-15.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.