Etapy rozwoju psychospołecznego Eriksona – poznaj je wszystkie!

Etapy rozwoju psychospołecznego Eriksona odnoszą się do wszechstronnej teorii psychoanalitycznej, która identyfikuje serię etapów, których zdrowa osoba musi doświadczyć przez całe życie. Każdy etap charakteryzuje się kryzysem psychospołecznym dwóch sprzecznych sił.

Erik Erikson, podobnie jak Sigmund Freud wierzył, że osobowość rozwija się w serii etapów. Podstawowa różnica między nimi polega na tym, że Freud oparł swoją teorię na serii etapów psychoseksualnych. Erikson natomiast skupił się na rozwoju psychospołecznym. Interesował się tym w jaki sposób interakcja i relacje społeczne odgrywają rolę w rozwoju i dorastaniu. Poznajmy etapy rozwoju psychospołecznego Eriksona.

Konflikty człowieka reprezentują to czym „naprawdę” jest.”

–Erik Erikson–

Etapy rozwoju psychospołecznego

Każdy z ośmiu etapów opisanych przez Eriksona w jego teorii opiera się na poprzednich etapach, zapewniając ścieżkę dla następujących etapów.

Erikson twierdził, że ludzie doświadczali konfliktu, który był punktem zwrotnym w ich rozwoju, jak bodziec do ewolucji na każdym z etapów. Konflikty te mają na celu rozwinięcie (lub nie rozwinięcie) pewnej cechy psychologicznej. Na każdym etapie potencjał rozwoju osobistego jest wysoki, jednak potencjał niepowodzenia również.

Dlatego też, jeśli osoba z powodzeniem zmierzy się z konfliktem, przejdzie przez ten etap z nowo odkrytą siłą psychologiczną, która przyniesie jej korzyść na resztę życia. Jednak jeśli nie uda jej się skutecznie przezwyciężyć tego konfliktu, może nie rozwinąć umiejętności potrzebnych do osiągnięcia doskonałości w kolejnych etapach.

Erikson stwierdził również, że poczucie kompetencji motywuje zachowania i działania. Zatem każdy etap jego teorii odnosi się do stania się kompetentnym w danej dziedzinie życia. Jeśli osoba dobrze zarządza etapem, zyska poczucie opanowania danego aspektu. Jednak jeśli źle poradzi sobie z danym etapem, taka osoba będzie miała poczucie niewystarczalności w tym obszarze rozwoju.

Etap 1: Zaufanie kontra nieufność (0-18 miesięcy)

W pierwszym etapie rozwoju, dzieci uczą się ufać lub nie ufać innym. Zaufanie ma wiele wspólnego z przywiązaniem, zarządzaniem relacjami i stopniem w jakim dziecko oczekuje, że inni spełnią jego potrzeby. Ponieważ dziecko jest całkowicie zależne, rozwój zaufania opiera się na niezawodności i jakości opiekunów dziecka, zwłaszcza jego matki.

Jeśli rodzice wystawiają swoje dziecko na relację pełną uczuć, w której priorytetem jest zaufanie, prawdopodobnie dziecko również przyjmie to stanowisko przed światem. Jeśli rodzice nie zapewnią bezpiecznego środowiska i nie spełnią podstawowych potrzeb dziecka, takie dziecko prawdopodobnie nauczy się nie oczekiwać niczego od innych. Rozwój nieufności może prowadzić do frustracji, podejrzeń lub braku wrażliwości.

Etap 2: autonomia kontra wstyd / wątpliwość (18 miesięcy – 3 lata)

W drugim etapie, dzieci uzyskują pewien stopień kontroli nad swoimi ciałami, co z kolei zwiększa ich autonomię. Dzięki pomyślnemu wykonywaniu zadań samodzielnie, dzieci zyskują poczucie niezależności. Dzięki temu, pozwalając dzieciom na podejmowanie decyzji i zdobywanie kontroli, rodzice i opiekunowie mogą pomóc dzieciom rozwinąć poczucie autonomii.

Dzieci, które pomyślnie ukończyły ten etap zazwyczaj mają zdrowe poczucie własnej wartości, podczas gdy dzieci, które nie ukończyły tego etapu zazwyczaj czują się niestabilne. Erikson uważał, że osiągnięcie równowagi między autonomią, wstydem i wątpliwościami doprowadziłoby do woli, czyli przekonania, że ​​dzieci mogą działać celowo, w rozsądnych tego granicach.

Etap 3: Inicjatywa kontra poczucie winy (3-5 lat)

W trzecim proponowanym etapie Eriksona, dzieci zaczynają wzmacniać swoją władzę i kontrolę nad światem poprzez zabawę, bezcenną strukturę dla interakcji społecznych. Kiedy osiągają idealną równowagę indywidualnej inicjatywy i gotowości do pracy z innymi, rozwijają poczucie celu.

Dzieci, które odnoszą sukcesy na tym etapie czują się pewnie i ufają temu, że prowadzą innych. Te, które nie osiągają tych cech, prawdopodobnie mają poczucie winy, wątpliwości i braku inicjatywy.

Poczucie winy jest dobre w tym sensie, że pokazuje zdolność dzieci do rozpoznawania kiedy zrobiły coś złego. Niemniej jednak, nadmierne lub niezasłużone poczucie winy może spowodować, że dzieci odrzucą wyzwania, ponieważ nie czują się w stanie stawiać im czoła. Poczucie winy może często wywoływać strach.

Etap 4: Zaradność kontra kompleks niższości (5-13 lat)

Dzieci na tym etapie zaczynają wykonywać bardziej skomplikowane zadania. Co więcej, ich mózgi osiągają wysoki stopień dojrzałości, co pozwala im zarządzać abstrakcyjnymi tematami. Mogą również rozpoznawać swoje umiejętności, a także umiejętności rówieśników. W rzeczywistości, niektóre dzieci chcą dostawać coraz trudniejsze i bardziej wymagające zadania. Po zakończeniu tych zadań mają nadzieję na to, że zostaną zauważeni.

Znalezienie równowagi na tym etapie powoduje, że dzieci nabierają pewności siebie w swoich zdolnościach do zarządzania zadaniami, które są im dawane. Ważne jest również, aby zaczęły oceniać wyzwania z jakimi mogą się realnie zmierzyć i wyzwania, z którymi nie mogą.

Jeśli dzieci nie radzą sobie tak dobrze jak tego chcą, może rozwinąć się poczucie niższości. Jeśli to uczucie nie zostanie odpowiednio rozwiązane, a dziecko nie otrzyma pomocy w radzeniu sobie z emocjami, to może skończyć się odrzuceniem każdego trudnego zadania z obawy przed ponownym doświadczeniem tego uczucia. Dlatego ważne jest, aby rozważyć wysiłek dziecka podczas oceny zadania, oddzielając go od wyniku.

Etap 5: Tożsamość osobowa kontra pełnienie ról społecznych (13-21 lat)

W piątym etapie dzieci stają się nastolatkami. Znajdują swoją tożsamość seksualną i zaczynają projektować wizerunek osoby, którą chcą być w przyszłości. W miarę rozwoju starają się znaleźć swój cel i rolę w społeczeństwie, a także umacniać swoją unikalną tożsamość.

Na tym etapie młodzi ludzie dostrzegają także, które działania są odpowiednie dla ich wieku i które są uważane za „dziecinne”. Muszą znaleźć kompromis między tym czego oczekują od siebie, a tym czego oczekują od nich inni. Dla Eriksona ukończenie tego etapu z powodzeniem stanowi podstawę dorosłości.

Etap 6: Intymność kontra izolacja (21–39 lat)

Na tym etapie nastolatki stają się młodymi dorosłymi. Nieporozumienie między tożsamością i rolą dobiega końca. Zwykle na tym etapie nadal priorytetem dla młodych dorosłych jest zadowolenie innych i „dopasowanie się”. Jest to jednak również etap, na którym zaczynają rysować własne czerwone linie: rzeczy, których nie poświęcą by zadowolić kogoś innego.

To prawda, że ​​dzieje się to również u nastolatków, jednak tu znaczenie jest inne. Ludzie w tym wieku zaczynają przestawać reagować i podejmować inicjatywę, a zamiast tego stają się aktywni.

Kiedy ludzie ustalą swoją tożsamość, są gotowi do długoterminowych zobowiązań wobec innych ludzi. Stają się zdolni do tworzenia intymnych i wzajemnych relacji i chętnie składają ofiary i zobowiązania, których wymagają te relacje. Jeśli dana osoba nie może stworzyć tych intymnych związków, może zacząć odczuwać niepożądaną izolację.

Jeśli dana osoba nie znajdzie partnera na tym etapie, może czuć się odizolowana lub samotna. Izolacja może powodować niepewność i poczucie niższości z obawy przed tym co inni ludzie mogą myśleć. Może wierzyć, że nie jest wystarczająco dobra dla innych ludzi, a to może prowadzić do tendencji autodestrukcyjnych.

Etap 7: Produktywność kontra stagnacja (40-65 lat)

W wieku dorosłym ludzie nadal budują swoje życie i koncentrują się na karierze i rodzinach. Produktywność odnosi się do opieki nad ludźmi spoza ich najbliższego kręgu rodziny i przyjaciół. Gdy ludzie zaczynają wchodzić w „wiek średni”, ich wizja rozciąga się od ich bezpośredniego otoczenia, w tym ich samych i ich rodzin, do szerszego i pełniejszego obrazu, który obejmuje ich społeczeństwo i dziedzictwo.

Na tym etapie ludzie uznają, że w życiu nie chodzi tylko o nich. Poprzez swoje działania mają nadzieję na wniesienie wkładu, który stanie się częścią ich dziedzictwa. Kiedy ktoś osiągnie ten cel, czuje się dobrze. Z drugiej strony, jeśli nie czuje, że coś wniósł, może pomyśleć, że nic nie zrobił lub nie jest gotowy zrobić nic znaczącego.

Produktywność nie jest konieczna dla dorosłych. Jednak jej brak może pozbawić człowieka wspaniałego poczucia spełnienia.

Etap 8: Integralność ego kontra rozpacz (65 lat i więcej)

W ostatnim etapie rozwoju psychospołecznego ludzie mogą wybierać integralność lub rozpacz. Możemy myśleć o starzeniu się jako akumulacji strat, które wymagają odszkodowania. Z drugiej strony, istnieje uczucie, że jest więcej czasu, który pozostawiliśmy za sobą niż czasu, który nadchodzi.

Patrzenie w przeszłość w ten sposób może wywołać rozpacz i tęsknotę lub przeciwne uczucie, że wszystko co dzieliliśmy i osiągnęliśmy było warte zachodu. Jeden z tych dwóch poglądów wskazuje czego dana osoba oczekuje od teraźniejszości i od przyszłości.

Ludzie, którzy mają pełną wizję swojego życia nie mają problemów z pogodzeniem się z własną przeszłością. Potwierdzają swoje istnienie i uznają jego znaczenie nie tylko dla siebie, ale także dla innych.

Końcowe przemyślenia

Jedną z mocnych stron teorii psychospołecznej jest to, że zapewnia ona szerokie ramy, które możemy wykorzystać, aby zobaczyć rozwój w ciągu życia. Pozwala także podkreślić społeczną naturę ludzi i wpływ jaki relacje społeczne wywierają na nasz rozwój.

Można jednak zapytać, czy etapy rozwoju psychospołecznego Eriksona powinny być uważane za następujące w kolejności i czy zdarzają się tylko w podanych przedziałach wiekowych. Toczy się debata na temat tego, czy ludzie próbują zdefiniować swoją tożsamość tylko w latach młodzieńczych, lub też czy jeden etap nie może się rozpocząć dopóki drugi całkowicie się nie skończy.

Ważną słabością jeśli chodzi o etapy rozwoju psychospołecznego Eriksona jest to, że nie opisuje on dokładnych działań potrzebnych do rozwiązania konfliktów. W tym sensie, ta teoria nie opisuje dokładnie jakiego rodzaju doświadczenia są niezbędne, aby przejść do następnego etapu.