Efekt bumerangu szczęścia
Niewiele jest doświadczeń tak frustrujących jak poszukiwanie szczęścia. Można powiedzieć, że nasza ciągła pogoń za szczęściem sprowadza się do naszej kultury samopomocy. Jesteśmy przekonani, że naszym celem w życiu jest nic innego jak znalezienie maksymalnego dobrego samopoczucia, ciągłej radości i niekończących się uśmiechów. Czy ludzie nie dążyli jednak do tego od zawsze? Chcieli szukać przyjemności i unikać bólu. Na czym w takim razie polega efekt bumerangu szczęścia?
Prawdę mówiąc, jako istota ludzka jesteś neurologicznie zaprogramowany do tego celu – poszukiwania szczęścia. Jednak w swoich próbach często się potykasz, ślizgasz na skórkach od banana i wielokrotnie natykasz na ciągle te same przeszkody, które sprawiają Ci cierpienie. Być może szukanie szczęścia jest pułapką, błędnym kołem, w którym im szybciej się poruszasz, tym dalej jesteś od celu.
Problem polega na tym, że czasami, gdy angażujesz się w działania, relacje lub doświadczenia, które mają poprawić Twoje samopoczucie, nagle czujesz się sfrustrowany, zawstydzony lub coś Ci przeszkadza. Rozglądasz się wokół i mówisz sobie „Co ja tu właściwie robię?”. To doświadczenie ma swoją nazwę i warto się o nim dowiedzieć.
Dobrobyt i szczęście to niezwykle złożone byty. Nie podążają za żadnym określonym wzorcem, bez względu na to, jak bardzo staramy się je do tego zmusić.
Efekt bumerangu szczęścia
Wyobraź sobie, że z całym entuzjazmem na świecie przygotowujesz przyjęcie urodzinowe dla jednego ze swoich dzieci. Jednak gdy nadchodzi ten dzień, czujesz ogromny smutek. Jesteś smutny, bo Twoje dziecko za szybko dorasta. Lub chcesz pomóc swoim rodzicom w przeprowadzce, ale kiedy do nich przyjeżdżasz, mówią Ci, że sami sobie poradzą.
Istnieje wiele codziennych sytuacji, które powinny zapewnić nam dobre samopoczucie. ale zamiast tego są źródłem rozczarowania. Efekt bumerangu szczęścia określa te scenariusze, w które wchodzisz, mając nadzieję na doznanie spełnienia. Przynoszą Ci one jednak tylko frustrację, zniechęcenie, a nawet nieszczęście. Moglibyśmy podać tysiące przykładów tego rodzaju sytuacji. Wszyscy ich kiedyś doświadczyliśmy.
Nauka twierdzi, że praktyka wdzięczności, a także pomaganie innym, wpływają na nasze szczęście. Badania przeprowadzone przez Uniwersytet Adolfo Ibáñeza (Chile) podkreślają związek danych zachowań z naszą jakością życia. Specjaliści twierdzą, że praktyki, które określamy jako pozytywne, nie zawsze przynoszą nam szczęście.
Czasami praktyki takie jak wdzięczność lub pomaganie innym mogą skutkować nieoczekiwanymi sytuacjami, które przynoszą rozczarowanie lub zamieszanie. Nie oznacza to jednak, że powinniśmy rezygnować z tych działań.
Kiedy pozytywy stają się nieprzyjemne
Sonja Lyubomirsky, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside (USA), jest jednym z największych autorytetów w dziedzinie psychologii pozytywnej. Dogłębnie przestudiowała koncepcję efektu bumerangu szczęścia. Twierdzi, że większość z nas ma skrajnie wystandaryzowaną koncepcję i wyobrażenie o tym, czym są pozytywne działania.
Spędzanie czasu z przyjaciółmi, wyrażanie wdzięczności, pomaganie innym, cieszenie się wolnym czasem, a nawet zakochiwanie się to sytuacje, które maksymalizują Twoje samopoczucie i przynoszą szczęście. Co więcej, jako człowiek starasz się promować pozytywne sytuacje i działania w swoim codziennym życiu.
Z drugiej strony jest jeden czynnik, którego prawie nigdy nie bierze się pod uwagę. To fakt, że nie masz kontroli nad każdą rzeczywistością i wydarzeniem. Zawsze istnieje ta jedna chaotyczna zmienna, która w dowolnym momencie może dać Ci dokładne przeciwieństwo tego, czego oczekiwałeś.
To jak rzucanie bumerangiem. W 99 procentach przypadków bumerang do Ciebie wróci. Ale czasami zdradliwa bryza lub wiatr może zmienić jego tor lotu i ostatecznie zabawka Cię uderzy. W rezultacie te doświadczenia, które wydają się być pozytywne, często okazują się być zupełnie inne.
Szczęście nie jest regułą trzech
Wszyscy kiedyś doświadczyliśmy efektu bumerangu. Na przykład ktoś może robić wszystko, co w jego mocy, aby znaleźć pracę, ale wciąż napotyka trudne warunki i toksyczne środowiska. Albo są tacy, którzy robią wszystko, aby uszczęśliwić swoich bliskich, ale otrzymują w zamian egoizm z ich strony, który czyni ich nieszczęśliwymi.
Prędzej czy później zorientujesz się, że nie ma dokładnej reguły, przepisu ani instrukcji na szczęście. To, co działa u jednych, przynosi emocjonalne cierpienie i oszołomienie innym. To, co niektórym wydaje się katastrofalne, dla innych jest ekscytujące. Co więcej, los od czasu do czasu gra z Tobą w kości i przewraca Twój domek z kart.
Jako istota ludzka jesteś zobowiązany zaakceptować niepewność i chaos, który może zmienić wszystko. Jednak pomimo niewygodnej zmiennej niepewności, nie wolno rezygnować z nadziei na osiągnięcie dobrego samopoczucia i spełnienia.
Żyj, dbaj o siebie, a szczęście samo przyjdzie
Viktor Frankl słusznie twierdził, że szczęście jest jak motyl. Im bardziej go szukasz, tym bardziej Ci ucieka. Czasami jednak musisz po prostu pozostać nieruchomo wystarczająco długo, aby coś do Ciebie przyszło. To kluczowe. Musisz też zrozumieć, że nie należy się poddawać w obliczu każdego rozczarowania, porażki czy zrządzenia losu.
Efekt bumerangu szczęścia twierdzi, że te przeciwne do zamierzonych efekty pozwalają lepiej dostosować swoje oczekiwania, aby szukać dobrego samopoczucia w odpowiednich miejscach. Nie oznacza to rezygnacji. Oznacza to po prostu, że wiesz, jak lepiej wybierać rodzaje działań, relacji i stylów życia, w które powinieneś lub nie powinieneś się angażować.
W końcu prawdziwe szczęście to nic innego jak dobre samopoczucie psychiczne. Oznacza bycie miłym dla siebie i otaczających Cię osób. Musisz pracować nad wieloma aspektami siebie i akceptować swoje błędy, porażki i rozczarowania. Nikt nie jest szczęśliwy, gdy rzuca się w wir przypadkowych doświadczeń. Musisz się zastanowić, analizować i dobrze wybrać to, co robisz i kogo masz w swoim życiu.
Powinieneś także zaakceptować nieprzewidywalność życia i fakt, że choć bardzo tego chcesz, nie możesz kontrolować wszystkiego wokół siebie. Egzystencja jest złożona, prawie tak skomplikowana jak istota ludzka. Trzeba po prostu zaakceptować jej chaotyczny charakter.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Carter, T. J., & Gilovich, T. (2010). The relative relativity of material and experiential purchases. Journal of Personality and Social Psychology, 98(1), 146.
- Fang, S., Galambos, N. L., Johnson, M. D., & Krahn, H. J. (2018). Happiness is the way: Paths to civic engagement between young adulthood and midlife. International Journal of Behavioral Development, 42(4), 425–433.
- Fredrickson, B. L., Mancuso, R. A., Branigan, C., & Tugade, M. M. (2000). The undoing effect of positive emotions. Motivation and Emotion, 24(4), 237–258.
- Unanue W, Gomez Mella ME, Cortez DA, Bravo D, Araya-Véliz C, Unanue J, Van Den Broeck A. The Reciprocal Relationship Between Gratitude and Life Satisfaction: Evidence From Two Longitudinal Field Studies. Front Psychol. 2019 Nov 8;10:2480. doi: 10.3389/fpsyg.2019.02480. PMID: 31780992; PMCID: PMC6857001.