Dobroczynność i solidarność – czy są tym samym?

Dobroczynność i solidarność to zjawiska niezwykle nam potrzebne. Rosnąca przepaść między bogatymi i biednymi we współczesnym społeczeństwie oznacza, że znaczna część populacji musi przetrwać przy bardzo ograniczonych zasobach.

Dzień po dniu widzimy w mediach obrazy okropnych sytuacji, które przytrafiają się naszym bliźnim na całym świecie. W tym kontekście pojęcia takie jak dobroczynność i solidarność stają się szczególnie istotne.

Do jakiego stopnia jesteś odpowiedzialny za życie i losy innych ludzi? Żyjemy w świecie, w którym dobroczynność i solidarność staje się coraz ważniejsza. Stopniowo ludzie zyskują świadomość tego, co dzieje się w otaczającej ich rzeczywistości. Dlatego dzisiejszy artykuł chcemy poświęcić solidarności i sprawiedliwości społecznej.

Dobroczynność i solidarność – informacje ogólne

System działań społecznych, który funkcjonuje obecnie, bardzo ewoluował przez lata, przechodząc z jednego modelu na drugi. Według M.A. Picornella (2013) modelami tymi są:

• dobroczynność i solidarność,
• służby socjalne,
• dobrobyt,
• pomoc społeczna,
• zakłady ubezpieczeń społecznych.

Początkowo państwo nie było odpowiedzialne za ochronę swoich obywateli. Wszelkiego rodzaju pomoc społeczna dla potrzebujących była udzielana na cele charytatywne. Z czasem idea ta ewoluowała dość radykalnie. Dziś państwo jest odpowiedzialne za świadczenie usług socjalnych w celu zapewnienia obywatelom dobrobytu.

W przeszłości działalność charytatywna polegała między innymi na rozdawaniu zapasów żywności, opiece nad sierotami oraz pomocy ludziom w szpitalach. Obywatele i organizacje charytatywne organizowały tego rodzaju usługi. Ludzie wierzyli, że ubóstwo jest albo uzasadnione (z powodu choroby lub utraty rodziców), albo bezprawne (z powodu wad lub lenistwa).

„Dobroczynność jest upokarzająca, ponieważ jest praktykowana pionowo i od góry. Solidarność ma charakter horyzontalny i wymaga wzajemnego szacunku.”

– Eduardo Galeano –

Charytatywność, solidarność i sprawiedliwość społeczna

Według Giraldo i Ruiz-Silvy (2015), pojęcie działalności charytatywnej jest powiązane z ideą materiałów informacyjnych. Nie ma to nic wspólnego ze sprawiedliwością ani równością, jak również nie wzmacnia pozycji osób otrzymujących pomoc.

Zamiast tego, osoba pomagająca jest tą, która czuje się usatysfakcjonowana. Należy jednak pamiętać, że ostatecznie to rząd jest odpowiedzialny za ochronę swoich obywateli.

Z drugiej strony, chociaż solidarność jest często kojarzona z filantropią, miłosierdziem, altruizmem i braterstwem między ludźmi (Vargas-Machuca, 2005, cytowany w Giraldo i Ruiz-Silva, 2015), pojęcie to jest jednak zupełnie inne, niż powyższa definicja.

Solidarność jest ludzką odpowiedzią na sprzeczności współczesności (Barcena, 2006). Obejmuje wszystko, od tymczasowej pomocy po codzienne i stałe wysiłki na rzecz łagodzenia ludzkiego cierpienia i walki o sprawiedliwość.

Walka o sprawiedliwość społeczną

I na koniec, sprawiedliwość społeczna pochodzi od poczucia nierówności na świecie i potrzeby budowania lepszego społeczeństwa.

Obecnie koncepcja „sprawiedliwości społecznej” jest złożona i dynamiczna. Dla ONZ sprawiedliwość społeczna jest podstawową zasadą pokojowego i pomyślnego współistnienia w krajach i pomiędzy nimi. Walka o powszechną sprawiedliwość społeczną stanowi sedno misji ONZ – promowania pokoju i godności ludzkiej.

Świat jest w stanie ciągłych zmian. W związku z tym niezwykle ważne jest przyjęcie stanowisk promujących równość i sprawiedliwość. Nie po to, by tymczasowo naprawić trudną sytuację, ale by zapewnić ludziom narzędzia i zasoby, których potrzebują, by poprawić swoje życie.

Podsumowując, sprawiedliwość społeczna powinna być dynamicznym projektem, którego nigdy tak naprawdę nie ukończymy (Griffiths, 2003). Powinniśmy stale dążyć do budowania lepszego świata dla wszystkich.