Diagnoza różnicowa – definicja, kroki i przykłady
Fakt, że różnisz się od wszystkich innych, jest niepokojący. Twoje myśli, emocje i zachowania znacznie różnią się od tych wokół Ciebie. Może to sprawić, że poczujesz się pełen wad, odizolowany i niezrozumiany. W wielu przypadkach otrzymanie diagnozy może pomóc złagodzić uczucie dyskomfortu. Z drugiej strony, jeśli otrzymasz nieprawidłową diagnozę, szkody mogą przewyższyć korzyści. Dlatego też istotna jest diagnoza różnicowa.
Identyfikacja stanu psychicznego nie zawsze jest łatwa. Co więcej, chorzy na ogół nie spieszą się z szukaniem pomocy. Nie jest też niczym niezwykłym, że z czasem dana osoba otrzymuje różne diagnozy. Ponadto uzyskanie wyników może zająć trochę czasu, a czasami przeprowadzone interwencje nie są najbardziej odpowiednie.
Etykiety, które otrzymujesz, mogą wydawać się nieistotne. Jednak w rzeczywistości mają one ogromne znaczenie.
Czy etykiety Cię definiują?
Na temat etykiet pojawiają się mieszane i kontrowersyjne opinie. Niektórzy ludzie uważają, że terminy takie jak „lęk”, „depresja”, „deficyt uwagi” i „zaburzenie osobowości” ograniczają i potępiają. Sugerują, że w wielu przypadkach, po otrzymaniu diagnozy jednostka zostaje sprowadzona do danej etykiety w obliczu innych, a nawet siebie. Może to być dla nich szkodliwe, a nawet prowadzić do rozwoju zaburzenia.
Z drugiej strony wartość odpowiedzi, która wyjaśnia doświadczane objawy, jest niezaprzeczalna. Uzyskanie dokładnej diagnozy jest korzystne na kilku poziomach:
- Pozwala pacjentowi zrozumieć to doświadczenie; zrozumieć, dlaczego czuje, myśli lub działa w określony sposób oraz wziąć odpowiedzialność za siebie.
- Pomaga im zidentyfikować możliwe pochodzenie ich stanu. Co więcej, dlaczego powstało w kontekście ich własnych zmiennych biologicznych i środowiskowych.
- Daje pacjentowi możliwość nawiązania kontaktu z innymi osobami o tych samych doświadczeniach. Zmniejsza to poczucie izolacji i niezrozumienia.
- To pierwszy zasadniczy krok w kierunku rozpoczęcia odpowiedniego leczenia. Diagnoza jest otrzymana i specjalista jest w stanie rozpocząć pracę z zaburzeniem w celu poprawy jakości życia chorego.
Diagnoza różnicowa i jej znaczenie
Diagnozę różnicową można zdefiniować jako proces przeprowadzany w celu odróżnienia jednej konkretnej choroby od innych podobnych. Innymi słowy, podczas oceny psychologicznej specjalista jest w stanie wziąć pod uwagę inne podobne lub pokrewne zaburzenia, aby określić, na które z nich cierpi pacjent.
To pozornie proste zadanie wymaga:
- Dogłębnej wiedzy profesjonalisty na temat różnych kategorii diagnostycznych i ich kryteriów.
- Zindywidualizowanej oceny, w której analizowane jest pochodzenie pacjenta, jego historia życiowa oraz szczególne okoliczności i objawy.
- Aktywnego udziału pacjenta w udzielaniu wszelkich istotnych informacji. Jest tak, ponieważ czasami można postawić błędną diagnozę, jeśli pacjent nie nawiązał wystarczająco silnej relacji zaufania z terapeutą. Przez to mógł nie dostarczyć pewnych kluczowych informacji. Na przykład wiele osób niechętnie przyznaje, że słyszy głosy.
Diagnostyka różnicowa i choroby współistniejące
Jedna z głównych trudności wynika z faktu, że wiele zaburzeń psychicznych często nakłada się na siebie, występuje w tym samym czasie lub jest od siebie zależne. W takich przypadkach specjalista musi zidentyfikować wszystkie obecne choroby i wyjaśnić związek między nimi.
Na przykład, jeśli pacjent prosi o pomoc z powodu silnego lęku, jaki odczuwa podczas kontaktów towarzyskich, specjalista może pomyśleć, że ma fobię społeczną. Jeśli jednak dana osoba również się jąka, może to być przyczyną jej niepokoju społecznego.
Diagnoza różnicowa analizuje możliwe zaburzenia, które mogą powodować te objawy. Zwykle obejmuje to kilka testów. Mogą one zwykle wykluczyć pewne warunki, jednocześnie określając, czy trzeba przeprowadzić więcej badań.
Z drugiej strony pacjent cierpiący na zaburzenie dysmorficzne (obsesja na punkcie rzeczywistego lub wyimaginowanego defektu fizycznego) może również cierpieć na ED (zaburzenia odżywiania). Dlatego należy zająć się obydwoma schorzeniami.
Obserwacja jest niezbędna do skutecznej diagnostyki różnicowej
Biorąc pod uwagę wszystkie te zawiłości, ważne jest, aby diagnoza pozostawała otwarta na korektę i modyfikację nawet po jej ustaleniu. Możliwe jest, że w trakcie sesji zostaną odkryte wcześniej nieznane dane i leczenie będzie musiało zostać zmienione. Lub, jeśli interwencja nie okaże się skuteczna, może to oznaczać, że istnieje jakiś element, który nie został jeszcze uwzględniony i który wskazuje na inną diagnozę.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Wittchen, H.-U. (1996). Critical issues in the evaluation of comorbidity of psychiatric disorders. The British Journal of Psychiatry, 168(Suppl 30), 9–16.
- Behar, R., Arancibia, M., Heitzer, C., & Meza, N. (2016). Trastorno dismórfico corporal: aspectos clínicos, dimensiones nosológicas y controversias con la anorexia nerviosa. Revista médica de Chile, 144(5), 626-633.