Czy można umrzeć ze strachu?

Idea śmierci ze strachu jest endemiczna w naszym codziennym języku. „Byłem śmiertelnie przerażony” albo „prawie umarłem ze strachu, kiedy to zobaczyłem” – to słowa, które prawdopodobnie sam bardzo często wypowiadasz. Czy jednak jest to możliwe, że nie jest to tylko metaforyczne wyrażenie, ale biologiczna rzeczywistość? Czy jednostka może doświadczać tak intensywnego niepokoju, że aż zagraża on jej życiu? Innymi słowy: czy można umrzeć ze strachu?

Naukowcy traktują tę kwestię jako hipotezę. Ostatecznie wszyscy umieramy z przyczyn fizycznych: niewydolności serca, niewydolności mózgu lub obu naraz. Z reguły lekarz sądowy ustala przyczynę śmierci, odnosząc się do niedoboru organicznego, który spowodował śmierć. Nawet jeśli zmarły doznał szoku emocjonalnego, nie zostałby on wymieniony jako przyczyna śmierci.

Niektórzy eksperci uważają, że nie można umrzeć ze strachu, jeśli w równaniu nie ma czynnika wrażliwości. Innymi słowy, jeśli wcześniejszej nie występowała anomalia organiczna. Z drugiej strony inni uważają, że skrajne stany stresu emocjonalnego, niepokoju lub tego, co powszechnie nazywamy strachem, mogą spowodować śmierć. Kto jednak ma rację?

„Miłość odrzuca strach i odwrotnie, strach odrzuca miłość. I nie tylko miłość. Strach odrzuca inteligencję, odrzuca dobroć, odrzuca wszelką myśl o pięknie i prawdzie… w końcu strach odrzuca nawet człowieczeństwo człowieka.”

-Aldous Huxley-

Śmiertelny strach

Wielu naukowców od lat zastanawiało się, czy można umrzeć ze strachu. Z teoretycznego punktu widzenia jest to całkowicie prawdopodobne. Jednak, jak zauważyliśmy wcześniej, nie jest łatwo ustalić, czy strach jest bezpośrednią przyczyną śmierci. Mimo to dr Mark Gillinov z Cleveland Clinic (USA) podjął się zadania prowadzenia badań na ten temat.

Badał on uczestników, którzy cierpieli na problemy z sercem i porównywał ich z innymi uczestnikami, którzy byli całkowicie zdrowi. Gillinov wyjaśnił, że kiedy dana osoba jest konfrontowana z zagrażającym bodźcem, ciało generuje reakcję walki lub ucieczki: niepokój. Ten fizyczny i emocjonalny stres powoduje stan chorobowy serca, znany jako kardiomiopatia stresowa.

Zaburzenie to powoduje, że serce nie jest w stanie skutecznie pompować krwi do reszty ciała. W rezultacie osoba dotknięta chorobą doświadcza między innymi kołatania serca, zmęczenia i duszności.

W związku z tym istnieje zwiększone prawdopodobieństwo, że ich czynność serca zmniejszy się lub zatrzyma. Czasami prowadzi to do tego, że serce przestaje pompować krew i może spowodować nagłą śmierć. Jednak badania wskazują, że chociaż jest to możliwe, jest to niezwykle rzadkie.

Tak, można umrzeć ze strachu

Ogólnie rzecz biorąc, kardiolodzy są zgodni co do tego, że można się przestraszyć na śmierć. Są nawet na to dowody. Podczas trzęsienia ziemi w Los Angeles (Stany Zjednoczone) pięciokrotnie wzrosła liczba nagłych zgonów z powodu niewydolności serca. We wszystkich tych przypadkach ludzie poczuli nagły ucisk w klatce piersiowej, a następnie natychmiast padli martwi. Miało to miejsce podczas bardzo stresującego wydarzenia.

Oczywiście osoby ze zdiagnozowanymi zaburzeniami serca są bardziej narażone na śmierć ze strachu. Jest tak, ponieważ reagują niewłaściwie na sytuacje wysokiego stresu fizycznego i emocjonalnego. Ale może to również wystąpić u osób, które nie mają żadnych schorzeń.

Inne interesujące dowody pochodzą od fizjologa Waltera Bradforda z Uniwersytetu Harvarda (USA). W swoim artykule „Voodoo” Death”, opublikowanym pod koniec XX wieku, mówił o śmierci jednostki w wyniku strachu spowodowanego działaniem tzw. szamana. Był to przypadek śmierci ze strachu. Istnieją również inne artykuły opisujące podobne historie.

Ciało i strach

Umieranie ze strachu lub naprawdę intensywny stan emocjonalny nie powinny nas dziwić. Nadal wydaje nam się, że ciało i umysł to dwie odrębne rzeczywistości. Jednak tworzą one jedność.

Strach powoduje reakcję w mózgu, a ten reaguje wytwarzając większą ilość adrenaliny. To przygotowuje organizm do walki lub ucieczki. Jeśli strach jest wyjątkowo intensywny i w konsekwencji wytwarzane są większe ilości neuroprzekaźnika, może to mieć wpływ na serce.

Adrenalina powoduje otwarcie kanałów wapniowych w komórkach. Kiedy otrzymują większą objętość tej substancji, zmieniają swój potencjał elektryczny. Prowadzi to do skurczu mięśnia sercowego. Jeżeli stan ten utrzymuje się, dochodzi do migotania komór, któremu może towarzyszyć spadek ciśnienia. Jeśli pomoc medyczna nie zostanie udzielona, następuje śmierć. Podsumowując: tak, można umrzeć ze strachu.