Czy istnieją ludzie bez serca?

NIektórzy bywają tak zimni i nieempatyczni, że zdają się nie mieć uczuć. Czegoś im brak...Czy istnieją jednak ludzie bez serca?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2021

Czy istnieją ludzie bez serca? Wiele z nas zadawało sobie już to pytanie. Czasem poznajemy osoby zimne, pozbawione empatii i pozornie niezdolne do odczuwania emocji. Nazywamy ich ludźmi bez serca – przykuwają naszą uwagę swoim zachowaniem, a czasem nawet wywołują niepokój.

Często kojarzymy tego typu profil z osobowością psychopatyczną. Łatwo wpaść w takie myślenie i założyć, że ktoś nie potrafi zrozumieć uczuć innych lub że ma zdolność do ranienia innych i jest pusty w środku.

Założenie, że istnieją ludzie z lukami emocjonalnymi, niezdolni do odczuwania miłości, strachu, smutku, radości, wstyd i szczęścia ułatwia nam zadanie. Gdyby naprawdę tak było, osoby takie nie byłyby ludźmi, a robotami dysponującymi sztuczną inteligencją.

Chociaż mawia się “Ty nie masz serca!”, tak naprawdę każdy z nas odczuwa emocje. Na różne sposoby się jednak nimi posługujemy i je wyrażamy.

Przyjrzyjmy się temu zagadnieniu.

Ludzie bez serca

Psychologowie specjalizują się w odczytywaniu ludzkich emocji. Wymiary takie jak gniew, wściekłość, rozczarowanie czy frustracja mają wiele twarzy – pod nimi znajduje się jednak zawsze pragnienie czucia się dobrze. Każdy doświadcza lęku i niepokoju i ukrywa go pod pewnymi zachowaniami.

Innymi słowy, nie ma ludzi bez serca. Każdy ma uczucia, bo stanowią one część naszej psychofizjologii – od nich zależą procesy uczenia się, rozwoju oraz interakcje z innymi ludźmi. Nie może istnieć mózg, w którym procesy te nie zachodzą. Nie zawsze jednak mechanizmy te funkcjonują w prawidłowy sposób.

Przeanalizujmy to. 

Osobowość antyspołeczna: pustka afektywna i instrumentalne traktowanie emocji

Osoby, które definiujemy jako ludzi bez serca, postrzegamy jako psychopatów. Potocznie w ten sposób nazywa się jednostki przejawiające antyspołeczne zaburzenie osobowości, które dotyka około 1 % populacji.

Typowe cechy osób z tym zaburzeniem są następujące:

• Nie potrafią tworzyć trwałych związków uczuciowych.
• Kierują się jedynie własnymi interesami, eksperymentują z wrażeniami i dostają to, czego chcą.
• Wbrew obiegowej opinii, psychopaci potrafią posługiwać się empatią. Ważne są tu jednak niuanse.
• Badania takie jak to przeprowadzone przez Uniwersytet w Rotterdamie (Holandia) dowodzą, że nie jest im obca empatia poznawcza (rozumieją, co czują inni ludzie. Jednak brak im empatii afektywnej (nie tworzą emocjonalnych więzi z innymi). Ułatwia im to manipulowanie i oszukiwanie.

Nie ma ludzi bez uczuć, niektórzy cierpią jednak na aleksytymię

Mówią o miłości, ale nie okazują jej tak, jak tego oczekujesz. Są zdystansowani, zimni, bez poczucia humoru, szybko się nudzą i brak im zdolności do tworzenia więzi emocjonalnych…Ludzie z aleksytymią to dla wielu przykład ludzi bez serca. Takie założenie jest jednak błędem.

Aleksytymia pochodzi od zaburzenia rozwoju emocjonalnego czy też zmiany neurologicznej. Niezależnie od przyczyny, efekt pozostaje taki sam: człowiek z tym problemem nie jest w stanie pojąć własnych ani cudzych stanów emocjonalnych i nie potrafi ich nazwać.

Ludzie z aleksytymią doświadczają jednak szczęścia, strachu, radości, niepokoju, lęku, nadziei…Mają uczucia, ale nie potrafią ich wyrażać.

Istnieją ludzie bez serca czy nie?

Nie ma ludzi bez serca. Nie istnieją istoty ludzkie niezdolne do doświadczania emocji, podobnie jak nie ma mózgu bez układu limbicznego. To obszar odpowiedzialny za odczucia i uczucia, za śmiech, płacz, emocje, radość chwili.

Ludzie nie są racjonalni, są emocjonalni, a przy tym zdolni do racjonalnego myślenia. Emocje (rozumiane jako neurochemiczne i hormonalne odpowiedzi wywołujące w nas konkretne wrażenia) i uczucia (rozumiane jako mentalne reprezentacje emocji) to procesy ciągle zachodzące w każdym z nas. Nie ma dnia ani momentu bez czucia.

Każdy człowiek czuje, chociaż każdy na swój sposób. Nie wszyscy korzystają z emocji jako narzędzia ułatwiającego współżycie czy tworzenie więzi.

To prawdopodobnie nasz największy problem…