Ból przewlekły u dzieci: przeoczona choroba

Ból jest doświadczeniem bardzo złożonym i osobistym, dlatego potrzeba dużej opieki i komunikacji aby odpowiedzieć na potrzeby pacjenta. Jednak gdy widzimy dzieci z przewlekłym bólem (ból przewlekły u dzieci), komunikowanie się może być trudne, ponieważ dzieci nie znają słów aby wyrazić to co czują, z wyjątkiem płaczu. Dlatego przez cały XX wiek ból przewlekły u dzieci był pomijany przez ówczesną medycynę i psychologię.

W rzeczywistości, aż do połowy lat pięćdziesiątych lekarze uważali, że dzieci są mniej wrażliwe na ból niż dorośli. Ta bezsporna wiara miała poważne konsekwencje. W wielu szpitalach lekarze wykonywali zabiegi chirurgiczne u dzieci poniżej drugiego roku życia z niewielkim znieczuleniem lub bez znieczulenia ogólnego.

Narzędzia stosowane do pomiaru bólu przewlekłego u dzieci

Dzisiaj medycyna i psychologia uznają, że przewlekły ból u dzieci ma takie same cechy jak przewlekły ból u dorosłych. Dlatego leczą to tak samo. W tym sensie, ból przewlekły u dzieci trwa 6 lub więcej miesięcy, z przyczynami fizjologicznymi lub bez nich.

Problem polega na tym, że w przeszłości nie istniały żadne protokoły ani narzędzia do diagnozowania przewlekłego bólu u dzieci. Wynika to z faktu, że narzędzia zaprojektowane specjalnie dla dorosłych były dostosowywane do dzieci. Na szczęście to się zmienia, a psychologia kliniczna odgrywa ważną rolę w tej zmianie.

Od technik projekcyjnych do technik rozpoznawania i ekspresji emocjonalnej, ból przewlekły u dzieci jest bardziej rozpoznawany, badany i leczony. Ból nie jest uważany za zwykłą skargę od dziecka. Lekarze nadają mu znaczenie i nie postrzegają go jako sposobu na zwrócenie uwagi rodzica.

Jeśli chodzi o niemowlęta lub dzieci w wieku trzech lub czterech lat, które wciąż nie mają niezbędnego rozwoju językowego lub kognitywnego, aby wyrazić swój ból słowami lub rysunkami, najbardziej wiarygodnymi metodami diagnostycznymi są raporty behawioralne i zmiany fizjologiczne. Starsze dzieci i nastolatki używają różnych technik, aby wyrazić swój ból.

Najczęstsze techniki wyrażania bólu

• Termometr bólowy: zwykle numerowany od 0 do 10, gdzie 0 oznacza “Brak bólu” a 10 oznacza “Najbardziej intensywny ból, jaki można sobie wyobrazić”. Dziecko wskazuje intensywność bólu poprzez koloryzację odpowiedniego obszaru termometru.
• Eland Color Tool (ECT): skala kolorów, w której dzieci wybierają jeden z ośmiu kolorów, które odpowiadają różnym natężeniom bólu, od “Brak bólu” do “Najgorszego bólu, jaki można sobie wyobrazić”.
• Skala bólu wyrazów twarzy: stosowana u dzieci w wieku powyżej 5 lat. Składa się z dziewięciu wyrazów twarzy. Cztery z nich reprezentują zróżnicowaną rozmiar pozytywnych wyrażeń, kolejne cztery reprezentują negatywne wyrażenia a ostatnia reprezentuje neutralną ekspresję. Dziecko wybiera twarz, która najbardziej przypomina uczucie bólu w tym momencie.
• Kwestionariusz bólu dziecięcego: stosowany w przypadku starszych dzieci lub nastolatków. Składa się z 8 pytań bezpośrednio związanych z bólem.
• Dziennik bólu: Samodzielne reportowanie w formacie dziennika, który zawiera skalę bólu od 0, co oznacza “Brak bólu” do 5 czyli “Bardzo silny ból”, aby wskazać poziom bólu w danej chwili. Lekarze oceniają ból dwa razy dziennie w okresie pooperacyjnym.

Ból przewlekły u dzieci: Psychologiczne leczenie

Omawiając leczenie bólu przewlekłego u dzieci, napotykamy niepokojącą rzeczywistość. Większość leków stosowanych w leczeniu bólu nie ma wskazań do stosowania w pediatrii. Dlatego właśnie szczególny nacisk kładzie się na interdyscyplinarne terapie dla dzieci.

Psychologia kliniczna w tym przypadku stanowi serię terapii uważanych za działające i skuteczne u dzieci w wieku 7 lat i starszych. Te zabiegi miały również bardzo obiecujące wyniki w leczeniu przewlekłego bólu u młodszych dzieci. Głownie leczenie zależy od rodzaju bólu i jego analizy. Niektóre z najczęściej stosowanych technik to:

• Trening biofeedback: stosowany głównie w różnego rodzaju bólach głowy. Polega na kontrolowaniu fizjologicznych wskaźników napięcia a także temperatury w mierzonych parametrach.
• Techniki relaksacyjne: głębokie oddychanie lub rozluźnienie mięśni. Jest bardzo skuteczne u dzieci, ponieważ zmniejszają one działanie bólowe.
• Uważność: badania pokazują statystycznie znaczącą poprawę zmiennych takich jak intensywność i częstotliwość epizodów bólowych.
• Hipnoza: celem psychoterapeutycznym wydaje się być ukierunkowanie na kontrolowanie reakcji fizjologicznych, zarządzanie uwagą i aspekty poznawcze związane z percepcją bólu.
• Wizualizacja: wykorzystuje obrazy mentalne lub wewnętrzne reprezentacje do regulowania odczuwania bólu, a tym samym do wywoływania efektu przeciwbólowego.
• Rozproszenie uwagi: wykazano, że skupienie uwagi na bolesnym stymulatorze zwiększa odczuwanie bólu i odwrotnie.
• Kontrola nieprzewidywalności: poprzez analizę funkcjonalną podmiotu, intencją jest reorganizacja środowiska w celu ułatwienia skorygowanego proporcjonalnego zachowania do momentów bólu, unikanie wzmacniania lub nagradzania niespokojnych zachowań.

Pomimo wszystkich tych postępów i pomimo tego, że pojawiły się oznaki działania i skuteczności, nie ma dużego dostępu do leczenia psychologicznego przewlekłego bólu u dzieci. Dlatego też multidyscyplinarny postęp i dalsze badania w tym obszarze są kluczem do przyspieszenia walki z przewlekłym bólem u dzieci.