Jeśli we wczesnym dzieciństwie dziecko nauczy się obracać w środowisku przemocy, prawdopodobnie stanie się agresywne również w wieku dorosłym. Przemoc to kanał, za pomocą którego niektórzy dorośli komunikują się z otaczającymi ich ludźmi. Dzieci z kolei uczą się od swoich rodziców. Dlatego jeśli uznają przemoc za właściwy sposób zachowania, naśladują ją. Podobnie silny wpływ może wywrzeć na nich niepewne przywiązanie.
Co więcej, elementy znęcania się nad dzieckiem lub nadużycia mogą wywołać u niego podobne zachowania w życiu dorosłym. W rzeczywistości przemoc podobnie jak styl przywiązania (na przykład niepewne przywiązanie) mogą być przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Zgodnie z teorią przywiązania, ludzie są „wstępnie zaprogramowani” do nawiązywania kontaktu z innymi osobami. Celem tych zachowań jest znalezienie społecznych źródeł zapewniających im ochronę i bezpieczeństwo. Styl przywiązania rozwijamy od najmłodszych lat. W rzeczywistości najwcześniejsza więź przywiązania jest często ustanawiana przed pierwszym rokiem życia.
„Zaufanie do figury przywiązania jest podstawą stabilnej i bezpiecznej osobowości”.
-John Bowlby-
Wewnętrzne modele operacyjne
Wewnętrzne modele operacyjne to rozmaite normy, wytyczne i schematy, które kierują naszym postępowaniem. Oscylują one pomiędzy dwoma wymiarami: zachowaniami lękowymi i unikającymi. Te wymiary mogą mieć dwie wartości: jedną dodatnią i jedną ujemną. W sumie uzyskuje się zatem cztery wymiary. Są to lęk negatywny i lęk pozytywny oraz negatywne i pozytywne zachowania unikające.
Według badań przeprowadzonych przez Irię de la Osa Subtila i współpracowników, różne style przywiązania to: bezpieczny, zaabsorbowany, lekceważący i lękliwy (Iría i in., 2022):
- Bezpieczny styl przywiązania charakteryzuje osoby o niskim poziomie lęku i niskim poziomie unikania.
- Zaabsorbowany styl przywiązania wskazuje na osoby z wysokim lękiem i niskim unikaniem.
- Odrzucający styl przywiązania reprezentuje osoby o niskim poziomie lęku i wysokim poziomie unikania.
- Lękliwy styl przywiązania oznacza osoby z wysokim poziomem lęku i silnym unikaniem.
Wyniki badania wskazują na związek między niepewnym stylem przywiązania (tj. stylem zmartwienia, lekceważenia lub lęku) a zachowaniami agresywnymi. W grę wchodzi w szczególności maltretowanie dzieci i rozmaite nadużycia. Z drugiej strony bezpieczny styl przywiązania odgrywa rolę ochronną przed przemocą.
„Niepewny styl przywiązania został powiązany z większym prawdopodobieństwem agresji ze strony bliskiej osoby”.
-Megan Oka-
Niepewne przywiązanie a wykorzystywanie dzieci – związek
Jak wspomniano wcześniej, niepewne przywiązanie obejmuje zarówno zaabsorbowany, jak i lękliwy styl przywiązania. Osoby o tych stylach przywiązania wykazują znacznie większą skłonność do przemocy psychicznej. Dla kontrastu, osoby z wysoce unikającymi stylami przywiązania, są bardziej podatne na przemoc fizyczną i wykorzystywanie seksualne.
Osoby o lękliwym stylu przywiązania najprawdopodobniej doświadczyły traumatycznych wydarzeń w dzieciństwie. Na przykład mogły zostać odrzucone jako dzieci lub doznały przemocy fizycznej bądź psychicznej. W rezultacie nauczyły się, że są to normalne sposoby nawiązywania relacji. Z tego powodu mają tendencję do agresywnych relacji, zwłaszcza gdy czują odtrącenie ze strony innych.
„Lękliwy styl przywiązania został również powiązany z zaburzeniem osobowości typu borderline”.
-Amy Holtzworth-Munroe-
Niepewne przywiązanie jest dziedziczone i przekazywane potomstwu
Znęcanie się nad dziećmi i styl przywiązania są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Rzeczywiście, sposób, w jaki jednostki uczą się odnosić do istotnych dla siebie postaci (zwykle rodziców), wyznacza grunt pod ich relacje w życiu dorosłym. W rezultacie dzieci, które dorastają w chaosie przemocy, częściej reagują przemocą w swoich interakcjach jako dorośli.
„Zmiana stylu przywiązania może poprawić interakcje w najbliższych związkach”.
-Rachael A. Dansby Olufowote-
Niepewne przywiązanie i teorie z nim związane
Wśród teorii wspierających tę opisane zjawiska wymienić można (Subtil i in., 2022):
- Teoria społecznego uczenia się. Opierając się na tej hipotezie, niemowlęta uczą się gwałtownych interakcji, naśladując zachowanie rodziców. W związku z tym rodzice działają jako „modele”.
- Teoria przywiązania. Według Bowlby’ego niemowlęta szukają ochrony i bezpieczeństwa w swoim środowisku, ale rodzice czasem odmawiają spełnienia tych potrzeb. W rezultacie rozwijają więzi przywiązania oparte na lęku, strachu i unikaniu bólu.
- Model ewolucyjno-kontekstowy. Zdaniem jej autora, Capaldiego, wychowanie oparte na strachu, zaniedbaniu (w zakresie nadzoru nad nieletnim) i przymusie, stwarza podstawy do tego, by młode osoby, gdy dorosną, wchodziły w interakcje z innymi ludźmi w sposób nacechowany przemocą.
„Indywidualne osobliwości, w interakcji z innymi doświadczeniami kontekstowymi, mogą sprzyjać lub hamować międzypokoleniową transmisję stosowania przemocy ze strony partnera w dorosłym życiu”.
-Inmaculada Teva-
Subtil i in. (2022) odkryli silny związek między niepewną formą przywiązania a złym traktowaniem. Jak się okazuje, osoby z niepewnym stylem przywiązania mają tendencję do maltretowania i atakowania prawie 18 procent częściej niż osoby z bezpiecznym stylem przywiązania. Wśród niepewnych stylów przywiązania, ten lękliwy wiąże się z nadużyciami w znacznie bardziej intensywny sposób.
Wymagane są dalsze badania
Chociaż wyniki te są niezwykle interesujące w zrozumieniu międzypokoleniowej transmisji przemocy i przywiązania, dalekie są od pełnego wyjaśnienia tych zjawisk.
Wydaje się jednak, że wykorzystywanie dzieci zwiększa prawdopodobieństwo agresji w przyszłości o prawie dziewięć procent. Z tego powodu musimy nadal badać ten temat. Pomoże nam to opracować protokoły interwencji, które zmniejszą wagę traumy związanej z wykorzystywaniem u dzieci i pomogą im rozwinąć zdrowsze style przywiązania.
„Lękowy styl przywiązania został powiązany z kontrolą zachowania partnera intymnego u agresywnych mężczyzn”.
-James R. Mahalik-
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
-
de la Osa Subtil, I., Fernándezc, P. V. M., & Astraya, A. A. (2022). Insecure attachment style and child maltreatment: relations to aggression in men convicted of intimate partner violence. Ansiedad y Estrés, 28(3), 207-213.
- Bowlby, J. (1973). Attachment and loss: separation, anxiety and anger. Basic Books.
- Oka, M., Sandberg, J. G., Bradford, A. B., & Brown, A. (2014). Insecure attachment behavior and partner violence: Incorporating couple perceptions of insecure attachment and relational aggression. Journal of Marital and Family Therapy, 40(4), 412–429. https://doi.org/10.1111/jmft.12079
- Holtzworth-Munroe, A., & Meehan, J. C. (2004). Typologies of men who are maritally violent: Scientific and clinical implications. Journal of Interpersonal Violence, 19, 1369-1389. https://doi.org/10.1177/0886260504269693
- Olufowote, R. A. D., Fife, S. T., Schleiden, C., & Whiting, J. B. (2020). How can I become more secure? A grounded theory of earning secure attachment. Journal of Marital and Family Therapy, 46(3), 489–506. https://doi.org/10.1111/jmft.12409
- Capaldi, D. M., & Gorman-Smith, D. (2003). The development of aggression in young male/female couples. In P. Florsheim (Ed.), Adolescent romantic relations and sexual behavior: Theory, research, and practical implications (pp. 243–278). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
- Teva, I., Hidalgo-Ruzzante, N., Pérez-García, M., & Bueso-Izquierdo, N. (2021). Characteristics of Childhood Family Violence Experiences in Spanish Batterers. Journal of interpersonal violence, 36(23-24), 11212–11235. https://doi.org/10.1177/0886260519898436
- Mahalik, J. R., Aldarondo, E., Gilbert-Gokhale, S., & Shore, E. (2005). The role of insecure attachment and gender role stress in predicting controlling behaviors in men who batter. Journal of interpersonal violence, 20(5), 617-631. https://doi.org/10.1177/0886260504269688