Zachowania egosyntoniczne i egodystoniczne

Każda osoba ocenia swój sposób myślenia i działania i czuje się z tym komfortowo lub nieswojo. Z tego odczucia ego-syntonicznego lub ego-dystonicznego powstaje pragnienie zmiany. Powiemy Ci dlaczego.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 07 października, 2022

Wszyscy mamy pewne cechy lub atrybuty, które lubimy i które sprawiają, że czujemy się dumni. Mamy też takie, które sprawiają, że czujemy się niekomfortowo i żałujemy, że nie możemy się ich pozbyć. Są to tak zwane zachowania egosyntoniczne i egodystoniczne.

Możesz się wydawać, że zachowania egosyntoniczne są pozytywnym zjawiskiem, ponieważ sprawiają, że czujesz się dobrze, a zachowania egodystoniczne są negatywnym doświadczeniem, ponieważ sprawiają, że czujesz się niekomfortowo. Nie jest to jednak takie proste. Istnieje wiele zachowań, które prowadzą do konfliktów z otoczeniem, ale nie stanowią dla Ciebie dużego problemu. Są także zachowania, które zdecydowanie odrzucasz, choć nie powinieneś.

Analiza tych aspektów to doskonały sposób na rozwój osobisty. Pracując nad swoimi egosyntonicznymi i egodystonicznymi stronami, możesz polepszyć swoje osobiste samopoczucie i poprawić swoje relacje.

Zachowania egosyntoniczne i egodystoniczne

Termin “egosyntoniczny” odnosi się do tego, co jest zestrojone z ego lub jaźnią. Są to myśli, emocje i zachowania, które są zgodne z tym, co o sobie myślisz i są akceptowalne dla Twojego obrazu siebie. Nie powodują żadnego dyskomfortu ani wewnętrznego konfliktu. Co więcej, nie masz zamiaru ich zmieniać.

Na przykład osoba z narcystycznym zaburzeniem osobowości czuje się komfortowo ze swoimi pretensjonalnymi ideami i nieempatycznym zachowaniem. Chociaż jej zachowanie powoduje ból u innych, nawet w jej własnych relacjach, myśli i postawy tej osoby są zgodne z tym, co ona myśli o sobie i są spójne z jej wartościami i ideałami.

Z drugiej strony termin “egodystoniczny” odnosi się do tego, co powoduje dysonans w stosunku do ego lub jaźni. Są to myśli, emocje i zachowania, które są niezgodne z obrazem, jaki masz na swój temat. Są sprzeczne z Twoimi wartościami i celami. Jest wiele przykładów. Może to być homoseksualista, który odczuwa poczucie winy i wstydu z powodu swojej orientacji seksualnej. Lub osoba cierpiąca na fobię społeczną, która odczuwa duży dyskomfort ze względu na swoją nieśmiałość i skłonność do unikania sytuacji społecznych.

Jednak jeden z najlepszych przykładów dotyczy zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. Ludzie cierpiący na to schorzenie często mają natrętne myśli, które są tak sprzeczne z ich wartościami, że wywołują wielki niepokój. To właśnie wyzwala ich kompulsywne zachowanie.

To na przykład matka, która uwielbia swoje dzieci, i której nagle przychodzi do głowy myśl (podczas krojenia chleba), że zaatakuje je nożem. Albo ktoś, kto kocha swojego partnera, może zostać zaatakowany przez myśl, że już nic nie czuje i tak naprawdę go nie kocha. Myśli te są tak niepewne i sprzeczne z prawdą i istotą tych ludzi, że w sposób niekontrolowany wyzwala się u nich poczucie niepokoju.

Jak zachowania te odnoszą się do zmian

Egosyntoniczny i egodystoniczny to dwa terminy szeroko stosowane w dziedzinie psychologii, jeśli chodzi o kategoryzację objawów danej osoby. Obejmują sposób, w jaki każda osoba postrzega, interpretuje i ceni swoje własne postawy. Ma to decydujące znaczenie, gdy poszukuje się zmiany.

Jeśli jesteś zadowolony i czujesz się komfortowo z tym, jaki jesteś i jak się zachowujesz, nie przyjdzie Ci do głowy, że powinieneś coś zmienić. I wręcz przeciwnie – jeśli nie czujesz się komfortowo z powodu tego, kim jesteś, Twój dyskomfort skłoni Cię do wprowadzenia zmian.

Istnieją pewne sytuacje, w których cecha lub objaw egosyntoniczny wymaga modyfikacji. Jest tak, gdy osoba, która pozornie nie powoduje żadnego konfliktu, tak naprawdę krzywdzi siebie lub innych. Może to być na przykład osoba z przywiązaniem unikającym, która nieumyślnie niszczy swoje związki. Uważa ona swoją „potrzebę niezależności” za normalną i dopuszczalną.

W innych przypadkach celem nie będzie zmiana zachowania, ale ocena tych myśli lub zachowań, które niepokoją daną osobę. Na przykład ktoś, kto surowo siebie osądza i nie lubi siebie przez swoją nieśmiałość. Osoba ta może przestać postrzegać tę cechę jako egodystoniczną. Musi jednak nie być tak wymagająca wobec siebie i przyjąć bardziej elastyczny sposób myślenia.

Przeanalizuj swoje zachowania

Jeśli chcesz lepiej siebie poznać i popracować nad sobą, możesz zacząć od analizy swoich aspektów egosyntonicznych i egodystonicznych. Aby to zrobić, zacznij od wypisania swoich głównych cech, myśli i postaw. Następnie ustal, czy czujesz się z nimi komfortowo, czy nie.

Przeanalizuj, czy przynoszą Ci pozytywne, czy negatywne reperkusje. Kiedy już zdecydujesz się na zmiany, zdefiniuj, czy musisz zmienić swój sposób działania, czy tylko sposób interpretowania i oceniania tego, co się dzieje.

W tym procesie bardzo pomocne jest profesjonalne wsparcie. Specjalista może poprowadzić Cię we wszelkich zmianach, które musisz wprowadzić. Co więcej, może nawet pomóc Ci odkryć te obszary, które mogą Ci nie przeszkadzać, ale mają negatywny wpływ na Twoją codzienność.