Yuval Noah Harari i jego nauki na XXI wiek

W książce 21 lekcji dla XXI wieku Harari analizuje współczesny świat i popycha nas do refleksji. Zasadniczo stwierdza, że obecnie istnieje otwarta i bardzo szkodliwa cenzura.

W przeciwieństwie do tego, co działo się w przeszłości, informacje dziś nie są już ukrywane. Wręcz przeciwnie, społeczeństwo jest zalewane informacjami. W ten sposób sprawy naprawdę ważne pozostają ukryte.

Harari zajmuje się także aktualnymi problemami, takimi jak władza, rola wielkich imperiów, imigracja, nacjonalizm, itp. 21 lekcji dla XXI wieku jest podzielona na pięć części i każda z nich zawiera kilka lekcji. Zobaczmy, jak wygląda te pięć bloków i do jakich lekcji się odnoszą.

“W przeszłości edukacja budowała solidne tożsamości przypominające domy z kamienia. Dzisiaj musimy budować je jako namioty, które można składać i przenosić”.

-Yuval Noah Harari-

Harari i jego technologiczny dekalog 

Po pierwsze, 21 lekcji dla XXI wieku odnosi się do wyzwań technologicznych. W tej części Harari zawiera cztery lekcje związane z obecnym kryzysem wartości liberalnych i problemami związanymi z nowymi technologiami.

Te lekcje to:

• Rozczarowanie. Liberalność przejmuje władzę nad faszyzmem i komunizmem. Wolność i walka o to stopniowo traciły na wartości. Teraz pojawia się więcej sceptycyzmu i łatwiejsze historie stają się coraz bardziej popularne.
• Praca. Sztuczna inteligencja wypiera ludzi, a w przyszłości wiele zawodów zniknie. Pojawi się „bezużyteczna klasa”: ludzie, którzy nie będą w stanie odnaleźć się w tym w nowym kontekście.
• Wolność. Duże zbiory danych nieustannie nas obserwują i nieświadomie przekazaliśmy nam uprawnienia do podejmowania decyzji. Drzwi otwarte na dyktaturę cyfrową.
• Równość. Ci, którzy są właścicielami danych są właścicielami przyszłości. Władza leży w rękach dużych korporacji technologicznych, które w przyszłości mogłyby dowolnie zarządzać światem.

Polityczne wyzwanie

Drugi blok 21 lekcji dla XXI wieku dotyczy wyzwania politycznego. Ten blok jest podzielony na następujące sekcje:

• Społeczność. Chociaż istoty ludzkie mają ciała, społeczności wirtualne stają się coraz bardziej powszechne.
• Cywilizacja. Obecnie większość świata stanowi tę samą cywilizację. Co za tym idzie, różnice są coraz bardziej rozmyte.
• Nacjonalizm. Większość obecnych problemów ma charakter globalny, a nie krajowy.
• Religia. Religie nadal odgrywają ważną rolę, jako spoiwa wspólnych fikcji.
• Imigracja. Imigracja kończy się sukcesem, jeśli imigrant opuści swoją kulturę pochodzenia. Przechodzimy od rasizmu do „kulturyzmu”.

Harari: Rozpacz i nadzieja

W tej sekcji Harari wskazuje, że ludzkość może przeżyć, pod warunkiem, że będzie w stanie zachować spokój i uniknąć irracjonalnych obaw. Aby to osiągnąć konieczne jest skonsolidowanie wartości świeckich z ich racjonalną siłą.

Lekcje w tym przypadku to:

• Terroryzm. Terroryzmowi nadaje się więcej wagi, niż w rzeczywistości ma. Nie panikujmy.
• Wojna. Wojna zyskuje na popularności i nigdy nie należy lekceważyć ludzkiej głupoty.
• Pokora. Każda osoba i każda kultura musi zrozumieć, że nie jest centrum wszechświata.
• Wiara. Bycie wierzącym nie jest równoznaczne z byciem etycznym.
• Laicyzm. Ci, którzy akceptują swoją ignorancję, są bardziej wiarygodni niż ci, którzy ogłaszają się nosicielami prawdy.

Prawda

W tej sekcji Harari mówi o znaczeniu walki z uprzedzeniami i znalezienia wiarygodnych źródeł, które pozwolą nam sformułować nasze kryteria. Ten blok zawiera cztery lekcje:

• Ignorancja. Wiesz mniej niż Ci się wydaje.
• Sprawiedliwość. Sprawiedliwość nie opiera się na abstrakcyjnych wartościach, ale na rozsądnej ocenie przyczyn i skutków decyzji i zachowań.
• Postprawda. Prawda i władza podróżują razem tylko przez pewien czas. Wcześniej czy później władza będzie musiała zbudować fikcje.
• Science fiction. Książka Szczęśliwy świat jest najbardziej prorocza ze wszystkich, które zostały napisane.

Harari: lekcja o odporności

Na koniec, ostatnia część 21 lekcji dla XXI wieku mówi o tym, jak ważne jest przyznanie, że tradycyjne historie nie wyjaśniają już świata. Ale jednocześnie nie pojawiły się jeszcze nowe historie, które byłyby w stanie go wyjaśnić.

Na koniec, w obliczu tego problemu należy wziąć pod uwagę trzy lekcje:

• Edukacja. Celem edukacji nie jest już zdobywanie informacji, ale rozwijanie zdolności rozumienia ich.
• Znaczenie. Życie to nie powieść i ważne jest, aby nauczyć się odróżniać fikcję od rzeczywistości.
• Medytacja. Możliwość wyboru wciąż istnieje, ale prawdopodobnie zostanie utracona. Zobaczymy.

21 lekcji dla XXI wieku, jak widać, zmuszają nas do zadawania sobie pytań, na które nie ma jednoznacznych odpowiedzi. Odnoszą się do punktów zwrotnych w dzisiejszym świecie, o których warto myśleć.