Wzorzec przywiązania z dzieciństwa: czy można go zmienić?
Przywiązanie można zdefiniować jako więź między dwojgiem ludzi, która sprawia, że chcą pozostać razem, fizycznie i mentalnie na zawsze. Człowiek kształtuje tego typu więź w pierwszych miesiącach życia wobec swojego głównego opiekuna. Rodzaj relacji, jaką mamy (wzorzec przywiązania) emocjonalnie decyduje o naszych późniejszych relacjach.
Psychoanalityk John Bowlby poświęcił swoje życie, by studiować, czym jest i jak powstaje wzorzec przywiązania. Uważał, że proces ten rozpoczyna się niedługo po urodzeniu. Jednak dopiero gdy dzieci osiągną około 8 miesięcy, formują pierwsze relacje z opiekunami.
Później psycholog Mary Ainsworth zidentyfikowała i sklasyfikowała wzorzec przywiązania przy pomocy trzech kategorii:
- Przywiązanie bezpieczne: dziecko czuje się dobrze w swojej relacji. Wie, że jeśli zacznie płakać, jego rodzice zareagują. Może odkrywać otoczenie, wiedząc, że czeka na nie bezpieczne miejsce, do którego może wrócić. Jeśli czuje się zaniepokojone, szuka swojego głównego opiekuna.
- Przywiązanie niepewne: dziecko uczy się, że jego możliwość wywoływania reakcji u ludzi wokół niego jest ograniczona. W rezultacie nie jest szczególnie ekspresyjne.
- Przywiązanie niepewne-ambiwalentne/Przywiązanie unikające: czasami, gdy dziecko płacze, ktoś przychodzi je pocieszyć, ale innym razem nikt się nie pojawia. Ponadto dziecko nie jest pewne, kto jest jego głównym opiekunem. Czasami wie, czasami nie. To wszystko sprawia, że czuje się niepewnie, gdy musi stawić czoła otaczającemu światu. Czuje, że może wywoływać pewne reakcje u innych ludzi, ale także „rozumie”, że reakcje te są nieprzewidywalne.
„Uważamy, że dla zdrowia psychicznego niemowlęcia i małego dziecka niezbędne są ciepłe, intymne i stałe relacje z podstawowym opiekunem, u którego dziecko może odnaleźć satysfakcję i radość”.
Przywiązanie daje nam pierwsze wyobrażenie o tym, co nas otacza, i jest to idea, którą głęboko internalizujemy. Dopóki później nie nauczymy się innych wzorów, w zasadzie będzie to sposób, w jaki będziemy odnosić się do tych, których kochamy.
Czy można zmienić wzorzec przywiązania?
Jak wspomnieliśmy wcześniej, po tym, jak wzorzec przywiązania zostanie wykształcony, spróbujemy go odtwarzać, chyba że nauczymy się czegoś innego. Jednak bez względu na to, jak silny jest uformowany przez nas wzorzec przywiązania, nie oznacza to, że jesteśmy skazani na powtarzanie go przez całe życie. Innymi słowy, nie oznacza to, że nie możemy nauczyć się czegoś innego.
Pierwsze przywiązania są bardzo ważne, ponieważ pozwalają na tworzenie bezpiecznych więzi i sprzyjają fizycznemu, społecznemu i emocjonalnemu zdrowiu dziecka. Czasami dziecko nie jest w stanie formować właściwych przywiązań. Oznacza to, że będzie musiało zrobić to w przyszłości, ze swoimi rówieśnikami lub pierwszym człowiekiem, którego uzna za swoją drugą połówkę. Będzie to moment, kiedy jego wzorzec przywiązania nabierze nowego znaczenia.
Z tego wynika, że wzorzec przywiązania można zmienić. Aby to zrobić, niezbędne jest znalezienie nowych relacji, które pokazują, że więź, zaufanie lub relacja z drugą osobą różnią się od tego, czego dotychczas oczekiwaliśmy.
Znaczenie przywiązania w życiu
Internalizacja stylu przywiązania, który wzmacnia nasze relacje i sprawia, że czujemy się bezpiecznie, pomaga nam czuć się pewnie w naszych związkach. Będziemy mieć blisko ludzi, przed którymi możemy się otworzyć, którym możemy zaufać. Ci ludzie mogą nam pomóc na głębszym poziomie, ponieważ nasza komunikacja z nimi jest lepsza.
O wiele łatwiej jest ustalić zdrowe przywiązanie od samego początku. Jeśli Twój pierwszy wzorzec przywiązania nie jest pozytywny, jego późniejsza zmiana może być trudna.
W rzeczywistości, jeśli chcesz pomóc komuś zmienić jego wzorzec przywiązania, musisz zachować cierpliwość. Tak samo, jeśli chcesz zmienić swój, musisz w tym celu podjąć duży wysiłek i poświęcić odpowiednio dużo czasu.
Wzorzec przywiązania po tym, jak zostanie uformowany, staje się samospełniającą się przepowiednią. Innymi słowy, jeśli czujesz, że żyjesz w niepewnym świecie, zawsze będziesz odfiltrowywać rzeczy, które potwierdzają Twoją hipotezę. Potrzebujesz mniej dowodów, aby potwierdzić to, w co już wierzysz. Ponadto, jeśli nie ufasz innym osobom, inni także będą mieli trudności, by Ci zaufać. Może to również ułatwić osobom o złych intencjach zidentyfikowanie Cię jako łatwego celu.
Rodzice lub podstawowi opiekunowie są odpowiedzialni za stworzenie tych pierwszych stylów więzi. O ile to możliwe, muszą starać się postępować zgodnie z modelem bezpiecznego przywiązania. Później w życiu wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za utrzymywane przez nas relacje. Jeśli nie czujemy się w nich komfortowo, musimy je przeanalizować i wprowadzić niezbędne zmiany. Zmiana jest możliwa, mimo że na pierwszy rzut oka wydaje się niemożliwa.