Wyczerpanie emocjonalne, gdy wymagamy od siebie zbyt wiele

Wyczerpanie emocjonalne jest stanem, w który wpadamy poprzez nadmierny wysiłek. W tym przypadku mówimy nie tylko o nadmiarze pracy, ale także o konfliktach, obowiązkach lub bodźcach emocjonalnych lub poznawczych.

Wyczerpanie emocjonalne nie przychodzi z dnia na dzień. Jest to stan, który rozwija się powoli, aż do momentu, w którym osoba nie daje więcej rady. Ten przełom sprawia, że wpadamy w paraliż, głęboką depresję lub przewlekłą chorobę. Jest to poważny upadek w życiu osoby, ponieważ nie jest ona w stanie więcej unieść.

 “Nic nie waży tyle, co zmęczone serce.”

-José de San Martín-

Chociaż wyczerpanie emocjonalne jest zazwyczaj doświadczane jako zmęczenie psychiczne, zwykle towarzyszy mu też ogromne znużenie fizyczne. Pojawia się uczucie ciężkości, niemożności rozwoju. Następnie wpadamy w bezwład, z którego trudno jest się wydostać.

Wyczerpanie emocjonalne – przyczyny

Wyczerpanie emocjonalne powstaje z powodu braku równowagi między tym, co dajemy, a tym, co otrzymujemy. Ci, którzy są ofiarami tego zjawiska, charakteryzują się tym, że dają z siebie wszystko, czy to w domu, w pracy, w małżeństwie czy w jakiejkolwiek innej dziedzinie życia.

Zasadniczo dzieje się tak w obszarach, które są wymagające. Na przykład w przypadku pracy, w której istnieje wysokie ryzyko, że zostaniemy zwolnieni. Lub w domu, którego mieszkańcy mają wiele problemów i wymagają ciągłej uwagi. Także wtedy, gdy mamy konfliktowego partnera lub gdy ma on poważne problemy.

Zwykle jest tak, że osoba wyczerpana emocjonalnie nie ma czasu dla siebie. Nie otrzymuje też wystarczającego uznania, uczucia ani czułości. Oczekuje się od niej cały czas, że “da radę”. Jakby nie miała swoich potrzeb lub jakby była silniejsza niż cała reszta i dlatego może sobie sama ze wszystkim poradzić.

Pierwsze objawy wyczerpania

Zanim pojawi się wyczerpanie emocjonalne,  możemy zobaczyć pewne sygnały, które je wyprzedzają. Są to ostrzeżenia, którym zazwyczaj nie poświęcamy zbyt wiele uwagi. Jeżeli to zmienimy, będziemy w stanie podjąć odpowiednie środki na czas.

Początkowe objawy wyczerpania emocjonalnego to:

• Zmęczenie fizyczne. Osoba czuje się często zmęczona. Od chwili, gdy otwiera oczy, ma wrażenie, że to, co czeka ją w ciągu dnia będzie nie do zniesienia.
• Bezsenność. Choć może wydawać się to sprzeczne, osoba wyczerpana emocjonalnie ma problemy ze snem. Zawsze ma setki problemów, które krążą po jej głowie, co znacząco utrudnia zasypianie.
• Drażliwość. Ciągłe poczucie dyskomfortu i częsta utrata samokontroli. Osoba wyczerpana jest zrzędliwa i bardzo wrażliwa na jakąkolwiek krytykę lub gest dezaprobaty.
• Brak motywacji. Kto cierpi z powodu emocjonalnego wyczerpania, zaczyna działać mechanicznie. Jakby był zmuszony robić to, co robi przez cały czas. Nie okazuje entuzjazmu ani zainteresowania swoimi działaniami.
• Uczuciowy dystans. Emocje zaczynają stawać się coraz bardziej nijakie. Jakby w rzeczywistości nic nie czuł.
• Częste zapomniane. Zbyt wiele informacji i/lub bodźców prowadzi do zaburzeń pamięci. Osoba wyczerpana łatwo zapomina o drobnych rzeczach.
• Trudności w myśleniu. Osoba czuje się łatwo zdezorientowana. Każde działanie wiąże się z większym nakładem czasu niż wcześniej.

Jak poradzić sobie z emocjonalnym wyczerpaniem?

Najlepszym sposobem na przezwyciężenie emocjonalnego wyczerpania jest oczywiście odpoczynek. Musisz znaleźć czas na relaks i chwilę spokoju. Ludzie, którzy wymagają od siebie zbyt wiele, spędzają lata bez – na przykład – wakacji. Tego nie należy robić. Wcześniej czy później prowadzi to tylko do zmęczenia. Dlatego dobrym pomysłem jest poświęcenie kilku dni na odpoczynek.

Innym rozwiązaniem jest praca nad odmienną postawą wobec codziennych zobowiązań. Każdego dnia powinniśmy znaleźć czas, który poświęcimy na obowiązki, ale także czas na odpoczynek i zajęcia, które sprawiają nam przyjemność. Należy odłożyć na bok obsesję na punkcie doskonałości lub spełnienia oczekiwań.

Bardzo ważne jest też wyczulenie się na siebie. W tym celu nie ma nic lepszego niż spędzanie każdego dnia kilku chwil w samotności. Oddychać, połączyć się z tym, kim jesteśmy i czego chcemy. Konieczne jest wypracowanie postawy zrozumienia i życzliwości wobec samego siebie. W przeciwnym razie, prędzej czy później, nie będziemy w stanie się rozwijać.