Terapia grupowa: na czym polega, cechy i cele

W terapii grupowej uczestniczą więcej niż 2 osoby (najlepiej od 8 do 10) jednocześnie pod kierunkiem terapeuty (lub więcej niż jednego). Dowiedz się, jak to działa, jakie są jej cele, cechy i zalety.

Terapia grupowa to zajęcia polegające na obecności kilku osób, które uczestniczą w terapii jednocześnie, zawsze pod kierunkiem jednego lub więcej terapeutów. Koncentruje się na interakcjach zachodzących w grupie oraz na tym, jak te relacje mogą faworyzować każdą osobę indywidualnie i grupę jako całość.

Terapia grupowa stanowi skonsolidowane narzędzie z zakresu psychologii, a także psychiatrii. Jej cele (wiele z nich pokrywa się z terapią indywidualną) obejmują m.in. rozwiązywanie konfliktów, ponowne odzyskanie równowagi emocjonalnej, stymulowanie rozwoju osobistego i wzmacnianie umiejętności społecznych.

Chcesz wiedzieć więcej o tego rodzaju terapii? Jak doszło do jej powstania i jakie są jej zalety? W tym artykule wyjaśniamy wszystkie te wątpliwości.

Terapia grupowa: jakie jest jej pochodzenie?

Istnieje pewna tradycja historyczna, według której praktyki lecznicze i polityczne były przeprowadzane w grupach. Przywódcy plemienni i religijni starali się oddziaływać na miejscową społeczność do przeprowadzania uzdrowień i zmian w zachowaniu.

Te same cele przyświecały również obrzędom szamańskim, tragediom greckim i sztukom średniowiecznym.

Kiedy jednak powstała właściwa terapia grupowa, zaplanowana pod fachowym okiem, której celem jest leczenie pewnych patologii (zwłaszcza patologii osobowości)? Otóż jest to metoda typowa dla XX wieku.

Natomiast Stany Zjednoczone były pionierskim krajem pod tym względem, zwłaszcza w latach 30. XX wieku. Jej inicjatorami byli: Wender, Schilder, Moreno, Slavson a także Redl Wolf. Co wniósł każdy z tych autorów do terapii grupowej?

Autorzy wyróżniający się w terapii grupowej

Na przykład Wender (1936) pracował z pacjentami hospitalizowanymi, łącząc freudowskie koncepcje z interpretacjami przeniesienia rodziny na transakcje wewnątrzgrupowe. W tym samym roku Schelder został natomiast uznany za pioniera w grupowej terapii analitycznej, dzięki swojej interpretacji przeniesienia i pracy nad snami.

Następnie Redl w 1942 roku wprowadził grupy diagnozowania dzieci, a Moreno rozpoczął pracę w psychodramie w USA w latach 30. XX wieku. Ze swojej strony Salvson w 1943 rozpoczął również pracę z młodzieżą poprzez zajęciową terapię grupową, która koncentrowała się na wyrażaniu fantazji i uczuć poprzez działanie i zabawę.

Natomiast po II wojnie światowej popularność terapii grupowej wzrosła wraz ze wzrostem zapotrzebowania na samą terapię. Obecnie jest to szeroko stosowany rodzaj terapii, zarówno jako jedyna metoda, jak i w synergii z terapią indywidualną.

Terapia grupowa: na czym polega i ilu uczestników powinno w niej brać udział?

Terapia grupowa to metoda terapii, w której różne podmioty spotykają się, aby porozmawiać, pod kierunkiem jednego lub więcej terapeutów. Wielkość grupy powinna być ściśle związana z celem, celem i czasem trwania terapii, idealna wielkość grupy powinna jednak wynosić od 8 do 10 pacjentów.

Teoretycznie grupa powinna być więc na tyle mała, aby oferować swoim członkom możliwość wzięcia udziału. Thomas i Fink (1963) to dwaj autorzy, którzy podzielili pracę na temat wielkości grupy na dwie kategorie:

• Skutki dla całej grupy.
• Wpływ na zachowanie jej poszczególnych członków.

Autorzy ci stwierdzili, na przykład, że produktywność grupy wzrastała wraz ze wzrostem jej liczebności, ale ten wzrost wielkości zmniejszał sprawność i skuteczność terapii. Z drugiej strony odkryli, że zwiększenie liczebności grupy zmniejsza spójność grupy a także sprzyja tworzeniu klik i podziałowi zadań.

Charakterystyka terapii grupowej

Terapia grupowa ma wiele charakterystycznych cech. Jaka powinna wyglądać terapia grupowa? Co musisz dostarczyć jej członkom? Yalom proponuje kilka czynników terapeutycznych w ramach terapii grupowej. Za ich pomocą odnosi się do tych elementów, które mają sprzyjać zmianie terapeutycznej poprzez ten rodzaj interwencji.

Co więc powinna zapewnić terapia grupowa?

• Generuje nadzieję.
• Wprowadza uniwersalność.
• Dostarcza informacje.
• Promuje altruizm.
• Pozwala na korygującą rekapitulację dotyczącą rdzennej grupy rodzinnej.
• Rozwija techniki socjalizacji.
• Umożliwia zachowanie naśladowcze.
• Wspiera indywidualną naukę.
• Pozwala na zespolenie, osiągnięcie spójności grupy.
• Daje możliwość Katharsis.
• Wprowadza czynniki egzystencjalne.

Cele terapii i rodzaje grup

Terapia grupowa może być wykorzystywana do różnych celów lub intencji. Wśród nich znajdziemy: cele kliniczne, psychoedukacyjne, doradcze czy osobiste. Na podstawie tych kryteriów znajdujemy różne typy grup terapeutycznych. Kierując się tymi kryteriami, możemy mówić o następujących typach grup (oraz ich odpowiednich celów).

• W zależności od problemu: znajdujemy grupy terapeutyczne, psychoedukacyjne, doradcze lub rozwojowe.
• Zależnie od pochodzenia uczestników: mówimy o terapii rodzinnej, terapii par, dziecięcej lub przeznaczonej dla określonej patologii (np. depresja).
• Według podejścia teoretycznego: znajdujemy grupy psychoanalityczne, psychodramatyczne, humanistyczne, behawioralne i poznawczo-behawioralne oraz grupy pracy z ciałem.

Zalety terapii grupowej

Terapia grupowa ma wymierne zalety. Jedną z nich jest to, że pozwala nam odkrywać styl relacji podmiotu z innymi. Grupa oferuje prawdziwe mikro środowisko społeczne, w którym można wprawić w ruch relacje między różnymi typami ludzi.

Porównując tę metodę z terapią indywidualną, terapia grupowa implikuje bogatszy i bardziej zróżnicowany kontekst zmian.

Ponadto można w niej znaleźć wsparcie i zrozumienie, gdy grupa jest spójna. Dzięki temu możemy nawiązać kontakt z ludźmi, którzy mieli podobne do naszych doświadczenia i dlatego czujemy się bardziej zrozumiani. To wreszcie przestrzeń, która pozwala na wymianę poglądów z innymi ludźmi.

Czy terapia grupowa będzie skuteczna dla mnie?

Nie wszystkim ludziom zaleca się jednak proces psychoterapeutyczny poprzez terapię grupową. Wszystko będzie zależeć między innymi od cech i potrzeb pacjenta. Jednak istnieją etapy życia, specyficzne problemy i typy osobowości, które bardzo dobrze nadają się do terapii grupowej (i może im bardzo pomóc).

Ale każdy przypadek musi zostać poddany osobnej ocenie. Zalet tego typu terapii jest wiele, ale to dotyczy także terapii indywidualnej. Powtarzamy więc raz jeszcze, że będą ludzie (i chwile), dla których lepiej nada się terapia grupowa a dla innych nie.

Z drugiej strony są też osoby, które łączą oba rodzaje terapii jednocześnie. Specjalista zdrowia psychicznego powinien więc najlepiej nam doradzić w tym zakresie.