Sny stanowią źródło tajemnicy dla człowieka od niepamiętnych czasów. Zawsze byliśmy ich ciekawi. Przez wiele lat ludzkość nie była pewna czy obrazy, które przepływają przez nasz umysł każdej nocy były prawdziwe lub nie.
Przez wieki sny wyjaśniane były w sposób magiczny lub mistyczny i niemal zawsze wiązano je z rzeczywistością, która wychodziła poza naszą zdolność rozumowania.
Mitologia grecka ma dość dużo do powiedzenia na ten temat. Dla antycznych Greków, bóg Chaos, który był bliźniakiem Tanatosa, miał dwóje dzieci. Jednym z nich była Nyks, czyli noc, a drugim Ereb, czyli piekielna ciemność. Ta dwójka miała syna Hypnosa, boga snu. Chaos i Śmierć dali życie Ciemności i Nocy. Z takiej kombinacji zrodziły się sny.
“Szczęście składa się dla mnie z cieszenia się dobrym zdrowiem, spania bez lęku oraz budzenia się bez udręki.”
-Francoise Sagan-
Hypnos natomiast miał trójkę dzieci: Morfeusza, Fobetora i Fantasosa. Morfeusz to właśnie ten, który pojawia się w ludzkich snach. Przyjmuje jakąkolwiek postać, która mu się spodoba. Dlatego każdy człowiek, który nawiedza sny jest niczym innym jak personifikacją Morfeusza. Fobetor miał robić to samo ze zwierzętami, a Fantasos z przedmiotami. Dla Greków ludzkie sny nie były niczym innym jak sztuczką bogów.
To nie jedyne ciekawostki na temat snów. Najpierw była mitologia, a następnie nauka, która odkryła fascynujące fakty. Oto 10 najbardziej interesujących ciekawostek.
1. Nadzwyczajny wzrost aktywności mózgu
Jedyną rzeczą, jaka odpoczywa kiedy śpimy jest nasza świadomość. Nasz mózg, daleki od odprężenia, pracuje dość intensywnie podczas snu. Nawet w tej najgłębszej fazie charakteryzującej się wolnymi falami, aktywność mózgu nie zatrzymuje się nawet na sekundę.
Na niektórych etapach snu pewne rejony mózgu pracują wolniej oraz w bardziej skoordynowany sposób. Jednakże w czasie tak zwanej fazy REM następuje “wybuch” aktywności. W rzeczywistości, jeśli na tym etapie wykonamy encefalogram (zdjęcie mózgu), zauważymy, że jego wzór przypomina mózg obudzonej osoby.
2. Spędzamy około 6 lat naszego życia śniąc
Za każdym razem kiedy przesypiamy noc, pojawiają się sny. Nie ma innej możliwości. Osoby, które mówią, że nie śnią po prostu nie pamiętają swoich snów. Kiedy już jesteśmy pogrążeni we śnie, nie możemy zatrzymać marzeń sennych. Przynajmniej w ten sposób odpowiedzieliśmy na jedno z najczęściej zadawanych pytań na temat snów.
Naukowcy podkreślają, że właściwa faza marzeń sennych trwa w okresach od 5 do 20 minut. Jeśli zsumujemy je wszystkie, okazuje się, że spędzamy około 6 lat na śnieniu. Dla celów statystycznych, jako źródło odniesienia zastosowano przeciętną długość życia.
3. Sny mężczyzny i kobiety różnią się
Niektóre badania wykazały subtelne różnice między snami u kobiet i mężczyzn. Kontrast między nimi wyraża się głównie w treści. Sceny oraz postaci różnią się w zależności od płci.
Według niektórych naukowców mężczyźni śnią częściej o sytuacjach, w których pojawiają się agresywne czyny. Kobiety natomiast mają nieco dłuższe sny. Ponadto są one bogatsze w szczegóły, a sytuacje są bardziej złożone.
4. Nie wszystkie sny są w pełnym kolorze
Następnym popularnym pytaniem na temat snów snów jest czy są one w pełnym kolorze czy mogą być czarno-białe. Dane statystyczne sugerują, że osiem na dziesięć snów jest w kolorze. Każdy z nas miewa czarno-białe sny. Jednak bardzo mały odsetek ludzi nigdy nie śni w kolorze lub przynajmniej nie pamięta żadnych barw.
W pewnym eksperymencie grupa ochotników została poproszona, by wybrać kolory, które kojarzą im się ze snem. Prośba ta została wysunięta zaraz po tym, jak zakończyli oni swoja pracę. Niemal wszyscy zgodnie wskazali na pastelowe barwy. Można z tego wywnioskować, że zwykle śnimy w pastelowych kolorach.
5. Negatywne emocje są powszechniejsze
W czasie snu nie tylko wizualizujemy sceny oraz postacie, ale również doświadczamy wielu emocji. Zostało to w pełni zademonstrowane przez dokładne badania na snach przeprowadzone przez Calvina Hall. Psycholog ten zgromadził 50 000 historii związanych ze snami.
Jak się tego spodziewano, potwierdził on, że doświadczamy wszelkiego rodzaju emocji, kiedy śpimy. Jednak co zaskakujące, najczęstszą z nich jest niepokój. Wyraźnie przeważały również inne negatywne emocje, takie jak strach lub gniew podczas snu.
6. Istnieją sny uniwersalne
Naukowcy odkryli, że istnieją sny, które pojawiają się u wielu osób. Najciekawszą rzeczą jest to, że występują one w bardzo zróżnicowanych kulturach. Dlatego nazywamy je “snami uniwersalnymi”, czyli o treści, o której każdy z nas śnił w pewnym momencie.
Jeden z uniwersalnych snów dotyczy prześladowania i ucieczki. Niemal każdemu z nas śniło się kiedyś, że był atakowany przez kogoś lub spadał w otchłań. Uniwersalny sny dotykają również tematu znęcania się w szkole oraz nagości przed dużą grupą ludzi.
7. Byli palacze śnią barwniej
Według raportu opublikowanego w Dzienniku psychopatologii, osoby, które paliły przez długi okres czasu, a następnie przestały, posiadają bardziej żywe sny. Innymi słowy takie, które są barwniejsze oraz bardziej realistyczne.
W badaniu przeprowadzonym na 243 osobach, które rzuciły palenie, 33% stwierdziło, że posiada sny związane z paleniem. Dzieje się tak między pierwszym a czwartym tygodniem po rzuceniu palenia. 97% palaczy zadeklarowało, że nigdy wcześniej nie śniło o paleniu, dopóki go nie rzuciło.
8. W snach pojawiają się tylko znani ludzie oraz rzeczy
Jednym z ciekawych faktów jest to, że nigdy nie śnimy o osobach, których nie znamy. Mózg nie wymyśla nowych twarzy. Ci, którzy przechadzają się przez nasz umysł w snach są ludźmi, których kiedyś zobaczyliśmy, nawet jeśli tylko przelotnie.
Niezależnie od tego jak absurdalne postacie nawiedzają nasze sny, nigdy nie są to nieznane osoby. Podobnie dzieje się z przedmiotami. Czasami wydaja nam się one zupełnie nowe, lecz tak naprawdę skomponowane są z elementów, które już znamy.
9. Bodźce zewnętrzne w snach
Po przeprowadzeniu odpowiednich badań, potwierdzono fenomen znany jako “wcielanie w sen”. To jedna z najciekawszych rzeczy, jeśli chodzi o sny. Odnosi się do faktu, że czasami treści otoczenia wcielane są do tych ze snu. Łączą się tworząc pewną spójną całość.
Dzieje się tak na przykład kiedy dana osoba śni o tym, że znajduje się w szkole. Nagle budzik dzwoni w rzeczywistości, a we śnie dźwięk ten staje się odgłosem szkolnego dzwonka.
10. Paraliż w czasie snu
W tym przypadku nie mamy na myśli dobrze znanego “paraliżu sennego”. Odnosimy się do fizjologicznego faktu, który ma miejsce, kiedy śpimy. Niektóre gruczoły wydzielają hormon wywołujący sen. Następnie neurony wysyłają sygnały do rdzenia kręgowego, aby się odprężył. Im głębiej pogrążamy się we śnie, tym mniej odprężenia, a więcej paraliżu.
Mechanizm mózgu posiada swój cel. Wyobraź sobie, że ludzie mogliby poruszać się oraz dokonywać różnych czynności w czasie snu. Mogłoby to narazić ich na ogromne ryzyko, szczególnie w określonym środowisku. To dlatego paraliż wywołany przez ten proces gwarantuje, że ciało pozostaje względnie nieruchome aż do obudzenia.
Nauka nie odkryła jeszcze jak dotąd wszystkich zagadek i ciekawostek związanych z tym tematem. Co więcej, nie jest nawet w stanie objaśnić dokładnych przyczyn śnienia. W każdym razie wiemy już, że w czasie snu nasz mózg pozostaje bardzo aktywny. Dlatego też świat snów pozostaje tajemniczym królestwem, do którego wchodzimy i wychodzimy każdego dnia bez zdawania sobie sprawy z jego wyjątkowości.