Samoopieka psychologa - 8 podstawowych nawyków

Aby pomagać innym, sami musimy być zdrowi. W obliczu tego imperatywu istnieje ukryte zagrożenie dla naszej praktyki zawodowej: wyczerpanie, na które może wpływać częste zajmowanie się problemami innych. Oto, co możesz zrobić, aby o siebie zadbać.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Dziś postaramy się odpowiedzieć na liczne pytania, opisując czym jest samoopieka psychologa i co powinno wchodzić w jej zakres.

Psychologowie to także ludzie i na szczęście lub niestety nie porzucamy tego atrybutu w naszej praktyce zawodowej. W tym kontekście dbanie o zdrowie podnosi naszą jakość jako specjalistów, zwłaszcza jeśli rozumiemy ryzyko związane z wykonywaniem naszego zawodu, kiedy dochodzi do wyczerpania.

Jak jednak o siebie zadbać? Które ze wszystkich sytuacji, z którymi się spotykamy, są szczególnie niebezpieczne?

Psychologowie praktykują w różnych kontekstach. We wszystkich z nich interakcja z ludźmi ma fundamentalne znaczenie. W niektórych obszarach poświęcamy się bardziej opiece, w innych przywództwu, edukacji itp.

Bez względu na specjalizację ważne jest, abyśmy pamiętali, że bez dobrego samopoczucia nie możemy pomóc innym, aby byli zdrowi. Dlatego samoopieka psychologa to nie tylko podstawa ale i punkt wyjścia..

Co oznacza samoopieka dla psychologa?

Opieka według Wielkiego Słownika Języka Polskiego to „zajmowanie się jakąś osobą lub rzeczą w taki sposób, żeby było jej dobrze lub żeby była w dobrym stanie“. To również dbanie o coś lub kogoś, dawanie wsparcia, oparcia, zaspokajanie potrzeb”.

Przedrostek samo oznacza, że odnosi się do „samego siebie, własnej osoby”. Czyli samoopieka byłaby uwagą, którą poświęcamy sobie, aby czuć się dobrze.

Jeśli skupimy się na psychologu, samoopieka musiałaby mieć związek z zapewnieniem dobrego samopoczucia poprzez określone praktyki i nawyki. To kompleksowa troska o nasze zdrowie. Jest na to kilka sposobów. Zobaczmy:

1. Samoopieka psychologa obejmuje przede wszystkim samopoznanie

Samopoznanie to czynność, którą wszyscy praktykujemy w różnym stopniu. Wywodzi się zarówno z doświadczenia, jak i meta-doświadczenia. Dla psychologów jest to działanie o szczególnym znaczeniu. Dla naszego zawodu jest bardzo ważne, aby nie wprowadzać się w błąd, nie ulegać pokusie rzutowania części tego, co wiemy o sobie, na innych.

Z drugiej strony samopoznanie, czy samoświadomość na poziomie zawodowym podpowie nam, którym klientom będziemy w stanie pomóc, i którą metodę najlepiej przyjąć. Mówimy o szczególnie cennej umiejętności w praktyce klinicznej.

2. Samokontrola

Ponadto, samoopieka psychologa to także samokontrola. Według PWN to “kontrolowanie swoich reakcji” i ma to oczywisty związek z naszą zdolnością do panowania nad sobą oraz oceną naszej wiedzy i umiejętności.

Poprawia nasze samopoczucie, ponieważ pomaga nam wyznaczać i szanować granice ustalone w stanie refleksji, w którym przeważa analiza, a nie jakieś impulsy pobudzane ewentualnymi okolicznościami. Ponadto, zarządzając sobą w sposób asertywny, łatwiej będzie nawiązywać kontakt z innymi na poziomie osobistym i rodzinnym.

3. Odporność psychiczna, ważne narzędzie samoopieki psychologa

Odporność psychiczna, zwana tez rezyliencją, to zdolność do pokonywania problemów. Bardzo się przydaje, kiedy mamy udzielić pomocy innym, ponieważ możemy podzielić się naszym doświadczeniem i drogą, która do tego doprowadziła.

Z drugiej strony, jeśli jesteśmy odporni, będziemy mieć siłę, aby stawić czoła problemom innych ludzi. Mogą one bowiem przywołać wspomnienia naszych własnych doświadczeń, a w takich sytuacjach moglibyśmy okazywać opór uruchamiając nasze mechanizmy obronne.

Psychologom klinicznym często zdarza się, że sprawa pacjenta dotyka ich własnej duszy. Nie jest to coś, czego powinniśmy się wstydzić. Ale jeśli potrafiliśmy przezwyciężyć nasze przeciwności, kontakt będzie pozytywny, a nawet może być naładowany transformującą esencją.

4. Weź udział w psychoterapii

Jest to dobra praktyka zarówno dla psychologów klinicznych, jak i osób pracujących w innych środowiskach. Pamiętajmy, że dzięki psychoterapii możemy poznać siebie, rozwiązać problemy i stworzyć wartość dodaną do naszej pracy. Ta inwestycja, dokonana we właściwym czasie może być bardzo opłacalna.

Ponadto to zalecenie współgra z odpornością i zarządzaniem emocjami, niezbędnymi dla naszego zdrowia emocjonalnego. Jest to również korzystne dla naszego zdrowia fizycznego i relacji towarzyskich.

Na skutek ciągłej interakcji z innymi, zmęczenie ma tendencję do kumulowania się. W tym kontekście psychoterapia jest dobrym narzędziem, aby ten proces przebiegał wolniej. Z drugiej strony dobrze przeprowadzony nadzór psychoterapeutyczny może pomóc nam pozbyć się tych drobnych wad i nawyków, które wszyscy nabywamy z czasem.

5. Zwróć uwagę na sieć wsparcia

Zdrowe relacje społeczne są niezbędne dla naszego dobrego samopoczucia. Dlatego samoopieka psychologa powinna obejmować ten aspekt i zwracać na niego szczególną uwagę. Chodzi o to, aby dbać o nasze relacje z innymi na poziomie zawodowym, ponieważ empatia jest jedną z naszych podstawowych umiejętności. Natomiast na poziomie osobistym możemy szukać źródeł wsparcia.

Aby wzmocnić ten aspekt, konieczne jest pielęgnowanie relacji, zwłaszcza jeśli chodzi o ludzi, którzy nas budują. Jednocześnie ważne jest też ustalenie granic, aby inni nie weszli nam na głowę.

To pozwoli nam czuć się lepiej. Możemy to zrobić na profesjonalnym poziomie, biorąc to pod uwagę jako element terapeutyczny. Ale również na poziomie osobistym, aby pokazać innym, jak daleko mogą się z nami posunąć.

Właściwie moglibyśmy to zastosować w chwilach, gdy bliscy nam ludzie zwracają się do nas: „Pomóż mi, w końcu przecież jesteś psychologiem, …”. Możesz im jasno powiedzieć, że jest to część Twojej pracy i wyjaśnić im, jak to będzie działać w ramach profesjonalnej pomocy.

6. Dbam o Ciebie i o siebie

Zgodnie z poprzednim punktem praca psychologa wiąże się z troską o dobro drugiej osoby. Okazujemy zainteresowanie, które czasami sprawia, że ​​angażujemy się ponad to, co możemy znieść w ramach odpowiedzialnego postępowania.

Ponadto w naszej chęci pomocy może się zdarzyć, że zaniedbamy sami siebie, oddając się do dyspozycji innych. Takie skrajne oddanie na dłuższą metę doprowadzi dokładnie do obniżenia jakości pomocy, jaką możemy zaoferować.

7. Samoopieka psychologa obejmuje praktyki oparte na świadomości

W tym aspekcie w refleksji pomaga nam teza oraz różne badania, które zebrała Nancy Morales.  W swojej pracy wykazała, że jeśli w pracy psychologa samoopieka jest zaniedbana, prędzej czy później prowadzi to do wypalenia.

Świadomość naszych potrzeb sprawi, że nie dojdziemy do tego punktu, w którym wystarczy jedna ostatnia kropla, aby przelać szklankę naszej samokontroli. Aby wzmocnić świadomość, możemy wykonywać wiele czynności.

Na przykład można praktykować medytację, uważność, czyli obserwację bez oceniania. Dobrze jest oderwać się od wyników, wprowadzić akceptację i odpuszczanie, słuchanie siebie i łączenie się z chwilą obecną, między innymi.

8. Oderwij się od swojej pracy

Oderwanie się oznacza zapewnienie każdej chwili jej własnej przestrzeni. Oznacza to zrozumienie, kiedy lepiej jest uwolnić naszą uwagę od świadomej woli – na przykład, kiedy chcemy odpocząć. W innych chwilach lepiej jednak tego nie robić – na przykład, kiedy przychodzi pacjent na konsultację.

Konieczne jest również ustalenie hierarchii priorytetów, w której uwzględnimy przynajmniej najważniejsze płaszczyzny. To znaczy te, które chronią i zapewniają nasze dobre samopoczucie fizyczne, emocjonalne, społeczne i duchowe. Poniżej wskażemy Ci kilka zajęć, które mogą Ci w tym pomóc:

• Wykonuj ćwiczenia fizyczne.
• Spotkaj się ze swoimi bliskimi.
• Spędzaj czas ze swoim partnerem.
• Jedz uważnie.
• Daj sobie przestrzeń dla samotności.
• Baw się, rozerwij się.
• Zajmij się tworzeniem sztuki.
• Posłuchaj muzyki.
• Medytuj.

Krótko mówiąc, psychologowie mogą dbać o siebie na różne sposoby. Ważne jest, aby o nich pamiętać i często do nich sięgać. Będą cenną pomocą w radzeniu sobie z wypaleniem i wyczerpaniem wynikającym z praktyki zawodowej.