Psychoterapia poznawczo-narracyjna

Kiedy odnosimy się do innych poprzez język, budujemy tym samym pewną rzeczywistość. Proces poznawania jest nam nieodłączny. To, jacy jesteśmy, jest tym, jak sami siebie opisujemy. Jest to sztuką opowiadania o życiu. Gonçalves twierdzi, że psychoterapia poznawczo-narracyjna ma na celu optymalizację sposobu, w jaki sami siebie tworzymy.

Tak jak fizyka skupiła się na znalezieniu wszystkich elementów składających się na istotę materii (takich jak atomy, protony i neutrony), tak psychologia starała się odpowiedzieć na pytania, jak na przykład czym jest zachowanie. Czy emocje są niezbędnym dla nas elementem? A myśli? Psychoterapia poznawczo-narracyjna twierdzi, że ważne są wszystkie czynniki: zachowanie, emocje i myśli. Są one razem wplecione w tkankę naszych rozmów.

„Tworzenie narracji nie jest wyborem, jest to coś, kim jesteśmy; jest to połączone z tym, jak zaprojektowano nasz mózg”.

– Gonçalves –

Psychopatologia to konstrukcja społeczna

Systemy diagnostyczne są odzwierciedleniem kultur, ludzi i sposobu myślenia ekspertów ds. zdrowia psychicznego w określonym momencie historycznym. Problem w kognitywnej psychoterapii narracyjnej wynika z trudności, jakie napotykamy w tworzeniu narracji, które w spójny sposób oddają złożoność naszej egzystencji.

Trudność opowiadania o naszym życiu

Dla Gonçalvesa trudności narracyjne mogą wynikać z trzech aspektów:

• Treść. Są ludzie, którzy są uwięzieni w historiach, które systematycznie się powtarzają. Zachowują się jak zacięta płyta. Jednak jako istoty ludzkie potrzebujemy różnorodnych doświadczeń i elastyczności.

„Dobrym przykładem są osoby z depresją. Mają tendencję do wielokrotnego opowiadania tej samej historii, od której nie są w stanie uciec”.

– Gonçalves –

• Struktura. Jako istoty ludzkie staramy się znaleźć sens w naszym życiu. Nie powiedziano nam jednak, że aby to zrobić, musimy czuć, że jesteśmy autorami własnego istnienia. Aby spróbować znaleźć swoje własne znaczenie, staramy się nadać wewnętrzną spójność każdemu z etapów naszego doświadczenia, tak aby nasze doświadczenia „pasowały” do siebie.

„Spójność między historiami buduje naszą tożsamość. Brak tej spójności w naszych doświadczeniach powoduje, że tracimy poczucie, że jesteśmy autorami naszego życia i postrzegamy doświadczenia jako oddzielne, rozdarte i złamane”.

– Gonçalves –

• Proces. Czasami, aby poczuć się spójnie, zmniejszamy kwiecistość naszych historii. Możemy mówić o niektórych rzeczach, ale ignorujemy inne. Na przykład osoba z depresją może myśleć, że jest niekompetentna i niegodna tego, by ktokolwiek ją kochał. Ignoruje fakt, że kiedy wszystko jest w porządku, jest lubiana i znana ze swojej ciężkiej pracy. W rezultacie jej przyjaciele martwią się o nią i jej zdolność do cieszenia się małymi rzeczami w życiu.

Opowiadanie o życiu poprzez psychoterapię poznawczo-narracyjną

Psychoterapia poznawczo-narracyjna ma na celu uzyskanie przez pacjenta postawy narracyjnej. Innymi słowy, zbudować bogaty dyskurs, z różnymi treściami i niuansami. Ponadto opowieść powinna być złożona i spójna. W ten sposób jednostka pozostaje otwarta na pełną złożoność swojego doświadczenia.

Terapeuta jest całkowicie nieświadomy tego, co klient powinien osiągnąć lub pomyśleć. Jest jednak ekspertem w pomaganiu wprowadzania zmian w sposobie, w jaki klient opowiada o swoim życiu. Aby to zrobić, lekarz różne techniki, które pozwalają klientowi rozwinąć postawę narracyjną.

Techniki

• Pamięć to zdolność do zapisywania okoliczności życia w formie epizodów. Nasze wspomnienia są jak rozdziały w książce. Zorganizowanie swojego doświadczenia w ten sposób umożliwia pacjentowi uporządkowanie opowieści i odróżnienie pewnych rozdziałów od innych.
• Uprzedmiotowienie to zdolność do odkrywania całego bogactwa zmysłów, jakie daje nam dane doświadczenie. Jeśli klient może zanurzyć się we wszystkim, co przeżył i przeżywa to ponownie, jest w stanie opowiedzieć o swoim życiu w bardziej złożony i różnorodny sposób.
• Subiektywizacja to zdolność do różnicowania i różnicowania przeżyć emocjonalnych (przeszłych lub teraźniejszych). Pozwala to pacjentowi wzbogacić swoje wewnętrzne doświadczenie.
• Metaforyzacja to umiejętność konstruowania wielu znaczeń na podstawie swoich doświadczeń. Na przykład Maria, która przychodzi do kliniki z diagnozą depresji, skupia swoje wspomnienia na epizodach, w których czuła się maltretowana i wykorzystywana, najpierw przez braci, a potem przez męża. Z pomocą terapeuty dochodzi do wniosku, że jest „rodzajem Kopciuszka, który potrzebuje księcia z bajki”.
• Projekcja to zdolność przewidywania doświadczeń przyszłości dzięki przeszłości.

Terapia narracyjna

Psychoterapia poznawczo-narracyjna to wysoce ustrukturyzowana terapia narracyjna, w której sesje są planowane z wyprzedzeniem. Została zaprojektowana tak, aby można ją było przejść w 15 sesjach. Pierwsza poświęcona jest ustaleniu celów i wyjaśnieniu systemu pracy. Podczas drugiej i trzeciej sesji specjalista i pacjent pracują ze wspomnieniami. Wreszcie od czwartego spotkania zaczyna się praca z technikami.