Oreksyny i ich wpływ na sen i dietę

Oreksyny, zwane także hipokretynami, to dwa neuropeptydy obecne u większości kręgowców, które odkryto w trakcie badań w 1998 roku. Mówimy tu o dwóch różnych hormonach neuropeptydowych, które pochodzą ze wspólnego białka prekursorowego, zwanego prepooreksyną. Wyróżniono dwie podstawowe oreksyny:

• Oreksyna A lub hipokretyna 1: składa się z 33 aminokwasów i 2 mostków dwusiarczkowych.
• Oreksyna B lub hipokretyna 2: składa się z 28 aminokwasów.

Spełniają one, miedzy innymi, funkcję dostarczania odpowiedzi jelitowych do mózgu. Są wydzielane zarówno w podwzgórzu, jak i w neuronach i komórkach jelita, żołądka i trzustki. Dlatego mają duży wpływ na odżywianie, spożywanie pokarmu i kontrolę apetytu. działają bowiem na tak zwanej osi mózgowo-jelitowej.

Jednak zaobserwowano również, że oreksyny biorą udział w regulacji na przykład cyklu snu i czuwania, a nawet w regulacji procesu reprodukcyjnego. Zobaczymy to bardziej szczegółowo w tym artykule.

Jak działają oreksyny?

Opisano dwa specyficzne receptory oreksyny: OX1R i OX2R. Oba są receptorami sprzężonymi z białkiem G. Oreksyna A ma zdolność wiązania się z oboma receptorami, podczas gdy oreksyna B wiąże się głównie z receptorem OX2.

Chociaż neurony oreksynergiczne znajdują się w określonych obszarach podwzgórza, stwierdzono, że mają bardzo długie projekcje do całego mózgu. Na przykład do niektórych obszarów układu limbicznego lub siatkowego. Odgrywają zatem ważną rolę w różnych funkcjach emocjonalnych, motywacyjnych i dotyczących systemu nagrody.

Wpływ oreksyn na cykl snu i czuwania

Wpływ oreksyn na cykl snu i czuwania to jedna z głównych funkcji obserwowanych przy okazji odkrycia tych neuropeptydów. System oreksyna / hipokretyna jest bowiem bardzo aktywny podczas czuwania. Jednak zmniejszają one swoją aktywność podczas snu, szczególnie w fazie snu REM.

W rzeczywistości wykazano, że zespół narkolepsji jest związany z niedoborem tych hormonów lub ich receptorów. Dlatego właśnie w tym zaburzeniu sen ulega zdezorganizowaniu i rozdrobnieniu. Do tego stopnia, że nawet epizody snu REM pojawiają się podczas procesu budzenia.

Obecnie trwa wiele badań w tej dziedzinie, aby znaleźć skuteczne leki na tego typu zaburzenia snu. Na przykład Suvorexant jest hipnotycznym antagonistą receptora oreksyny sprzedawanym w niektórych krajach.

Wpływ na spożywanie pokarmów i apetyt

W odniesieniu do spożywania pokarmów i picia napojów, oreksyny mają zdolność zwiększania apetytu. W rzeczywistości wykazano, że układ oreksyna / hipokretyna jest ściśle związany z interakcją między mózgiem a układem trawiennym, czyli stanowi on oś mózg-jelita.

Jak powiedzieliśmy, oreksyny są nie tylko wydzielane na poziomie podwzgórza, ale także w jelitach i żołądku. Z tego powodu mają one szczególną zdolność na przykład do regulacji motoryki żołądka lub wydzielania hormonów trzustkowych.

Tak więc te hormony neuropeptydowe byłyby odpowiedzialne za dostarczanie impulsów jelitowych do mózgu w celu regulacji apetytu, szczególnie w krótkim okresie. Na przykład w czasie postu lub hipoglikemii poziom oreksyn w jelicie wzrastałby, by następnie przenosić informacje o niedoborze żywieniowym i zapotrzebowaniu pokarmowym do mózgu.

Jakie inne funkcje spełniają oreksyny?

Jak już powiedzieliśmy, oreksyny są szczególnie związane z emocjami i nastrojem. Wynikałoby to z połączenia tych neuronów z układem limbicznym. Widoczny jest także ich wpływ na pamięć i procesy uczenia się.

Ostatnio odkryto także wpływ oreksyn na oś podwzgórze-przysadka-gonada. W związku z tym te neuropeptydy spełniają również ważną rolę w regulacji procesu reprodukcyjnego. Niektóre funkcje, na które wpływają, to:

• Regulacja wydzielania hormonów płciowych.
• Owulacja
• Regulacja funkcji jąder i jajników.
• Regulacja zachowań seksualnych.

Jak widzieliśmy, oreksyny mają znaczny potencjał, jeśli chodzi o ich wpływ na wiele różnych funkcji organizmu. Dlatego konieczne jest kontynuowanie badań w tej dziedzinie, ponieważ mogą one być bardzo przydatne w leczeniu różnego rodzaju zaburzeń lub zmian.