Neurotensyna – neuroprzekaźnik, który nadaje wartość wspomnieniom

Pamięć jest jednym z najlepiej zbadanych procesów poznawczych i nadal budzi największą ciekawość i zainteresowanie. Wiedza o tym, jak możemy zachować tak wiele informacji lub w jaki sposób możemy nadać wartość wspomnieniom, jest czymś, co nadal fascynuje zarówno ekspertów, jak i nie-ekspertów. Zawsze stanowi to temat badań. Neurotensyna jest neuroprzekaźnikiem, który bierze udział w tych skomplikowanych procesach.

W tym artykule porozmawiamy o badaniu opublikowanym w czasopiśmie Nature w 2022 roku, które zagłębiło się w neurobiologię pamięci. Dokładniej, substancje i obszary, które biorą udział w przypisywaniu pozytywnej lub negatywnej wartościowości pamięci. Aby lepiej zrozumieć jego wyniki i implikacje, przyjrzymy się, w jaki sposób pamięć i emocje są ze sobą powiązane, a także związane z nimi mechanizmy. Powiemy też o tym, jaką rolę odgrywa tutaj neurotensyna.

Neurotensyna – ocena emocji i pamięci

Te dwa podstawowe procesy psychologiczne są ze sobą powiązane. Przez całe życie otrzymujemy niewymierną ilość bodźców. Przechodzą one przez określone filtry selekcyjne, zanim zostaną zachowane, abyśmy mogli prawidłowo funkcjonować. Dlatego nasze mózgi są odpowiedzialne za wybór tych, które mają większe znaczenie.

Powszechnie wiadomo, że obszary mózgu zaangażowane w pamięć (hipokamp) i przetwarzanie emocjonalne (ciało migdałowate) są ze sobą ściśle powiązane. Dzieje się tak, aby najważniejsze doświadczenia zostały zachowane i odzyskane szybciej. Dzieje się to dzięki mechanizmom nagrody i kary, które kojarzą doświadczenia i bodźce z przyjemnymi lub nieprzyjemnymi doznaniami. Z kolei zachęcają zachowania do zbliżania się lub unikania tych doświadczeń.

Charakterystyka emocji

To, co sprawia, że jedna informacja wyróżnia się na tle innych, to sposób, w jaki informacja zostaje uznana za ważną. Innymi słowy, jak intensywne i nieprzyjemne/przyjemne jest doświadczenie. Aby to zrozumieć, musimy przyjrzeć się cechom, które posiadają nasze emocje. Na poziomie teoretycznym dzielimy je na trzy wymiary:

• Aktywacja. Poziom stymulacji lub podniecenia, które wywołuje emocja. Na przykład niska aktywacja, gdy czujemy się spokojni.
• Wartościowość. Poziom sympatii lub niechęci, od pozytywnego do negatywnego. Na przykład pozytywna walencja, gdy czujemy się szczęśliwi.
• Przewaga. Nasz poziom kontroli. Na przykład niska dominacja, gdy czujemy strach.

Tak więc, jeśli doświadczenie przedstawia nam wysoki poziom aktywacji i pozytywnej wartościowości, prawdopodobnie aktywuje nasz system nagrody, wzmacniając jego pamięć i jakoś zachęcając nas do powtórzenia doświadczenia.

Ocena wspomnień

Jak więc ustala się, czy coś jest przyjemne, czy nie i czy ma pozytywną czy negatywną walencję? Jaka wartość nadaje się temu, co ostatecznie staje się wspomnieniem? To samo pytanie zadała grupa badawcza z Instytutu Salka w Stanach Zjednoczonych we wspomnianym wcześniej badaniu. Skontekstualizowali swoje badania w obliczu trzech faktów, które zostały już zbadane:

• Kiedy uczenie się wiąże się z pozytywnym lub negatywnym doświadczeniem, informacja jest przekazywana na różne sposoby przez ciało migdałowate.
• W tym regionie mózgu dopamina odgrywa fundamentalną rolę. Jednak nie rozróżnia pozytywnych i negatywnych.
• Neurotensyna obecna w ciele migdałowatym bierze udział zarówno w przetwarzaniu nagrody, jak i kary i wpływa na długotrwałe wzmocnienie.

Neurotensyna to 13-aminokwasowy peptyd obecny w mózgu i komórkach neuroendokrynnych. Ma to różnorodne i liczne implikacje. Wśród nich jest jelitowe wchłanianie tłuszczów, modulacja hormonów rozrodczych i regulacja innych neuroprzekaźników. Funkcje te są ograniczone u osób cierpiących na schizofrenię.

Badania

W swoich badaniach ta grupa naukowców selektywnie usunęła gen neurotensyny z komórek ciała migdałowatego. Myszy zostały wystawione na zadanie, w którym musiały nauczyć się związku między tonem a przyjemnym rezultatem (roztwór cukru) oraz innym tonem i wdechem (nieprzyjemnym).

Myszy nie były w stanie nauczyć się związku między tonem a przyjemnym doświadczeniem. Oznacza to, że nie mogli przypisać pozytywnej wartościowości związku. Z drugiej strony nauczyli się związku między innym tonem a negatywnym bodźcem. Dlatego naukowcy odkryli, że neurotensyna odgrywa fundamentalną rolę w nadawaniu wartości przyszłym wspomnieniom. Zwłaszcza w tych, które wiążą się z przyjemnymi doznaniami.

Neurotensyna – implikacje

Mimo że badanie to przeprowadzono na zwierzętach, odkrycia mają szereg ważnych implikacji zarówno na poziomie teoretycznym, jak i klinicznym. Z jednej strony badania pomagają zrozumieć neurobiologiczne mechanizmy pamięci. Rzeczywiście, znajomość zaangażowanych regionów i neuroprzekaźników ułatwia zrozumienie ich związku z innymi procesami i obszarami mózgu. Ponadto dostarcza cennych informacji na temat przetwarzania informacji i konsolidacji wspomnień.

Na poziomie praktycznym neurotensyna stanowiła przedmiot badań w leczeniu schizofrenii ze względu na jej związek z dopaminą. Odkryto również dalsze obiecujące wyniki. W rzeczywistości, ponieważ neurotensyna jest odpowiedzialna za nadawanie wartości wspomnieniom, można opracować leczenie farmakologiczne, które zmniejsza intensywność i znaczenie negatywnych doświadczeń. Gdyby tak było, pomogłoby to tysiącom osób cierpiących na zaburzenia lękowe, depresję i stres pourazowy.

Krótko mówiąc, nauka nigdy nie przestaje nas zaskakiwać i zawsze otwiera nowe ścieżki do dalszej wiedzy.