Neurony jelitowe i ich fascynujące życie

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Twoje jelita są domem dla ogromnego ekosystemu stworzonego nie tylko z bakterii. Znajdują się tam również setki milionów neuronów. Takie neurony jelitowe wykonują kluczowe funkcje i nawiązują bezpośrednie połączenia z mózgiem.

Czasami to, co dzieje się w ludzkim ciele jest nawet bardziej fascynujące niż działanie wszechświata. Na przykład mózg nadal pod wieloma względami pozostaje tajemnicą dla naukowców. Kolejny nieskończenie złożony system to układ trawienny i neurony jelitowe, które robią wszystko, od wpływania na Twój nastrój po chronienie Twojego zdrowia.

Jeśli chcesz zrozumieć znaczenie tego “drugiego mózgu”, weź pod uwagę niniejsze dane. W układzie nerwowym mieszczącym się w Twoich jelitach znajduje się do pięciu razy więcej neuronów niż w Twoim rdzeniu kręgowym. Ta niezwykle złożona sieć neuronowa mieści setki milionów neuronów.

Co więcej, Twoje jelita znajdują się w ciągłej łączności z mózgiem, pośrednicząc w takich ważnych funkcjach jak produkcja serotoniny. W połączeniu umysł-jelita istnieje jeszcze jeden znaczący gracz: mikrobiom. Odgrywa on kluczową rolę w tajemniczej rozmowie między Twoim żołądkiem a Twoim mózgiem.

Dzięki odkryciom dzisiejszej nauki znamy odpowiedzi na niektóre z pytań dotyczących połączenia jelit z mózgiem. Czas dowiedzieć się więcej na ten temat!

Twoje neurony jelitowe wpływają na Twoje samopoczucie i Twoje zdrowie

Neurony jelitowe odgrywają ważną rolę w działaniu układu pokarmowego, hormonalnego, odpornościowego i przemiany materii. Są również kluczowe dla zdrowia psychologicznego. W ostatnich latach naukowcy odkryli związek między niektórymi zaburzeniami depresyjnymi a zmianami w ogromnym ekosystemie mieszczącym się w naszych jelitach.

Badania takie jak to z Uniwersytetu Üsküdar w Istambule (dostępne w języku angielskim) wykazały, że sieć neuronowa i mikroorganizmy znajdujące się w Twoich jelitach odgrywają kluczową rolę w produkcji i dystrybucji substancji neuroaktywnych takich jak serotonina i kwas y-aminomasłowy.

Jakikolwiek problem w tych układach może wywierać wpływ na Twój nastrój.

Naukowcy coraz częściej koncentrują swoje mikroskopy na tych ukrytych światach, dzięki czemu odkrywają niesamowite kwestie związane z ciałem. Na przykład każdy z nas ma złożoną sieć neuronową w jelitach, która działa w połączeniu z mózgiem. Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.

Dlaczego masz neurony w całym trzewnym systemie nerwowym?

Trzewny system nerwowy obejmuje przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, itp. Wiemy, że w układzie trawiennym i w jelitach znajduje się sieć neuronowa o szerokim zasięgu. Badaniom takim jak to z Uniwersytetu Harvarda (dostępne w języku angielskim), które opublikowano w magazynie Nature, udało się zmapować te neurony u ludzi i zwierząt.

• Naukowcy dość długo uważali, że komórki trzewnego systemu nerwowego z którymi się rodzimy są takie same jak te z którymi umieramy. Jednak dzisiaj wiemy już, że nie do końca tak jest. Niektóre z komórek w jelitach są w stanie się regenerować.
• Warto również nadmienić, że trzewny system nerwowy ma różne rodzaje neuronów.

Być może zastanawiasz się dlaczego ludzie mają tak bardzo zróżnicowane komórki nerwowe. Odpowiedź jest prosta. Komórki w Twoich jelitach współpracują z mózgiem, aby chronić Cię przed chorobami, wykonywać odpowiednie zadania trawienne, tworzyć właściwe warunki przemiany materii, rozwiązywać problemy hormonalne i regulować emocje.

Co robią neurony jelitowe?

Sam fakt, że w Twoich jelitach mieści się ponad 100 milionów neuronów sprawia, że urastają one praktycznie do rangi drugiego mózgu. Jednak powinnaś zrozumieć pewien istotny aspekt. Układ nerwowy w jelitach nie myśli, nie rozumuje, nie rozwiązuje problemów ani nie pisze poematów. Mimo tego reguluje Twój stan emocjonalny.

W jelicie znajdują się neurony ruchowe i neurony czuciowe. Zbierają się w dwóch miejscach: w splocie Meissnera i w splocie Auerbacha.

1. Splot Meissnera – stymulacja hormonów i enzymów

Ta sieć komórek nerwowych rozciąga się od przełyku po odbyt. Odpowiada za wspieranie wydzielania hormonów, wydzielania enzymów oraz wszystkich innych substancji, które odgrywają kluczową rolę w procesach trawiennych. Ta pierwsza sieć wykonuje praktycznie działania pobudzające.

2. Splot Auerbacha lub splot mięśniówkowy – laboratorium chemiczne mózgu

Splot Auerbacha odgrywa najważniejszą rolę w tym układzie ponieważ ta grupa neuronów jelitowych posiada najbardziej bezpośrednie połączenie z ośrodkowym układem nerwowym. W konsekwencji w obszarze tym znajdują się neurony aferentne lub czuciowe, interneurony i neurony ruchowe.

Pełnią następujące funkcje:

• Regulują ruchy żołądkowo-jelitowe.
• Łączą się z pęcherzykiem żółciowym, trzustką, a nawet węzłami chłonnymi układu krążenia.
• Neurony jelitowe to prawdziwe laboratoria chemiczne. Stymulują produkcję serotoniny, dopaminy, opiatów zmniejszających ból, itp.
• Ta sieć nerwowa jest również w stanie wykrywać obecność bakterii i pobudzać procesy mające na celu ich eliminację, na przykład biegunkę. Podejmuje takie decyzje bez konieczności otrzymywania instrukcji od mózgu.
• 70 procent Twoich komórek odpornościowych żyje w jelitach.
• Wiemy, że neurony jelitowe są w stanie reagować na stan zapalny tkanki jelitowej aktywując komórki immunologiczne.

Połączenie mózgu z neuronami jelitowymi

Komunikacja między komórkami mózgowymi i jelitowymi jest dwukierunkowa. Innymi słowy, istnieje bezpośrednia i stała wymiana danych za pomocą specjalnej sieci neuronowej. Oznacza to, że wiadomości docierają praktycznie natychmiast.

W badaniu przeprowadzonym niedawno przez dr Diego Bohordeza naukowcy odkryli, że taka komunikacja odbywa się za pomocą nerwu błędnego, który łączy się z pniem encefalicznym. Glutaminian, neuroprzekaźnik, wspomaga ten proces optymalizując komunikację między jelitami a mózgiem.

Oprócz tego naukowcy odkryli, że te wiadomości podróżują z prędkością 100 milisekund, szybciej niż jedno mrugnięcie. Dzięki takiej supersieci komunikacyjnej mózg jest w stanie regulować procesy trawienne, przemiany materii i hormonalne.

Komórki jelitowe wysyłają do 90% więcej informacji do mózgu niż mózg wysyła do jelit. Sugeruje to, że trzewny system nerwowy podejmuje wiele niezależnych decyzji. Neurony jelitowe wraz z mikrobiomem odgrywają kluczową funkcję w zapewnianiu nam ochrony przed chorobami i regulowaniu naszego nastroju za pomocą produkcji serotoniny.

Podsumowując, nadal musimy jeszcze poszerzyć naszą wiedzę na temat połączenia jelita-mózg. Nie posiadamy rozstrzygających dowodów na przykład odnośnie tego w jaki sposób mikrobiom określa nasze zachowanie. Mimo tego każdego dnia dowiadujemy się coraz to nowszych rzeczy, które pomogą nam dbać lepiej o nas samych i siebie nawzajem.