Moon Knight i dysocjacyjne zaburzenie tożsamości (DID)

W Moon Knight Marvel zagłębia się w sferę dysocjacyjnego zaburzenia osobowości (DPD). Steven Grant, dobroduszny sprzedawca pamiątek, ukrywa szereg alter ego wywodzących się z traumy z dzieciństwa.

Alegorie zdrowia psychicznego to powracający temat w uniwersum Marvela. Widzieliśmy to na przykład w filmie Iron Man 3 z Tonym Starkiem cierpiącym na zespół stresu pourazowego. Serial WandaVision w oryginalny sposób badał wszechświat traumy. Teraz, dzięki serialowi Moon Knight, odkrywamy jedną z najbardziej fascynujących i chaotycznych postaci w całej rodzinie superbohaterów.

Moon Knight wyraźnie cierpi na dysocjacyjne zaburzenie tożsamości (DID). W serialu widzimy uderzającą charakterystykę tego stanu psychicznego jako centralnej osi fabuły. Nie ma tu wielkich nadprzyrodzonych elementów, a protagonista nie wywodzi się z Kryptona. Nie został też ugryziony przez pająka ani nie posiada zmutowanego genu.

Być może to właśnie dodaje serialowi tak dużą wartość. Dodatkowo, po raz pierwszy podjęto próbę obalenia kilku mitów związanych z DID, które przewijały się w historii kina. Na przykład w filmie Split M. Nighta Shyamalana widzieliśmy niezwykłego, ale sadystycznego Jamesa McAvoya grającego młodego mężczyznę o 23 różnych osobowościach.

Nie zapominajmy też o Normanie Batesie, sympatycznym właścicielu hotelu, który później stał się brutalnym mordercą, wcielającym się w osobowość swojej matki. Tak zwana „osobowość wieloraka” zawsze była przedstawiana jako stan, który jest zarówno niebezpieczny, jak i gwałtowny. Jednak w tej produkcji Marvela widzimy pewne drobne różnice.

Moon Knight i jego cztery osobowości

Filmy, telewizja, literatura i komiksy od dawna pokazują nam słynnych złoczyńców cierpiących na dysocjacyjne zaburzenie tożsamości (DID). Stevenson sprezentował nam swoją słynną powieść Doktor Jekyll i pan Hyde, a DC Comics stworzyło Harveya Denta (Dwie Twarze), niebezpiecznego antagonistę z Batmana. Teraz Moon Knight uosabia chaotyczną postać, która jest jednocześnie bohaterem i antybohaterem.

Dzięki temu serialowi mamy wyjątkową okazję uzyskania bardziej wszechstronnego obrazu dysocjacyjnego zaburzenia tożsamości. Jest to rzadki stan, z częstością występowania 0,01-1% w populacji. Badanie opublikowane w Harvard Review of Psychiatry dostarcza interesujących informacji na temat tego stanu.

Twierdzi ono, że mamy do czynienia z kliniczną rzeczywistością, która często jest otoczona licznymi mitami. Z pewnością prawdą jest, że to zaburzenie pozostaje jedną z najbardziej uderzających zmian psychicznych, jakie istnieją. Oczywiście czyni to z niego „mięso armatnie” dla każdego scenariusza filmowego. Niemniej jednak zaburzenie „osobowości mnogiej” występuje jako bezpośrednia konsekwencja psychologicznej traumy z dzieciństwa. Fakt ten doskonale oddaje Moon Knight.

Postać Moon Knight

Oryginalna historia z komiksu znacznie różni się od tej, która została zaadaptowana do świata telewizji. W tym ostatnim formacie odkrywamy Stevena Granta, człowieka pasjonującego się kulturą egipską, próbującego wieść spokojne życie, pracującego w muzeum jako sprzedawca pamiątek. Ma on jednak pewien problem: doświadcza epizodów amnezji i często budzi się w dziwnych miejscach.

Źródłem tych zmian jest dysocjacyjne zaburzenie osobowości. Marc Spector to gospodarz Stevena Granta, a Steven to alter ego. Spector stworzył go z zamiarem posiadania osobowości, która była nieświadoma nadużyć i zaniedbań, jakich doznał w dzieciństwie.

W komiksach Spector jako dziecko przeniósł się z rodzicami z Czechosłowacji do Stanów Zjednoczonych, aby uciec przed nazistami. W wyniku jednego konkretnego traumatycznego epizodu trafił do szpitala psychiatrycznego. To tam rozwinął nową osobowość, która pozwoliła mu opuścić zakład psychiatryczny i podjąć szereg ryzykownych zawodów. Był między innymi marynarzem, bokserem i najemnikiem.

Po zbezczeszczeniu królewskiego grobowca w Egipcie Marc spotyka się z Chonshu, bogiem księżyca, który oferuje mu pewien układ. Oszczędzi mu życie w zamian za to, że będzie jego inkarnacją na Ziemi.

Ile osobowości ma Moon Kingt?

Moon Knight posiada szereg osobowości, od dobrych postaci do złowrogich. Są to:

Steve Grant

Grant jest centralną postacią serialu, która ujawnia wszelkiego rodzaju konflikty. Jest to prosty mężczyzna, który prawie nie ma przyjaciół. Zmaga się on z nieustanną próbą odkrycia, co się z nim dzieje. W komiksach można zauważyć pewne podobieństwa do Batmana. Jest milionerem, który buduje różnego rodzaju broń technologiczną dla swojego innego alter ego, Marca Spectora, do przeprowadzania mściwych ataków i nocnych patroli.

Marc Spectre

Marc jest postacią-gospodarzem Moon Knighta. Był bokserem, żołnierzem piechoty morskiej i najemnikiem. Jest utalentowanym, silnym, a także brutalnym mężczyzną, który często oscyluje między dobrem a złem.

Jake Lockley

To chyba jedno z najciekawszych alter ego. Jake jest taksówkarzem i patroluje ulice, zbierając informacje, zagłębiając się w najbardziej makabryczne i mroczne sceny Nowego Jorku.

Moon Knight

Moon Knight pojawia się jako istota pozornie niezwiązana z dysocjacyjnym zaburzeniem osobowości bohatera. To bóg Khonshu, który nosi białą zbroję i reprezentuje antybohatera.

Przedstawienie dysocjacyjnego zaburzenia tożsamości w filmie

Moon Knight w całkiem poprawny sposób przedstawił zespół dysocjacyjnego zaburzenia tożsamości, chociaż są pewne elementy, które można by ulepszyć. Aby stworzyć atrakcyjny fikcyjny produkt, Marvel musiał wyraźnie dostosować pewne aspekty tego zaburzenia do świata produkcji telewizyjnej. Niemniej jednak warto wiedzieć, które szczegóły nie są w pełni zgodne z rzeczywistością. Spójrzmy na nie.

Podobieństwa

Jeśli jest jedna rzecz, za którą można podziękować serialowi Moon Knight, to jest to przedstawienie psychicznego cierpienia tych, którzy cierpią na DID. Oscar Isaac doskonale realizuje psychologiczne uniwersum zażenowania typowe dla tego typu rzeczywistości.

• Osoby z dysocjacyjnym zaburzeniem tożsamości (DID) tak naprawdę nie wiedzą, co jest z nimi nie tak, dopóki nie zostaną zdiagnozowane. W tym serialu bohater myśli, że cierpi na zaburzenia snu.
• Doświadczają niepokojących momentów roztargnienia i zapominają o naprawdę długich okresach czasu, których nie potrafią wyjaśnić. Amnezja jest w tym stanie zjawiskiem powracającym.
• Nie wiedzą, kiedy pojawi się ta czy inna osobowość.
• Choroba wywodzi się z urazu psychicznego z dzieciństwa.

Różnice

Po pierwsze, osoby z dysocjacyjnym zaburzeniem tożsamości (DID) nie zawsze mają świadomą kontrolę nad swoją inną tożsamością lub zmienionym ego. W serialu widzimy, że kiedy Steven dowiaduje się o swojej chorobie, nakłania Marca do pojawienia się, gdy tylko poczuje się w niebezpieczeństwie.

• Marcowi i Stevenowi udaje się pracować i jednoczyć ze sobą, aby stawić czoła codziennemu życiu. Niemniej jednak w rzeczywistości potrzeba wielu lat terapii, aby osobowość gospodarza zintegrowała swoje alter ego. To niezwykle trudny proces.
• Wiele osób cierpiących na to zaburzenie nie jest świadomych swojej historii nadużyć. Bohater jednak zna prawdę.

Na koniec powinniśmy wspomnieć o czymś niezwykle ważnym. W trzecim odcinku Moon Knight Marc spotyka rzekomo niebezpiecznych mężczyzn. W pewnym momencie traci przytomność, a kiedy się budzi, ci ludzie nie żyją. Podobno drastycznego czynu dokonała trzecia osobowość.

Jednak problemy ze zdrowiem psychicznym nie są równoznaczne z przemocą. Niestety wydaje się, że w tym miejscu został zobrazowany nieprzydatny mityczny stereotyp. Oczywiście Moon Knight to fikcyjny program, ale z pewnością lepiej byłoby nie dodawać jeszcze więcej piętna do rzeczywistości, które już mają tendencję do oczerniania.