Julio Cortázar: poznaj życie tego argentyńskiego intelektualisty

Julio Cortázar był naprawdę niesamowitym gawędziarzem. Zafascynowała nas szczególnie jego powieść „Gra w klasy”, w której pokazał on, że życie codzienne może być również wyjątkowe i nieprzewidywalne. Niewielu autorów z Ameryki Łacińskiej wywarło tak duży wpływ na światową literaturę jak właśnie Julio Cortázar. Jego dziedzictwo będzie żyło wśród nas jeszcze przez wiele pokoleń.

Niedawno minęła 35 rocznica jego tragicznej śmierci spowodowanej ostrą postacią białaczki. Ale nawet teraz, prawie cztery dekady później, jego nazwisko jest stawiane w jednym szeregu z najważniejszymi pisarzami w historii.

Julio Cortázar miał naprawdę niesamowitą umiejętność tworzenia opowiadań o cudownie delikatnej, poetyckiej wręcz narracji. Jego styl, często surrealistyczny, również lśnił światłem w ciemnościach i rzucał także cień na nasze codzienne życie, nawet na najbardziej surowe i inspirujące jego aspekty. Na przykład ludzie nadal uważają jego kolekcję opowiadań „Bestiarium” za wręcz ponadczasowe arcydzieło.

Ten argentyński pisarz stworzył niezliczone książki, pozostawiając na papierze mnóstwo historii, powieści, esejów i poezji. Ale poza literacką stroną rzeczy był także człowiekiem, który stał twardo przy swoich ideałach. W rzeczywistości Julio Cortázar przyjął nawet obywatelstwo francuskie, aby w ten sposób zaprotestować przeciwko dyktaturze wojskowej w swoim ojczystym kraju, Argentynie.

„Tylko we śnie, w poezji, w zabawie czasami dochodzimy do tego, kim byliśmy, zanim staliśmy tym kimś, o kim wiemy, że nim jesteśmy.”
-Julio Cortázar-

Julio Cortázar i jego skrócona biografia

Sam Julio Cortázar urodził się w 1914 roku w Belgii. Prawie dokładnie w tym samym momencie, w którym rozpoczęła się I wojna światowa. Jego rodzina pochodziła z Argentyny, ale on sam spędził kilka lat w Europie z powodu pracy ojca na stanowisku ambasadora Argentyny w Brukseli.

Pięć lat później Julio Cortázar po raz pierwszy odwiedził kraj ojczysty swoich rodziców. Argentyna była jednym z dwóch państw (obok Francji), które naprawdę wywarły istotny wpływ na życie osobiste przyszłego pisarza i jego twórczość.

Człowiek rozmiłowany w pisaniu

W Argentynie podjął studia nauczycielskie i przez kilka lat pracował jako nauczyciel w lokalnych szkołach w małych miasteczkach. Następnie w 1951 r. powrócił do swojego ulubionego miasta, Paryża, po zdobyciu stypendium. Ostatecznie spędził w stolicy Francji całkiem sporo czasu, pracując jako tłumacz dla UNESCO i kontynuując w międzyczasie swoją karierę literacką.

Ale zanim opuścił Argentynę, opublikował już kilka niezwykle ważnych książek, w tym swoje słynne „Bestiarium” (oryg. Bestiario). Pracował również w różnych czasopismach, w tym w „Realidad” i „Los Anales de Buenos Aires, których redaktorem naczelnym był inny znany pisarz, Jorge Luis Borges.

Jednak zaczął zdecydowanie wyróżniać się na światowej scenie literackiej dopiero w latach 60. W tym czasie Julio Cortázar stał się znaczącą postacią w literaturze latynoamerykańskiej i hiszpańskojęzycznej. Jego nazwisko pojawiło się obok wielkich postaci, takich jak Gabriel García Márquez, Juan Rulfo, Mario Vargas Llosa, Mario Benedetti i jego największy zwolennik, czyli sam Jorge Luis Borges.

Ten argentyński pisarz cechował się twórczością opartą o delikatny, nowatorski styl i prawdziwą aż do bólu świadomość społeczną, co skłoniło go do identyfikowania się z marginalizowanymi grupami i klasami społecznymi.

Julio Cortázar: działacz społeczny

Julio Cortázar nigdy nie stał się symbolem klasycznego intelektualisty: prywatnego i zamkniętego w sobie. W młodości brał czynny udział w licznych protestach przeciwko Juanowi Peronowi i kierowanej przez niego dyktaturze wojskowej. Ale dopiero w latach 60. stał się naprawdę pewnym siebie, energicznym działaczem. Do tej pory na głoszenie swoich argumentów i idei zarezerwował sobie głównie swoje dzieła literackie.

Książki takie jak „Drugi brzeg” (oryg. La otra orilla) i historie takie jak „Zajęty dom” (oryg. Casa Tomada) stał się symbolem burzliwego okresu, jaki przeżywała Argentyna. Dzieła te pomogły mu zdobyć uznanie i dostęp do sfery publicznej, dlatego też pomogły mu w kształtowaniu o wiele silniejszej osobowości politycznej.

Julio Cortázar na przykład udał się na Kubę, aby spotkać się z Fidelem Castro. Był także obecny na inauguracji Salvadora Allende jako prezydenta Chile. Dołączył też do grona zwolenników ruchu Sandinista w Nikaragui.

Zmiana z pisarza w radykalnego działacza społecznego

Z dnia na dzień przeistoczył się w radykalnego pisarza, inspirującym tysiące ludzi i próbującym bronić praw człowieka. Prowadził liczne konferencje i publikował kolejne ważne oraz zaangażowane politycznie książki, takie jak „Historia Chile: czarna księga” (oryg. Dossier Chile: el libro negro), w których bardzo otwarcie wypowiadał się na temat krwawego reżimu generała Augusto Pinocheta w tym konkretnym kraju.

Niestety jego aktywność polityczna i radykalne poglądy nie zostały dobrze przyjęte przez rząd Argentyny. W rzeczywistości tajna policja rozpoczęła nawet śledztwo skierowane przeciwko Julio Cortázarowi z powodu jego przekonań politycznych.

Ta presja polityczna (i prześladowania) ostatecznie doprowadziły Julio Cortázara do ubiegania się o obywatelstwo francuskie. Tylko dzięki temu mógł on na stałe przenieść się do swojego ukochanego miasta, Paryża. Przeżył tam ostatnie dni swojego życia, którego koniec nastąpił w 1984 roku wskutek ostrej postaci białaczki.

„Ze wszystkich naszych uczuć jedyne, które tak naprawdę do nas nie należy, to nadzieja. Nadzieja należy do życia, bo życie samo się w ten sposób broni. ”
-Julio Cortázar-

„Gra w klasy”: niekwestionowany klejnot literatury światowej

Publikacja „Gry w klasy” (oryg. Rayuela) w 1963 roku była prawdziwym punktem zwrotnym w literaturze hiszpańskojęzycznej. Dzięki tej książce Cortázar uzyskał coś, czego nigdy wcześniej nikomu się nie udało.
Jego umiejętność wymyślania nowych historii i ożywiania języka, niesamowity warsztat pisarski, styl i zdolność do tworzenia niesamowitej fabuły zadziałały w tym przypadku łącznie, tworząc zupełnie nowy gatunek.

Struktura utworu

Jeśli jest coś, co warto wiedzieć na temat „Gry w klasy”, to świadomość tego, że istnieją dwa różne sposoby odczytania tej powieści. Po pierwsze, możesz to zrobić w „zwykły” sposób, czytając książkę chronologicznie od rozdziału 1 do 56. Ale jak sam Julio Cortázar wyjaśnia na początku swojej powieści, innym wartym rozważenia sposobem jest postępowanie zgodnie z załączoną przez autora „Tabelą instrukcji”.

Jeśli zastosujesz się do tej wskazówki i wybierzesz tę drugą ścieżkę, zaczniesz czytanie „Gry w klasy” od rozdziału 73 i będziesz następnie postępować w kolejności wskazanej na końcu każdego rozdziału. To jest właśnie ta metoda alternatywna. Ale najlepszym sposobem na pełne poznanie i zrozumienie tej powieści jest przeczytanie jej na oba sposoby tak, abyś mógł w pełni zrozumieć, jak niesamowita jest to książka i otworzyć swój umysł na nowe perspektywy oraz interpretacje twórczości tego autora.

Styl pisania

Julio Cortázar napisał „Grę w klasy” utrzymując ją w formie poetyckiej prozy. Ale jego jedynym celem nie było zaskoczenie czytelników innowacyjną strukturą książki. Jego prawdziwym zamiarem było zmuszenie czytelników do zastanowienia się nad tym, jak można napisać, przekręcić, przemyśleć, a nawet zniszczyć całą historię.

Autor odszedł w ten sposób od konwencjonalnego języka i postanowił przedstawić najbardziej emocjonalne części naszego umysłu. Uzyskał ten efekt stosując między innymi gry słowne, zmiany interpunkcji i neologizmy (nowe słowa).

Fabuła powieści „Gry w klasy”

Główną postacią w książce „Gry w klasy” jest Horacio Oliveira, pozbawiony emocji intelektualista o analitycznym umyśle. Tkwi także w kryzysie, który symbolizuje dużą część populacji. Ale jego świat zmienia się nagle, gdy spotyka jedną z najbardziej niezapomnianych postaci w całej literaturze: kobietę o pseudonimie „La Maga”.

Jest ona czysta, emocjonalna, spontaniczna i pozbawiona jakichkolwiek konwencjonalnych cech. Jej postać zawiera prawdziwą esencję surrealizmu, ruchu, który wpłynął na Cortázara podczas jego pobytu we Francji.

Jest ona także wyzwaniem dla całego społeczeństwa. Kobieta ta stanowi także całkowite przeciwieństwo Horacio Oliveira. Jest to niezwykła, ale jednocześnie dość prosta, wręcz prostolinijna osoba. La Maga ma dziwnie silne pragnienie poprawienia swojej umiejętności posługiwania się słowami. Jednak otaczający ją intelektualiści zazdroszczą jej intuicji, magii i prostoty.

„Gra w klasy” symbolizuje dwie sfery społeczeństwa: intelektualną i emocjonalną, sztywną i rewolucyjną, egzystencjalną i konwencjonalną… Jest naprawdę niewiele na rynku książek tak stymulujących umysłowo jak ta. I jeszcze mniej takich, które mogą pomóc Ci tak głęboko się zastanowić nad tym, co Cię otacza.