Jak być świadomym konsumentem?

W dzisiejszym świecie możliwości nabycia towarów czy usług są coraz większe. Dlatego ważniejsze niż kiedykolwiek jest odpowiedzialne działanie. Jak być świadomym konsumentem?

W dzisiejszych czasach otaczają nas zarówno produkty czy usługi, jak i informacje – w ogromnych ilościach i bez żadnej kontroli.

Ogrom firm czy innych podmiotów zainteresowanych jest stworzeniem „wspaniałego produktu, bez którego nie możemy się obejść”; rzesze kreatywnych pracowników umysłowych wszystkie swoje wysiłki poświęcają temu, aby wzbudzić lub wzmocnić w nas jakieś pragnienie.

Właśnie w tym kontekście omówimy ważki dziś temat, jakim jest samoświadomość konsumencka. Zatem jak być świadomym konsumentem? Zacznijmy od definicji. Konsumpcja według Królewskiej Akademii Języka Hiszpańskiego oznacza:

„stan danego społeczeństwa lub cywilizacji oparty na systemie mającym na celu stymulowanie produkcji i użytkowania towarów, które nie są bezwzględnie konieczne do życia”.

Świadomość zaś, według tego samego źródła, to „zdolność istoty ludzkiej do rozpoznawania i odnoszenia się do otaczającej rzeczywistości”.

Natomiast świadoma konsumpcja wiąże się z nabywaniem produktów lub usług, które sprzyjają zrównoważonemu rozwojowi. Ponadto polega na promowaniu odpowiedzialnych wyborów, ze świadomością wpływu na środowisko, jaki za ich pomocą generujemy. Oznacza to, że mamy na uwadze dobro innych, środowiska i samych siebie.

Świadomy konsument przełamuje bariery

Świadoma konsumpcja to idea, która zachęca nas, abyśmy nie byli obojętni na skutki, jakie konsumpcja może powodować w przyrodzie i dla innych istot. Ponadto sprzyja refleksji nad naszymi wydatkami i decyzjami, aby każdy mógł zacząć pochodzić rozsądnie do konsumpcji.

Aby stać się świadomymi konsumentami, musimy zacząć poszerzać naszą świadomość własnych zachowań, myśli i emocji. Osiągniemy ten stan, jeśli pozostaniemy w kontakcie z najgłębszą częścią naszej istoty: w ten sposób będziemy wiedzieć, jakie opcje i dlaczego właśnie takie wybieramy. Dzięki temu mamy szanse stać się bardziej asertywni w świecie konsumpcji.

Jednakże ważne jest, aby zdawać sobie sprawę nie tylko z własnej perspektywy, ale także zwrócić uwagę na wpływ, jaki nasza konsumpcja wywiera na przyrodę i innych. Aby to zrobić, pielęgnujmy współczucie i empatię. To wspaniałe narzędzia, które promują zdrowe interakcje z innymi.

Ponadto istotne jest, byśmy brali pod uwagę środowisko, a nie tylko nasze doraźne potrzeby. Pomocne może być zadanie sobie następującego pytania: w jaki sposób mogę przyczynić się do zmniejszenia negatywnych czynników wpływających na środowisko?

Nie musimy przy tym zmieniać wszystkiego od razu. Zacznijmy krok po kroku. Ważne jest, aby zacząć wybierać alternatywy, które mniej niszczą, a przyczyniają się do zachowania naszego środowiska w dobrym stanie.

Jak mogę redukować negatywne czynniki wpływające na środowisko?

Znaczna część obecnej konsumpcji opiera się na strategiach informacyjnych, które pozwalają nam kupować lub nabywać określone usługi.

Świadoma konsumpcja nie zmierza do całkowitego wyeliminowania korzystania z danych usług lub zakupu produktów, a raczej zachęca nas do wybrania tego, czego naprawdę potrzebujemy, do poszukiwania rozwiązań, jakie są dla nas najkorzystniejsze. Aby to zrobić, musimy ponadto zwracać większą uwagę na treści, jakie niosą za sobą dane informacje.

Zadaniem świadomego konsumenta jest przeanalizowanie, czy nie popada w tzw. informacyjny przesyt, czy naprawdę wie, jak wybrać potrzebne informacje i zarządzać nimi w sposób istotny dla swojego dobrobytu.

Nie oznacza to, że mamy postrzegać marketing cyfrowy jako naszego najgorszego wroga, a raczej że powinniśmy wykorzystywać go na swoją korzyść, przestrzegając narzuconych sobie ograniczeń.

Na czym to polega? Świadomy konsument wie, jaki wpływ wywiera, podejmując dane decyzje dotyczące produktów rynkowych. Tym samym kupując, zadaje sobie pytania: czy naprawdę potrzebuję tego produktu? Jak jego produkcja wpływa na środowisko?

Jeśli chodzi o informacje, ważne jest również, aby pomóc innym rozpoznać pozytywne inicjatywy w zakresie inwestowania i nabywania produktów czy usług. Istnieją proste, niewielkie zadania, które wszyscy możemy wykonać, a o których często nie wiemy lub nie mamy na ich temat wystarczającej ilości informacji.

Wartości i przekonania

Jak ujawnia psycholog konsumpcji profesor Albert Vinyals i Ros w jednej ze swoich prac, mówienie o zrównoważonej konsumpcji coraz częściej pojawia się jako ważki temat w zmieniającym się społeczeństwie, posiadającym coraz więcej danych potwierdzających zachodzenie zmian klimatycznych.

Wydaje się jednak, że istnieje zasadnicza różnica między tym, co się mówi, a tym, co się robi.

Wyniki badań pokazują, że środowisko to jeden z elementów mających najniższą pozycję na naszej liście czynników determinujących podejmowanie decyzji zakupowych. Z reguły bardziej istotne są inne zmienne takie jak cena czy estetyka produktu.

Tym bardziej pokazuje to, jak ważne jest, by konsumpcja odbywała się świadomie, abyśmy skupili się na wartościach, które generują pozytywny wpływ. W ten sposób możemy promować ogólny dobrobyt. Oto niektóre wartości, które nam w tym pomóc:

• szacunek,
• autentyczność,
• altruizm,
• empatia,
• etyka.

Świadomy konsument wie, co jest wartościowe, dlatego swoim życiu używa tylko zasobów, jakich naprawdę potrzebuje. Może przy tym doradzić innym, czym jest etyczna konsumpcja, i wie, jaką moc ma zarówno promocja konkretnych produktów, jak i sam ich zakup. Przy tym kupuje czy korzysta z usług tylko odpowiedzialnych firm.

Motywacja

Kiedy ludzie dostrzegają korzyść z danego działania, czują się silniejsi. Tym bardziej jest  prawdopodobne, że wybiorą tę samą drogę ponownie. W rzeczywistości jednak zachęty i pragnienie komfortu sprawiają, że nie zastanawiamy się głębiej nad istotą wyborów konsumenckich.

Zatem aby być świadomym konsumentem, konieczne jest wyjście z naszej strefy komfortu.

W tym celu potrzebujemy wewnętrznej motywacji, która idzie z parze z satysfakcją, jaką przynosi nam wywieranie pozytywnego wpływu. W ten sposób możemy uprawiać konsumpcję, która naprawdę generuje różnicę.

Nawyki konsumpcyjne

Nawyki to powtarzające się sposoby zachowania. I tak, aby stać się świadomymi konsumentami, musimy zmienić je na bardziej zrównoważone. Przy tym muszą być one zgodne z naszymi emocjami i możliwościami finansowymi, w przeciwnym razie bowiem nie będziemy w stanie ich utrzymać.

Jednym ze sposobów na ich zmianę jest odłożenie na bok swojego lenistwa, które często prowadzi do odwlekania decyzji o zmianach. Czas mija, a my wciąż nie osiągamy naszych celów.

Możemy również sięgnąć do książek lub przewodników, które pomagają zachować harmonię z inteligencją środowiskową. Jednym z takich autorów jest Daniel Goleman, który zachęca nas do rozpoznania niewidocznego zwykle wpływu na to, co kupujemy lub czego na co dzień używamy.

Zaplanuj, jak być świadomym konsumentem

Odpowiednie planowanie pomoże nam stać się świadomymi konsumentami. Ułatwi nam ustalenie priorytetów i podążanie za nimi. Z drugiej strony ważne są również nasze warunki ekonomiczne i ceny produktów.

Możemy również sporządzić plan inwestycyjny. Pamiętajmy, że świadoma konsumpcja dotyczy nie tylko środowiska i innych, ale także nas. Aby sobie to uświadomić, warto zadać samemu sobie pytanie: czy to, co konsumuję, naprawdę jest dla mnie korzystne i mi potrzebne?

Innymi słowy, każdy z nas może być świadomym konsumentem i pomóc innym się nim stać. Przynosi to korzyści dla natury, innych i nas samych. W ten sposób dokładamy cegiełkę do osobistego, ale i zbiorowego dobrobytu. Wspólnie poprawmy jakość życia, zwracając uwagę, jaki wpływ wywołują nasze zakupy i usługi, z jakich korzystamy!